Zeyland-Malawka Ewa

Urodziła się w 1928 r. Absolwentka Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu (1954), gdzie uzyskała tytuł nauczyciela wychowania fizycznego. W kolejnych latach ukończyła kurs w Ośrodku Szkoleniowym przy Klinice Ortopedycznej w Poznaniu, dający uprawnienia do pracy w rehabilitacji oraz kursy w zakresie wad postawy i skolioz.

W latach 1954–1958 pracowała w Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci Kalek w Świebodzinie. W 1959 r. na IV Festiwalu Filmów Medycznych w Cannes przedstawiła film pt. Leczenie rehabilitacyjne przypadku z wrodzonym brakiem kończyn górnych, który został wyróżniony dyplomem honorowym. Film zrealizowała we współpracy z mgr. Zenonem Piszczyńskim, z który pracowała w świebodzińskim ośrodku. W latach 1958–1973 pracowała w Klinice Ortopedycznej Gdańskiej Akademii Medycznej jako instruktor gimnastyki leczniczej. Dodatkowo, w latach 1961-1963 prowadziła lekcje gimnastyki korekcyjnej w szkole podstawowej, a w kolejnych latach (1968-1969) wykłady z gimnastyki korekcyjnej w Studium Nauczycielskim w Gdańsku oraz w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Gdańsku (1969-1970).

W 1968 r. uzyskała stopień naukowy doktora wychowania fizycznego, na podstawie dysertacji doktorskiej pt. Zaburzenia postawy u osób z wrodzonym kręczem szyi pochodzenia mięśniowego (promotor prof. A. Senger). W 1998 r. w AWF w Poznaniu uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej. W latach 1973-2000 pracowała na stanowisku adiunkta, a następnie docenta i profesora w Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku, w której kierowała utworzoną przez siebie Pracownią Postawy Ciała. Pełniła również funkcję kierownika zakładu: Medycyny Sportu, Morfologii i Biomechaniki Człowieka, Biomechaniki oraz była dyrektorem Instytutu Nauk Biologicznych.

