Wrzesień historycznie

** WRZESIEŃ **

1 wrześniu 1926 r. z inicjatywy krakowskiej YMCA otwarto w Krakowie nowo wybudowany Dom Sportowy. Obiekt powstał dzięki ofiarności społeczeństwa amerykańskiego oraz przemysłowca Sereno Peck Fenna (1844-1927), uważanego za przyjaciela Polski, który przekazując na ten cel 150 tys. dolarów postawił warunek, że „Kraków swym kosztem umebluje ten gmach”. Był to imponujący i najbardziej okazały obiekt w Polsce, w którym znajdowała się m.in. sala gimnastyczna dla młodzieży, grup studenckich, dorosłych i seniorów. Do tej ostatniej grupy należeli przeważnie przedstawiciele wolnych zawodów. Oprócz gimnastyki prowadzone były różnego rodzaju gry sportowe. Po ćwiczeniach wszyscy mogli korzystać z licznych (23) natrysków i szatni dla 300 osób. W gmachu niebawem powstała też pływalnia o wymiarach 25 m x 6,5 m, głębokość do 2,60 m. Była to pierwsza kryta pływalnia w Krakowie, a także pierwsza w Polsce pod względem racjonalności urządzeń i komfortu. Woda przepuszczana była raz na dobę przez własne filtry i sterylizatory, ogrzewana do należytej temperatury. Z urządzeń działu wychowania fizycznego korzystały również kobiety w specjalnych godzinach i kompletach, pod kierunkiem instruktorek gimnastyki i pływania.

1 do 3 września 1929 r. w trakcie II Lekarskiego Kursu Wakacyjnego w Ciechocinku wskazano na istniejący już od pewnego czasu problem „współpracy” z lekarzami pochodzenia żydowskimi i brakiem z ich strony chęci uczestnictwa w kursach wakacyjnych organizowanych w uzdrowisku. Powodem była sytuacja, która miała miejsce podczas pierwszego kursu w 1928 r. Z uwagi na dużą liczbę uczestników, na obrady przygotowano dwie sale tzw. Malinową oraz drugą uzupełniającą, do której skierowano zarówno lekarzy chrześcijan, jak i Żydów. Wobec wolnych miejsc na sali Malinowej wielu uczestników przeniosło się na tą właśnie salę, w związku z tym na drugiej sali zostali w większości lekarze wyznania mojżeszowego, którzy zaprotestowali wobec takiej sytuacji. Uważali, że było to zrobione specjalnie i nosiło znamiona antysemityzmu. Przygotowali rezolucję, którą z kolei chrześcijanie potraktowali, jako napastliwą i obraźliwą i podczas jej wygłaszania, opuścili salę plenarną. Wobec tego kilku lekarzy pochodzenia żydowskiego oddało karty uczestnictwa i zrezygnowało z kursu. Na zakończenie kursu jego komitet organizacyjny podjął uchwałę, że na „obydwu salach byli umieszczeniu lekarze Żydzi i żadnej tendencji w rozlokowaniu lekarzy nie znalazł”.

1 września 1984 r. podczas VIII Krajowego Kongresu Fizjoterapii w Kamieniu Pomorskim odbyło się Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Sekcji Fizjoterapii. Wybrano nowy zarząd Sekcji Fizjoterapii TWK, w skład którego weszli: mgr P. Adranowski, mgr P. Budzialski, mgr E. Chromiec, mgr W. Chydziński, mgr M. Grodner, dr Cz. Jezierski, dr T. Kasperczyk, mgr J. Knap, dr W. Kubiś, mgr M. Suwalska, dr A. Zembaty oraz doc. E. Zeyland-Malawka. Obowiązki przewodniczącego Sekcji powierzono dr. Wiesławowi Kubisiowi. Jednocześnie zobligowano Zarząd do działań w celu utworzenia samodzielnie działającego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Jedną z najpilniejszych spraw, jakie miał do rozwiązania nowy Zarząd Sekcji Fizjoterapii, jako jedyny reprezentant środowiska fizjoterapeutów w Polsce, była sprawa zmiany nazwy specjalizacji. Krajowy Zespół Specjalistyczny ds. Rehabilitacji forsował nazwę specjalizacji I i II stopnia z rehabilitacji ruchowej lub kinezyterapii. Środowisko zawodowe wnioskowało o nazwę specjalizacja z fizjoterapii. Ostatecznie Minister Zdrowia i Opieki Społecznej zatwierdził nazwę specjalizacji dla magistrów – I i II stopień w zakresie rehabilitacji ruchowej.

1 września obchodzimy rocznicę wybuchu drugiej wojny światowej. W ciągu 6 lat działań wojennych w różnych miejscach kraju i świata zginęło wielu pionierów polskiej rehabilitacji, którzy stworzyli w okresie międzywojennym podwaliny pod tę nową dziedzinę medycyny. Niektórzy z nich zmarli w czasie lub zaraz po wojnie. Uniemożliwiło to dalszy rozwój i szerszą popularyzację stworzonych przez nich metod wykorzystywanych w rehabilitacji zwłaszcza z zakresu chirurgii, ortopedii i protetyki (prof. F. Raszeja, prof. A. Wojciechowski, prof. E. Loth, prof. H. Schramm, prof. Z. Radliński, doc. W. Łapiński, dr A. Janik, dr S. Ruff, dr M. Epstein, dr M. Kosiński, dr L. Kalina, dr T. Gabryszewski, dr A. Leśniowski, dr W. Reklewski), balneologii i fizjoterapii (prof. E. Loth, dr A. Chramiec, dr E. Bokser, dr A. Tarnawski, dr Z. Aszkenazy, dr W. Medyński, dr L. Dydyński, dr E. Sz. Kowalski, dr Janina Żniniewicz), ftyzjatrii (prof. J. Zeyland), fizjologii i medycyny sportowej (gen. bryg. dr S. Rouppert, płk prof. G. Szulc, dr H.J. Levittoux, dr J. Szewczykowski), antropologii (prof. E. Loth), a także organizacji i metodyki wychowania fizycznego oraz sportu (gen. bryg. J. Olszyna-Wilczyński, ppłk. W. Sikorski, prof. S.W. Ciechanowski, prof. E. Godlewski jr, W., J. Gebethner, M. Germanówna). Byli też tacy, którzy choć przeżyli wojnę, to na wskutek różnych okoliczności utracili bezpowrotnie zdrowie i nie mogli zaangażować się w pełni w pracy zawodowej.

2 września 1883 r. w Przerowie (Czechy) urodził się Rudolf Weigl. Był synem Austriaków (Fryderyka i Elżbiety z Kröselów), jednak po przedwczesnej śmierci ojca wychowywany był w polskiej tradycji. Jego ojczymem był Józef Trojnar profesor gimnazjalnym w Jaśle i Stryju, gdzie młody chłopak uczęszczał do gimnazjum. W 1907 r. ukończył studia przyrodnicze na Uniwersytecie Lwowskim i obronił doktorat. W 1913 r. uzyskał habilitację z zakresu zoologii, anatomii porównawczej i histologii. Był prekursorem zastosowania owadów (wszy odzieżowej) jako zwierzęcia laboratoryjnego do hodowli bakterii wywołującej tyfus. W swojej pracy naukowej początkowo zajmował się budową komórki, szczególnie aparatu Golgi-Kopscha i zagadnieniem transplantacji. Po wybuchu I wojny światowej został powołany do armii austro-węgierskiej jako parazytolog. W tym czasie pracował w obozach jenieckich na Morawach oraz jako asystent profesora Filipa Eisenberga w szpitalu w Przemyślu, gdzie w 1918 r. został kierownikiem Pracowni Badań nad Tyfusem Plamistym. W 1920 r. został powołany na stanowisko profesora biologii ogólnej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, a następnie w utworzonym w tym mieście Instytucie Badań nad Tyfusem Plamistym i Wirusami. Kontynuował tam badania nad szczepionką, którą odkrył w 1921 r. Zmarł 11 sierpnia 1957 r.

2 do 4 września 1928 r. odbywał się w Ciechocinku I Kurs dokształcający dla lekarzy, który stał się coroczną imprezą. Do 1939 r. odbył się 11 razy, a XII kurs zaplanowany we wrześniu 1939 r. nie odbył się). Każdorazowo uczestniczyło w nim kilkuset lekarzy z całej Polski. Po dwóch latach doświadczeń kursy przeznaczono dla lekarzy praktyków. Zdobyły one uznanie ogółu lekarzy. Zapraszano na nie profesorów z wykładami na temat postępów w różnych dziedzinach medycyny m.in. problematyki balneologicznej, zagadnień medycyny społecznej, rehabilitacji, fizjoterapii, ale też stricte medycznych np. leczenia chorób wenerycznych, gruźlicy i innych chorób. Wśród prelegentów byli znani naukowcy, którzy przedstawiali również zagadnienia dotyczące rehabilitacji i fizjoterapii oraz wychowania fizycznego i sportu. Na przykład w 1929 r. dr W. Osmolski z Warszawy referował zagadnienia pt. Biologiczne znaczenie ćwiczeń fizycznych, w 1931 r. prof. E. Piasecki z Poznania Granice wysiłków sportowych a dr H. Kłuszyński z Warszawy Znaczenie przyrodolecznictwa w chorobach gośćcowych ze stanowiska medycyny i medycyny społecznej. W 1932 r. dr E. Czarnecki z Wilna Podstawy racjonalnego wychowania fizycznego, w 1934 r. prof. dr F. Czubalski z Warszawy Zasady wychowania fizycznego i sportu w świetle fizjologii, prof. dr P. Gnatowski z Poznania Leczenie słońcem i powietrzem (helio- i aeroterapia) w ogóle, a w zdrojowiskach w szczególności, prof. dr L. Korczyński z Krakowa Zastrzeżenia i zalecania klimatologii przy wyborze zdrojowisk dla lecenia zachorzeń narządu krążenia, prof. dr J. Szmurło z Wilna Najnowsze metody leczenia t.zw. schorzeń alergicznych górnego odcinka dróg oddechowych z uwzględnieniem leczenia zdrojowiskowego. Wśród zaproszonych gości była także E. Reicher z Warszawy, która przedstawiła referat O leczniczem znaczeniu ćwiczeń cielesnych w różnych okresach życia.

2 września 1937 r. w wieku 75 lat zmarł baron Pierre de Coubertin (ur. 1863 r.), z zawodu historyk i pedagog, uważany za ojca nowożytnego ruchu olimpijskiego. W latach 1894-1896 był sekretarzem generalnym Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, w latach 1896-1925 jego przewodniczącym (drugim po Greku Dimitriosie Wikielasie <1835-1908>), honorowym prezydentem igrzysk olimpijskich. Dzięki jego staraniom w 1915 r. przyznano MKOL stałą siedzibę w Lozannie, w pałacyku Mon Repos. Był autorem przyrzeczenia, karty olimpijskiej, olimpijskiego protokołu, programu otwarcia i zamknięcia igrzysk, a także białego sztandaru olimpijskiego, na którym umieszczono pięć splecionych ze sobą kół, w kolorze niebieskim, żółtym, czarnym, zielonym i czerwonym, symbolizujących pięć kontynentów. Po raz pierwszy sztandar wciągnięto na maszt podczas VII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Antwerpii w 1920 r. Autor wiersza „Oda do sportu”, za który na igrzyskach olimpijskich w 1912 r. w Sztokholmie zdobył złoty medal olimpijski w konkursie literatury (pod podwójnym pseudonimem Georges Hohrod – wersja francuska i Martin Eschbach – wersja niemiecka).