Autorka i współautorka ponad 110 publikacji naukowych, m.in. pracy pt. O niektórych typach chodu chorych z wiotkimi porażeniami kończyn dolnych, „Chirurgia Narządów Ruchu” 1959, nr 4, s.293-304; Usprawnianie ręki po zabiegach na ścięgnach, „Chirur. Narz. Ruch. Ortop. Pol.” 1967, nr 4, s.481-484 (Hlavaty A.); Zasady usprawniania ręki po urazach ścięgien, „Kultura Fizyczna” 1968, nr 6, s.271-275; Wybrane elementy budowy i postawy ciała zawodników kadry narodowej w piłce ręcznej, „Kultura Fizyczna” 1976, nr 10, s.444-446; Capacite fonctionelle de l`appareil moteur apres raidissement operatoire de la colonne vartebrale chez les sujets atteints de scolioses idiopathique, “Kines. Scien.” 1980, no 184, s.37-42 (Wójcik T.); Wielkość i kształt kifozy piersiowej u zawodników różnych dyscyplin sportu, „Sport Wyczynowy” 1984, nr 6/7, s.31-39; Postawa ciała – rozważania terminologiczne, „Spondyliatria” 1990, nr 2/3, s.6-10; Stanowisko pomiarowe do badania momentów sił mięśniowych oraz ruchomości tułowia i kończyn, „Problemy Techniki w Medycynie” 1991 nr 1-2, s.60-67; Przednio-tylny kształt, zmiany strukturalne i dolegliwości bólowe kręgosłupa a wzmożona aktywność ruchowa, „Postępy Rehabilitacji” 1991, T.5, nr 3, s.42-56 (Dębski J.); The significance of posture and body position for human health, “Studies in Physical Culture and Tourism” 1996, nr 4, s.105-108; Określanie ruchomości tułowia na podstawie względnych wartości pomiarów liniowych, „Fizjoterapia” 1998, T.6, nr 3, s.33-35 (Erdmann W.S.);Spostrzeżenia i uwagi dotyczące oceny postawy ciała na podstawie badania metodą fotogrametryczną, „Pediatria Polska” 2001, nr 9, s.643-650 (Prętkiewicz-Abacjew E., Wróblewska A., Zajt-Kwiatkowska J., Rogo B.); Gait of six-year-old children with lumbar hyperlordosis, “Acta of Bioengineering and Biomechanics” 2001, vol.3, suppl.2, s.21-25 (Prętkiewicz-Abacjew E.); Wybrane morfologiczne i funkcjonalne parametry ciała człowieka jako modyfikatory przednio-tylnych krzywizn kręgosłupa, „Medycyna Sportowa” 2004, vol.20, nr 6, s.289-294; O stosunkach sił mięśni zginaczy do prostowników tułowia i uda w aspekcie postawy ciała, „Acta of Bioengineering and Biomechanics” 2004, vol.6, suppl. 1, s.421-425; Objawy asymetrii w postawie ciała dzieci i młodzieży – potencjalne zagrożenie pełnosprawności układu ruchu i zdrowia, „Nowiny Lekarskie” 2006, nr 4, s.394-398 (Prętkiewicz-Abacjew E.). Autorka i współautorka rozdziału w pracy pod redakcją, m.in. pt. Skrzywienie kręgosłupa u osób z wrodzonym kręczem szyi, [w:] Metody usprawniania leczniczego w wadach, schorzeniach i urazach kręgosłupa pod red. G. Wejsfloga, K. Milanowskiej, K. Dobosiewicz, Katowice 1969, s.74-83; Przednio-tylne wygięcia kręgosłupa a inne wybrane cechy morfologiczne u 9-letnich chłopców, [w:] Postępowanie korekcyjne i rekreacja ruchowa w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży pod red. T. Kasperczyka, AWF Warszawa 1986, s.392-404; Przednio-tylne krzywizny kręgosłupa a występowanie dolegliwości bólowych i zmian przeciążeniowych u zawodników różnych dyscyplin sportu, [w:] Przeciążenia narządów ruchu w pracy zawodowej i w sporcie pod red. A. Kabscha, AWF Warszawa 1990, s.85-93 (Dębski J.); Postawa ciała a wczesne szkolenie młodzieży w szermierce, [w:] Rozwój fizyczny i motoryczny oraz postawa ciała dzieci i młodzieży niepełnosprawnej pod red. J. Ślężyńskiego, AWF Katowice 1991, s.163-174; Poszukiwanie związku kształtu kręgosłupa z intensywną aktywnością ruchową, [w:] Postawa ciała człowieka i metody jej oceny pod red. J. Śleżyńskiego, AWF Katowice 1992, s.87-98; Objawy asymetrii w postawie ciała u młodszych dzieci szkolnych [w:] Ibidem, s.175-179 (Prętkiewicz-Abacjew E., Sykut L.); Charakterystyczne objawy asymetrii w postawie ciała dzieci w wieku szkolnym, [w:] Dysfunkcje kręgosłupa – diagnostyka i terapia, cz.1 pod red. J. Nowotnego, AWF Katowice 1993, s.239-248 (Prętkiewicz-Abacjew E.); Wybrane biomechaniczne aspekty postawy ciała i jej korygowanie, [w:] Powstawanie wad postawy ciała, ich ocena i postepowanie korekcyjne pod red. W. Śliwy, Wrocław 1993, s.87-97; Postawa ciała w świetle badań antropologicznych i promowania zdrowia, [w:] Antropologia a medycyna i promocja zdrowia. T.4 pod red. A. Malinowskiego, H. Stolarczyka, W. Lorkiewicza, Łódź 2000, s.348-353; Dbałość szkoły o postawę ciała uczniów: podstawy prawne i rzeczywistość, [w:] Korektywa i kompensacja zaburzeń w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży, t.2 pod red. K. Górniak, Biała Podlaska 2005, s.225-236 (Nowakowski M.); Kreowanie prawidłowej postawy ciała : miejsce procesu wychowania fizycznego i szkoły, [w:] Wady postawy ciała dzieci i młodzieży pod red. J. Nowotnego, Bielsko-Biała 2009, s.107-114 (Prętkiewicz-Abacjew E.). Autorka wielokrotnie wydanego skryptu pt. Ćwiczenia korekcyjne (wyd.1 WSWF Gdańsk 1976); pozycji pt. Dbajmy o nasze stopy, Warszawa 1970 (Siemaszko-Szarmach Ł.); Rekreacja ludzi trzeciego wieku, AWF Gdańsk 1989 (Jakesch J., Kuński H., Maryniuk B., Szałtynis D.); Badanie postawy ciała: praktyczny poradnik dla prowadzących ćwiczenia korekcyjne w szkole, AWF Gdańsk 1997.