2 do 4 września 1977 r. w Krakowie obradował VI Krajowy Zjazd Fizjoterapii zorganizowany przez Sekcję Fizjoterapii Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem. Podczas obrad nowym przewodniczącym Sekcji został Wiesław Kubiś (1934-1995). Dbał o prestiż zawodu i pogłębianie kwalifikacji przez fizjoterapeutów. Był współautorem programów specjalizacji podyplomowej I i II stopnia w dziedzinie rehabilitacji ruchowej dla magistrów rehabilitacji.

2 września 1984 r. zakończyły się trzydniowe obrady VIII Krajowego Kongresu Fizjoterapii w Kamieniu Pomorskim. Organizatorem Kongresu była Sekcja Fizjoterapii Zarządu Głównego TWK. Komitetowi organizacyjnemu przewodniczył dr Lucjan Matluch. W obradach uczestniczyło 240 osób. W trakcie pięciu sesji naukowych wygłoszono łącznie 43 referaty. Dotyczyły one bólów kręgosłupa jako problemu współczesnej cywilizacji oraz leczenia uzdrowiskowego choroby niedokrwiennej serca.

3 września 2001 r. zmarła Urszula Kowieska, autorka wielu prac nt. historii rehabilitacji. Urodziła się 29 kwietnia 1948 r. we Wrocławiu, w 1969 r. ukończyła WSWF we Wrocławiu, od 1986 r. była doktorem nauk o kulturze fizycznej. W 2001 r. na podstawie rozprawy pt. Kultura fizyczna w programach i działalności związków zawodowych w II Rzeczypospolitej została doktorem habilitowanym. Od 1980 r. pracowała w AWF we Wrocławiu w Zakładzie Teorii Wychowania Fizycznego, a w latach 1990-2000 pełniła funkcję kierownika Zakładu Historii Kultury Fizycznej. Naukowo zajmowała się związkami zawodowymi w kulturze fizycznej oraz sportem osób z niepełno sprawnościami. Była autorką kilkudziesięciu prac, w tym znanej pozycji wśród fizjoterapeutów pt. Wybór tekstów z historii kultury fizycznej i rehabilitacji (AWF Wrocław 1997).

3 do 5 września w 1934 r. Polacy wzięli udział w Międzynarodowym Kongresie Medycyny Wychowania Fizycznego i Sportu w Chamonix. Nasz kraj reprezentował S. Rouppert, W. Missuro, J. Mydlarski i W. Dybowski. Występowali oni w sesji poświęconej ujednoliceniu karty badań lekarskich, selekcji i kontroli ćwiczących oraz kontroli układu krążenia krwi u sportowców. Obrady zakończyły się podjęciem wspólnego wniosku, aby na wydziałach lekarskich poszczególnych krajów wprowadzono studia w zakresie medycyny i wychowania fizycznego oraz sportu. Studia te miałyby realizować zajęcia w zakresie antropomorfologii, fizjologii, psychologii, pedagogiki i techniki wychowania fizycznego oraz sportu. Ponadto uczestnicy Kongresu wypracowali dwa schematy kontroli lekarskiej, minimalny, zakres kontroli, odpowiadający bezpośrednim potrzebom praktyki lekarskiej w zakresie wychowania fizycznego i sportu oraz schemat szeroko ujmujący ocenę wartości biologicznej osobnika.

4 września 1929 r. w Inowrocławiu, w trakcie trwania VII Powszechnego Zjazdu Higienistów Polskich, uruchomiono „Wielki” Zakład Przyrodoleczniczy. Był to bardzo nowoczesny obiekt, z oddziałami wodoleczniczymi (60 kabin dla kobiet i mężczyzn), w których wykonywano kąpiele zwykłe, tlenowe, jodłowe, piankowe, półkąpiele, częściowe, natryski parowe, szkockie, biczowe, wachlarzowe, deszczowe, mgliste, grzbietowe, płaszczowe, masaż podwodny. Stosowano urządzenia przegrzewające (szafy parowe, świetlne, aparaty Tyrnauera do gorącego piasku), zawijania w koce, z zakresu światłolecznictwa (lampy kwarcowe i promieniowanie podczerwone sollux) oraz kąpiele słoneczne i powietrzne. W oddziale elektroterapii i hydro-elektroterapii wykonywano kąpiele elektryczne całkowite i czterokomorowe, diatermię, prądy d’Arsonvala, faradyzację, galwanizację i masaż wibracyjny. W budynku utworzono też nowocześnie urządzoną wziewalnią. W inhalatorium pod fachowym nadzorem lekarza specjalisty, wykonywano inhalacje ogólne i indywidualne z miejscowej 1-8% solanki oraz inhalacje aromatyczne i inne. Stosowano je nie tylko w chorobach górnego odcinka dróg oddechowych, ale także w chorobach o ogólnym charakterze. Działało także emanatorium radowe z dużą ilością radu, pochodzącego ze złóż rudy uranowej w Jachimowie. Przy jego urządzaniu wzięto pod uwagę najnowsze doświadczenia naukowe. W terapii wykorzystywano fakt, że emanacja przechodzi podczas wziewania przez naczynia płucne do krwiobiegu.

4 września 1939 r. Franciszek Raszeja jako lekarz wojskowy rozkazem mobilizacyjnym został przeniesiony do Łodzi celem ewakuowania tamtejszego szpitala. Wraz z rodziną dotarł do Kowla, gdzie został komendantem szpitala wojskowego. Następnie przedostał się do Warszawy, gdzie w dniu 5 grudnia 1939 r. objął funkcję ordynatora oddziału chirurgicznego w Szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża. W placówce tej stworzył oddział ortopedyczny na 30 łóżek. W trakcie wojny cały czas planował jak w przyszłej Polsce zorganizować opiekę lekarską w ogóle, a w szczególności nad kalekami, których wojna dotyczyła w dużej liczbie.

4 września 1971 r. w Olsztynie zmarła Wanda Czarnocka-Karpińska (ur. 1894 r.), od 1914 r. członkini Polskiej Organizacji Wojskowej, od 1915 r. komendantka oddziału żeńskiego POW w Wilnie. Lekarka, autorka prac z dziedziny medycyny sportowej, taterniczka i alpinistka. W 1926 r. została absolwentką wydziału medycyny Uniwersytetu Warszawskiego, następnie studiowała w Instytucie Rentgenologicznym w Turynie. W zimie na przełomie lat 1924/1925, razem z Adamem Karpińskim, dokonała wejść na siedem szczytów tatrzańskich. W 1926 r. podjęła próbę zimowego wejścia na Mont Blanc. W latach 1932-1939 pracowała w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie, gdzie kierowała pracownią radiologiczną. W trakcie okupacji pracowała jako lekarz rentgenolog. W 1961 r. otrzymała tytuł profesora nadzwyczajnego. W latach 1960–1964 była dziekanem Akademii Wychowania Fizycznego. Naukowo interesowała się wpływem intensywnych ćwiczeń fizycznych na organizm kobiet. Jednym z badanych problemów był wpływ ćwiczeń fizycznych na miesiączkowanie kobiet. Jej badania wykazały, że duży wysiłek związany z ćwiczeniami fizycznymi nie pozostaje bez wpływu na przebieg miesiączkowania, wywołując jego zaburzenia, przede wszystkim skutkując wydłużeniem się porodu.

4 września 1977 r. zakończył się w Krakowie VI Krajowy Zjazd Fizjoterapii. Obrady, które trwały od 2 września po raz pierwszy odbyły się w ramach Zjazdu Fizjoterapii, a nie tak jak było wcześniej pn. Zjazd Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji. Było to konsekwencją zmiany nazwy sekcji, która nastąpiła rok wcześniej. Powodem zmiany nazwy sekcji było włączenie do jej działalności dużej grupy techników fizjoterapii, a także fakt, że na całym świecie osoby zajmujące się usprawnianiem człowieka nazywały się fizjoterapeutami. Tematem przewodnim wspomnianego Zjazdu było usprawnianie lecznicze jako czynnik rehabilitacji w przemysłowej służbie zdrowia oraz zastosowanie kinezyterapii i kinezy profilaktyki w procesie rehabilitacji dzieci i młodzieży. W ramach zjazdu zorganizowano także obchody 50-lecia powstania AWF w Krakowie.

4 do 6 września 1934 r. odbył się w Warszawie IX Zjazd Międzynarodowego Związku Przeciwgruźliczego. Wzięło w nim udział 905 osób z 36 państw, w tym 486 Polaków. Jeden z trzech głównych tematów pt. Zmienność biologiczna zarazka gruźlicy referował doc. Leon Karwacki.

5 września 1919 r. w Krynicy zmarł Henryk Ebers (1855 r.), lekarz, hydroterapeuta, jeden z pionierów przyrodolecznictwa na ziemiach polskich. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego UJ w Krakowie. Doświadczenie i praktyczne przygotowanie w zakresie hydroterapii zdobywał w Wiedniu u prof. W. Winternitza, w Zakładzie Wodoleczniczym dr. J. Czerwińskiego w Styrii oraz prowadzonym przez siebie podobnym Zakładzie w Sassowie p. Złoczowem. Na przełomie XIX i XX w. przyczynił się do rozwoju uzdrowiska w Krynicy. W sezonie letnim prowadził tam Zakład Wodoleczniczy, a zimą pracował w kurortach nad Adriatykiem, na terenie Włoch, Austrii i obecnej Chorwacji. W Abazzi (Austria) miał swój zakład Ayram, w Cirkvenicy (Chorwacja) dzierżawił znany ośrodek Terapia-Palace. Podobny zakład prowadził też w Lido p. Wenecją. Był znanym specjalistą hydroterapii, dzięki czemu stosowane przez niego zabiegi wodne znane były nie tylko wśród Polaków z trzech zaborów, ale też wśród obcokrajowców. Oprócz zabiegów wodnych stosował także inhalacje oraz zabiegi fizjoterapeutyczne, głównie elektroterapię, masaż, wyciągi. Równolegle, od 1898 r. prowadził w Krynicy swoje dwa pensjonaty hydropatyczne Hotel Warszawski i Florę. Zajmując się balneologią, doprowadził także do odkrycia nowych źródeł wody mineralnej w uzdrowisku, m.in. silnie zmineralizowanej szczawy alkaicznej, nazwanej później źródłem Zubera oraz zdrój Jana. W latach 1904-1909 był prezesem Stowarzyszenia Lekarzy w Krynicy, członkiem Komisji Zdrojowej. Praca społeczna pomocna mu była w realizacji planów związanych z rozwojem uzdrowiska. Pozostawiając po sobie wiele prac naukowych i sprawozdań zapisał się w panteonie polskich balneologów.

5 września 2021 r. zakończyła się XVI edycja Letnich Igrzysk Paraolimpijskich rozgrywanych w Tokio. Polscy zawodnicy zdobyli 25 medali (7 złotych, 6 srebrnych i 12 brązowych), z czego niemal połowę w paralekkoatletyce. Niestety jeden medal (brązowy) może zostać odebrany polskim zawodnikom, jeśli podejrzenia o stosowanie dopingu przez parę kolarzy okażą się prawdziwe po analizie próbki B. Tegoroczne zmagania paraolimpijskie przyniosły polskim sportowcom, ale też kibicom wiele radości i niezapomnianych chwil. I choć dorobek medalowy naszej reprezentacji jest skromniejszy niż 5 lat temu w Rio de Janeiro (39 medali), wydaje się że nie to jest najważniejsze. Sport ten podlega bezustannej dynamice i ewolucji, a zatem poziom i konkurencja z roku na rok jest coraz większa. Pamiętajmy więc, że dla wielu zawodników, często wbrew ich sytuacji zdrowotnej, czy osobistej, już sam fakt zakwalifikowania się i udział w Igrzyskach Paraolimpijskich jest ogromnym sukcesem. Dlatego serdecznie gratulujemy polskim medalistom oraz wszystkim zawodnikom uczestniczącym w igrzyskach. Dziękujemy za emocje, których nam dostarczyli podczas tegorocznych igrzyskach paraolimpijskich. Dodatkowo jesteśmy dumni, że w Tokio, jako przedstawiciel Komisji Klasyfikacyjnej Międzynarodowej Federacji Koszykówki na Wózkach (IWBF), mieliśmy swojego przedstawiciela, którym był prof. Bartosz Molik, członek PTF. Z tej okazji dziękujemy Panu Rektorowi za codzienne relacje w mediach społecznościowych, dzięki którym mogliśmy poznać kulisy i atmosferę igrzysk.  