Brała czynny udział w 120 krajowych i 4 międzynarodowych konferencjach naukowych (m.in. Monako, Sztokholm, Paryż). Była członkiem Komitetu Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN, członkiem Rady Redakcyjnej „Postępów Rehabilitacji”, „Fizjoterapii” i „Fizjoterapii Polskiej”, członkiem Zarządu Głównego Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji TWK kadencji I, VI, VII, VIII, przewodniczącą Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego, a później prezesem Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Pełniła funkcję sekretarza i członka Zarządu Oddziału Polskiego Towarzystwa Naukowego Kultury Fizycznej w Gdańsku. Była również członkiem Polskiego Towarzystwa Biomechaniki, Polskiego Towarzystwa Antropologicznego i Międzynarodowego Towarzystwa Antropomotoryki Sportowej.

W uznaniu zasług otrzymała m.in. Złotą Odznakę PTWK (1971), Odznakę Honorową Za wzorową Pracę w Służbie Zdrowia (1975), Złoty Krzyż Zasługi (1979), Srebrną Odznakę Zasłużony Działach Kultury Fizycznej (1983). Członek honorowy Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Zmarła 4 października 2016 r. i została pochowana na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.

Sławomir Jandziś, Mariusz Migała

Opracowano na podstawie: Składnica Akt PTWK w Warszawie. Biuletyn PTWK (do użytku wewnętrznego) 1969, nr 2 (9), s.21–22; Cywińska-Wasilewska G., Kiljański M., Krasuski M., Przeździak B., Woźniewski M.: Sylwetki pionierów i zasłużonych osób dla rozwoju rehabilitacji w Polsce, [w:] J. Kiwerski, A. Kwolek, Z. Śliwiński, M. Woźniewski (red.): Rehabilitacja polska 1945–2009, Wrocław 2009, s.117–118; Składnica Akt PTWK w Warszawie: Protokół z Walnego Zebrania Sekcji Fizjoterapii TWK, które odbyło się 2 września 1977 r. w Sali Filharmonii Krakowskiej, s.1–2; Zaborniak S., Jandziś S.: Wkład Sekcji Fizjoterapii Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem w rozwój rehabilitacji leczniczej w Polsce w latach 1976 – 1987, [w:] L. Nowak, P. Pieczyński, R. Urban (red.): Kultura Fizyczna w Polsce Ludowej i w Trzeciej Rzeczpospolitej, Gorzów Wlkp. 2012, s.99–112; Zaborniak S., Jandziś S.: Rozwój rehabilitacji leczniczej w Polsce w działalności Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem w latach 1962–1976, [w:] L. Nowak, R. Urban (red.): From the most recent history of physical culture in Poland, Gorzów Wlkp. 2010, s.117–129; Sylwetki zasłużonych fizjoterapeutów w województwie pomorskim, [w:] Historia polskiej fizjoterapii pod red. S. Jandzisia, M. Kiljańskiego, M. Migały, Opole 2013, s.171; Jandziś S., Migała M.: Profesor Ewa Zeyland-Malawka (1928 – 2016), Profesor Janusz Nowotny (1940 – 2016) wspomnienie. Referat wygłoszony podczas sesji Fizjoterapia wczoraj i jutro XII Konferencji PTF w dniu 25 listopada 2016 r. w Pabianicach; Artykuły w czasopismach i publikacjach naukowych.