6 września 1924 r. Wiktor Dega otrzymał dyplom dra wszech nauk lekarskich Uniwersytetu Poznańskiego i tym samym rozpoczął, jako asystent prof. I. Wierzejewskiego, wymarzoną specjalizację z chirurgii ortopedycznej oraz pracę naukową. Droga do tego sukcesu była pełna przeszkód. Najpierw z powodu wybuchu I wojny światowej nie ukończył nauki w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, a w 1915 r. został powołany do armii niemieckiej. Dlatego jeszcze podczas służby w armii niemieckiej w 1919 r. zdał maturę w Koblencji i rozpoczął początkowo studia medyczne na Uniwersytecie w Berlinie. Po zakończeniu służby wojskowej w 1920 r. wznowił przerwane studia na Uniwersytecie Warszawskim, a na Wydział Lekarski Uniwersytetu Poznańskiego przeniósł się w 1922 r.

6 września 1930 r. rozpoczął się w Inowrocławiu I Polski Zjazd w Sprawie Badania i Zwalczania Reumatyzmu zorganizowany przez Polskie Towarzystwo Zwalczania Reumatyzmu. Przewodniczącym obrad był prezydent miasta i przewodniczący komisji zdrojowej Apolinary Jankowski (1899-1939). Uczestniczyło w nim około 360 lekarzy (w tym 18 kobiet) oraz przedstawiciele Zarządu Kas Chorych. Przedstawiono kilka referatów dotyczących terapii i rehabilitacji, przygotowanych przez naukowców z różnych ośrodków. Profesor L. Korczyński z Krakowa przybliżył zagadnienia pt. O klinicznem leczeniu stawów, doc. A. Sabatowski ze Lwowa Balneoterapja chorób reumatycznych, dr F. Raszeja z Poznania Termo-mechano-elektroterapja schorzeń reumatycznych i gośćcowych, doc. dr A. Gruca ze Lwowa Chirurgiczno-ortopedyczne leczenie schorzeń reumatycznych stawów, dr S. Suszczyński z Inowrocławia Leczenie wodą podług metody Dr. J. Żniniewicza w świetle własnego doświadczenia z uwzględnieniem schorzeń reumatycznych.

6 września 1945 r. odbył się pierwszy wykład na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. Tematem były nowoczesne prądy w bakteriologii, który dla licznie zgromadzonych studentów wygłosił prof. Ludwik Hirszfeld (1884-1954). Był to wybitny polski mikrobiolog i immunolog. Został on oddelegowany z Lublina przez Departament Szkół Wyższych Ministerstwa Oświaty w celu zorganizowania właśnie Wydziału Lekarskiego we Wrocławiu. Wraz z Profesorem przyjechała żona prof. Hanna Hirszfeldowa (1884-1965), lekarz pediatra, która przyczyniła się do zorganizowania opieki medycznej dla dzieci i stworzyła wrocławską naukową szkołę pediatrii. Wkrótce do Wrocławia zaczęli przybywać inni lekarze ze środowiska lwowskiego, głównie Uniwersytetu Jana Kazimierza.

6 września 2012 r. Prezydent RP Bronisław Komorowski ratyfikował Konwencję ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 13 grudnia 2006 r. i podpisaną przez polski rząd 20 marca 2007 r. Celem Konwencji jest ochrona i zapewnienie pełnego i równego korzystania z praw człowieka i podstawowych wolności przez osoby z niepełnosprawnościami na równi ze wszystkimi innymi obywatelami.  Polska zobowiązana jest do wprowadzenia w życie zawartych w Konwencji standardów postępowania w celu zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami realizacji ich praw.

7 września 1854 r. urodziła się Helena Prawdzic-Kuczalska. Pionierka wychowania fizycznego i fizjoterapii w Polsce, prekursorka kształcenia nauczycieli wychowania fizycznego i specjalistów gimnastyki leczniczej, propagatorka gimnastyki szwedzkiej i sportu kobiet w Polsce. W 1890 r. wyjechała do Sztokholmu, gdzie podjęła studia jako hospitantka w Królewskim Centralnym Instytucie Gimnastycznym. W Szwecji przebywała również w prywatnym Instytucie Gimnastycznym prof. J. Arvedrsona, kształcącym nauczycielki w zakresie gimnastyki pedagogicznej i leczniczej. Była aktywną działaczką Ogrodów W. Raua, założycielką Towarzystwa Popierania Rozwoju Fizycznego Kobiet i Dzieci, Towarzystwa Gimnastycznego „Grażyna” (odpowiednik żeński „Sokoła”), Warszawskiego Klubu Wioślarek, współpracowała ściśle z czasopismem „Ruch”.  Brała czynny udział w międzynarodowych kongresach wychowania fizycznego m.in. w Brukseli (1910), Paryżu (1913). W 1900 r. uruchomiła w Warszawie pierwszy 18-miesięczny kurs dla nauczycielek gimnastyki. W 1906 r., po uzyskaniu zgody władz carskich placówka zmieniła nazwę na Warszawską Szkołę Gimnastyki Szwedzkiej i Masażu Heleny Kuczalskiej. Była to pierwsza i jedyna w Królestwie Polskim szkoła kształcąca pedagogów w zakresie wychowania fizycznego i fizjoterapii, licząca się ze zdobyczami wiedzy, przystosowana do poziomu wymagań nowoczesnej metodyki.  Po zakończeniu pierwszej wojny światowej osiadła w Toruniu, gdzie pracowała jako nauczycielka, działaczka społeczna i sportowa. Pomimo tak wielu zasług, w ostatnich latach przed śmiercią żyła w bardzo skromnych warunkach. Zmarła 30 kwietnia 1927 r. 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/prawdzic-kuczalska-helena/

 

7 września 1930 r. podczas drugiego dnia obrad I Polskiego Zjazdu w Sprawie Badania i Zwalczania Reumatyzmu w Inowrocławiu, obok wystąpień naukowych przedstawiono ówczesną sytuację związaną z niedostrzeganiem chorób reumatycznych, jako przyczyny inwalidztwa. Zgłoszono postulaty, które zostały przyjęte przez Zjazd i pozwoliły zapoczątkować rozwój reumatologii w Polsce. Rezolucje dotyczyły „wykorzystania przez społeczne ubezpieczalnie w leczeniu cierpień reumatycznych środków naturalnych i fizykalnych metod lecznictwa znajdujących się w uzdrowiskach”. Podkreślono w nich potrzebę organizowania stałych kursów przy wydziałach lekarskich celem wyszkolenia fachowych sił lekarskich, sił pomocniczych w dziedzinie masażu, gimnastyki i fizykalnych metod leczenia (kursy takie uruchomiono już w 1929 r. w Warszawie), utworzenia instytutu dla badania i leczenia chorób gośćcowych, stworzenia sieci zakładów leczniczych, w których miały być prowadzone badania zgodne z wytycznymi Międzynarodowej Ligi Walki z Reumatyzmem. Chodziło też o dostosowanie wybranych polskich uzdrowisk do wymogów leczniczych chorób reumatycznych, w tym utworzenia w nich pracowni klinicznych. Rezolucje te wprowadzane w życie w następnych latach  pozwoliły na rozwój bazy materialnej i kształcenie specjalistycznej kadry stanowiącej podstawę do rozwoju rehabilitacji medycznej.

8 września 1919 r. urodził się Stanisław Ornowski, specjalista chorób płuc i gruźlicy oraz w zakresie organizacji ochrony zdrowia. Absolwent Wydziału Lekarskiego UJ w Krakowie (1949), od 1962 r. doktor nauk medycznych, od 1971 r. doktor habilitowany na podstawie dorobku naukowego i pracy pt. Wpływ palenia tytoniu na czynność wentylacyjną płuc. Od 1950 r. pracował jako lekarz w Głuchołazach (woj. opolskie), gdzie w latach 1954-1974 był dyrektorem najpierw Sanatorium Przeciwgruźliczego MSW, a następnie do 1989 r. Szpitala Specjalistycznego MSW. To właśnie Jemu placówka zawdzięcza największy rozwój. Małe, prowincjonalne sanatorium przekształcił w duży ośrodek kliniczny, stosujący nowoczesne metody diagnostyczne i lecznicze, dzięki czemu Szpital ten do dnia dzisiejszego jest wiodącą w kraju placówką realizującą leczenie i rehabilitację w chorobach płuc, serca i układu krążenia, a od 2020 r. także rehabilitację osób po przebytej chorobie COVID-19. Docent Ornowski był autorem i współautorem 73 rozpraw i artykułów naukowych, w których doceniał i wskazywał również na znaczenie rehabilitacji leczniczej stosowanej w chorobach układu oddechowego, głównie w POChP. Był kierownikiem specjalizacji 15 lekarzy, promotorem trzech rozpraw doktorskich i autorem siedmiu recenzji doktorskich, a w latach 1983-1989  głównym specjalistą MSW w zakresie pneumonologii. Był człowiekiem wielkiego serca, oddanym pracy z chorymi, przełożonym traktującym współpracowników na partnerskich zasadach, bezustannie zachęcającym ich do rozwoju naukowego. Zmarł 9 sierpnia 1990 r. 

8 września 1935 r. we Lwowie odbyła się pierwsza w Polsce operacja wycięcia dolnego płata prawego płuca u młodej kobiety, cierpiącej na rozstrzenie oskrzeli. Wykonali ją Tadeusz Ostrowski (1881–1941) i Wiktor Bross (1903–1994). Zabieg zakończył się sukcesem. Było to duże osiągnięcie w polskiej medycynie. W przedwojennym środowisku lekarskim krążyła ustna wersja o tym, że prof. T. Ostrowski, uczeń Ludwika Rydygiera (1850–1920), wykonał już wówczas resekcję z powodu gruźlicy płuc, jednak informacja ta nie ma obecnie potwierdzenia w żadnym piśmiennictwie. Resekcję tkanki płucnej z powodu gruźlicy wykonano dopiero w 1948 r.

8 września 2021 r. zmarł w wieku 64 lat Leszek Magiera, zasłużony nauczyciel masażu, twórca programu nauczania masażu klasycznego, masażu segmentalnego, metodyki automasażu klasycznego, punktowego chińskiego, relaksacyjnego, refleksoterapii stopy, ręki i ucha oraz automasażu leczniczego w kilkudziesięciu jednostkach chorobowych. Autor wielu pozycji zwartych dotyczących masażu, na których wykształciło się kilkadziesiąt pokoleń fizjoterapeutów. Był absolwentem kierunku fizjoterapia Medycznego Studium Zawodowego w Krakowie (1982). W latach 1982-1997 pracował jako masażysta w Centrum Rehabilitacji Klinicznej Szpitala im. Narutowicza w Krakowie-Witkowicach i Krakowskim Centrum Rehabilitacji, w latach 1985-1989 i 1996-2005 jako nauczyciel masażu w Medycznym Studium Zawodowym nr 4 w Krakowie oraz w Szkole Policealnej Promocji Zdrowia Publicznego w Krakowie. W latach 1989-1994 nauczyciel masażu leczniczego na kursach masażu organizowanych przez Krakowski Szkolny Ośrodek Sportu w Krakowie. Opracowany przez Niego program nauczania masażu klasycznego (1985), masażu segmentarnego (1995) wdrożony najpierw na kierunku fizjoterapia w Medycznym Studium Zawodowym nr 4 w Krakowie, po opublikowaniu w 1994 r. stał się także wiodącym w innych policealnych szkołach medycznych oraz uczelniach wyższych kształcących fizjoterapeutów. Był autorem i współautorem wielu pozycji zwartych dotyczących masażu, m.in. Klasyczny masaż leczniczy (Kraków 1994); Automasaż leczniczy (Kraków 1998); Leksykon masażu i terminów komplementarnych (Kraków 2001); Relaksacyjny masaż leczniczy (Kraków 2003);  Masaż w kosmetyce i odnowie biologicznej (Kraków 2007); Masaż orientalny (Kraków 2007) i in. 

 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/magiera-leszek/

9 września 1911 r. we Lwowie urodziła się Janina Sikorska-Tomaszewska, córka Waleriana Sikorskiego (1876–1946), znanego nauczyciela, metodyka i teoretyka wychowania fizycznego. Była absolwentką Studium WF Uniwersytetu Poznańskiego oraz Wydziału Lekarskiego (1939 r.). Tytuł magistra wychowania fizycznego uzyskała w 1935 r. na podstawie pracy pt. Zabawy i gry Wysp Brytyjskich i Polski napisanej pod kierunkiem prof. Eugeniusza Piaseckiego. Jeszcze będąc studentką pracowała jako opiekunka m.in. na koloniach letnich w Zakopanem, Murzasichlu i Kiekrzu. Była instruktorką gimnastyki, wioślarstwa i gier sportowych dla młodzieży w Charzykowie oraz na wyższych Kursach Nauczycielskich w Puławach i Wolsztynie. Uczyła gimnastyki w Polskiej Wsi koło Pobiedzisk oraz w szkole dla przedszkolanek, a także prowadziła gimnastykę wyrównawczą w prywatnej szkole podstawowej Rozmusku. W latach 1932-1938 pracowała jako laborantka w Poradni Sportowo-Lekarskiej w Poznaniu, a od stycznia 1939 r. jako lekarz AWF w Warszawie. W czasie wojny na terenie obozu w Poznaniu prowadziła zajęcia gimnastyki leczniczej z chorymi dziećmi oraz organizowała gry i zabawy, a następnie pracowała jako lekarz w Ożarowie. Wraz z dr. Michałem Tomaszewskim (późniejszym mężem) organizowała tam dożywianie dla okolicznych mieszkańców, uruchamiając kuchnię wydającą od 50 do 70 obiadów dziennie, która funkcjonowała przez cały okres wojny. W latach 1945-1948 była st. asystentem Studium WF w Poznaniu, w latach 1948-1961 adiunktem Kliniki Ortopedycznej w Poznaniu, gdzie organizowała i prowadziła od 1948 r. oddział usprawniania leczniczego (drugi w świecie po powstałym w Nowym Jorku w 1947 r.). W 1950 r. uzyskała stopień doktora nauk medycznych, w 1964 r. doktora habilitowanego. Autorka metodyki rehabilitacji dla pacjentów z dysfunkcjami narządów ruchu, zasad organizacyjnych oddziałów usprawniania leczniczego w Polsce. Wniosła szczególny wkład w zakresie szkolenia pierwszych specjalistów rehabilitacji, zarówno lekarzy, jak i magistrów wychowania fizycznego.

 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/tomaszewska-janina/

10 września 1933 r. w Poznaniu rozpoczął się XIV Zjazd Lekarzy i Przyrodników Polskich i równocześnie V Wszechsłowiański Kongres Medyków oraz IV Zjazd Lekarzy Słowiańskich, połączone z wystawą prezentującą dorobek nauk medycznych oraz wychowania fizycznego. Aktywna była sekcja higieny szkolnej oraz wychowania fizycznego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych i jej przewodniczący Eugeniusz Piasecki. Wiktor Dega wygłosił referat pt. W sprawie zagadnień postawy u dzieci w wieku szkolnym. Uczestnictwo w wymienionych zjazdach przedstawicieli Studium WF UP świadczyło o jego wpływie w tej dziedzinie nie tylko w skali lokalnej, ale i krajowej.

10 września 2009 r. rozpoczął się w Warszawie I Międzynarodowy Kongres pn. Rehabilitacja Polska. Była to pierwsza w historii konferencja naukowa zorganizowana wspólnie przez Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej PAN, Polskie Towarzystwo Fizjoterapii i Polskie Towarzystwo Rehabilitacji (PTR). Kongres został przygotowany w szczególnym okresie dla polskiej rehabilitacji. Po pierwsze 60 lat wcześniej utworzono Stołeczne Centrum Rehabilitacji „STOCER” w Konstancinie – placówkę, która w powojennej Polsce odegrała czołową rolę w rozwoju polskiej rehabilitacji. Po drugie obchodzono 40-lecie wdrożenia w życie Polskiego Modelu Rehabilitacji, który WHO przyjęła jako obowiązujący na całym świecie. Wreszcie w tym roku PTR obchodziło swoje 20-lecie, a PTF 22-lecie swojego istnienia. Wspomniane rocznice stały się impulsem do zorganizowania imprezy naukowej, w której uczestniczyły osoby zajmujące się kompleksowo rehabilitacją, czyli przede wszystkim fizjoterapeuci i lekarze. Z okazji Kongresu wydano publikację pt. Rehabilitacja Polska 1945-2009, Wrocław 2009, poświęconą osiągnięciom polskiej rehabilitacji, jej twórcom, zasłużonym osobom, rozwojowi badań naukowych, systemowi kształcenia w zakresie rehabilitacji i fizjoterapii. Spotkanie cieszyło się bardzo dużym zainteresowaniem. Łącznie zorganizowano 17 sesji ustnych i jedną sesję plakatową, do której zgłoszono ponad 100 prac.

10 do 12 września 1999 r. w Łodzi obradował X Kongres Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Wśród zaproszonych gości znalazł się m.in. przewodniczący Związku Fizjoterapeutów Niemiec (ZVK) Eckchard Boechle oraz goszczący pierwszy raz – i jak do tej pory jedyny – w Polsce twórca systemu nordyckiego terapii manualnej, pomysłodawca utworzenia Międzynarodowej Federacji Terapeutów Manualnych – Freddy Kaltenborn. Program naukowy obejmował różne bloki tematyczne, wiele warsztatów, m.in. z zakresu PNF, który tym samym zapoczątkował rozwojów kursów PNF w Polsce. Walne Zgromadzenie PTF podczas zjazdu wybrało nowego prezesa, którym został mgr Marek Kiljański.

11 września 2021 r. rozpoczął się w Warszawie Ogólnopolski Protest Pracowników Ochrony Zdrowia, w którym uczestniczyli także fizjoterapeuci. Główne postulaty protestujących dotyczyły m.in. poprawy warunków płacy i pracy, zmiany wyceny procedur medycznych, zmiany systemu wynagrodzeń (obowiązujących od 1.07. br.), które antagonizują grupy zawodowe w ochronie zdrowia, poprawy bezpieczeństwa i zagwarantowanie medykom statusu funkcjonariusza publicznego, urlopu zdrowotnego (po 15 latach pracy), uchwalenia ustaw zawodowych dla tych samorządów, które nie mają uregulowanych prawem przepisów. Powstało także „Białe miasteczko 2.0”, w którym prowadzone są rozmowy z pacjentami, politykami, mieszkańcami stolicy. Fizjoterapeuci, w dniach 14-17.09. prowadzili edukację nt. fizjoterapii ortopedycznej, pediatrycznej, onkologicznej geriatrycznej, w dysfunkcjach narządu ruchu.  

11 do 13 września 1926 r. we Lwowie podczas Targów Wschodnich odbył się II Zjazd Przeciwgruźliczy. Wzięło  w nim udział 237 lekarzy. Na zakończenie obrad uczestnicy apelowali do władz państwowych wprowadzenie ustawy przeciwgruźliczej, zwiększenie godzin wykładów higieny społecznej na wydziałach lekarskich, wzywano kierownictwo służby zdrowia do zakładania nowych oddziałów ftizjatrycznych i towarzystwa lekarskie do popierania tego rodzaju zamierzeń. Zwrócono się do Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej z apelem o szersze uwzględnienie w pracach statystycznych sprawy gruźlicy oraz o przeprowadzenie powszechnego spisu ludności. Proponowano włączyć do akcji zwalczania gruźlicy na wsiach nauczycieli po ewentualnym ich przeszkoleniu.

12 września 1913 r. w Oakville (USA) urodził się James Cleveland Owens, amerykański lekkoatleta, czterokrotny mistrz olimpijski z Berlina (1936) w biegu na 100 i 200 m, 4×100 m oraz w skoku w dal, wielokrotny rekordzista świata. Na jego sławę złożyły się szczególnie dwa starty. W dniu 25 maja 1935 r. podczas zawodów w Ann Arbor ustanowił trzy rekordy świata w 45 minut. Dokonał tego w biegu na 100 jardów (ok. 91 m, czas 9,4 sek.), następnie skoczył w dal 8,13 m, a po pół godzinie stał się pierwszym człowiekiem, który złamał granicę 23 sek. w biegu na 220 jardów (ok. 201 m) przez płotki (22,3 sek.). Rok później zdobył 4 złote medale podczas Igrzysk Olimpijskich w Berlinie (1936). Dokonał tego na oczach nazistowskiego przywódcy, który naciskał wcześniej na wykluczenie czarnoskórych i żydowskich zawodników, jednak ostatecznie ustąpił wobec presji świata, który zagroził bojkotem igrzysk. Po latach J. Owens wspominał: „Przez wiele lat krążyła legenda, że Hitler odmówił podania mi ręki. W rzeczywistości, na szczęście, ani razu nie miałem okazji znaleźć się w pobliżu nazistowskiego dyktatora. Nie po to byłem w Berlinie. Moją dumę w zupełności zaspokajał fakt, iż w kraju podporządkowanym ideologii rasistowskiej dowiodłem, że nie ma raz wyższych”. Niestety zawodnik nie otrzymał też gratulacji od prezydenta USA Franklina D. Roosevelta, który nie zaprosił do Białego Domu żadnego czarnoskórego medalistę igrzysk. Po berlińskich zawodach Owens zaprzyjaźnił się z niemieckim lekkoatletą Carlem Ludwigiem „Luz” Longiem (1913-1943), skoczkiem w dal, który w zawodach tych zdobył srebrny medal. Niemiecki zawodnik przyjaźń z Owensem wielokrotnie demonstrował publicznie, pomimo rasistowskiej ideologii nazistów. Owens po IO w Berlinie chciał otrzymywać gratyfikacje za uprawianie sportu. Było to niemożliwe, gdyż sport olimpijski był wówczas amatorski. Z tego powodu władze amerykańskiego sportu zawiesiły zawodnika. By zarobić na życie m.in. grał w kapeli jazzowej, występował w pokazach cyrkowych, nalewał paliwo, ścigał się z motocyklami, psami, a nawet końmi. Przez pozostałe lata żył w dużej frustracji, próbował sił w biznesie, ale bankrutował. Bez środków do życia wreszcie został dostrzeżony przez rząd USA: został doradcą ds. sportu prezydenta USA Dwighta Eisenhowera oraz został zatrudniony przez rząd USA jako Ambasador dobrej woli UNICEF. Zmarł w Tucson 31 marca 1980 r. 10 lat później został odznaczony pośmiertnie Medalem Kongresu. Po śmieci prezydent Jimmy Carter podsumował życie Jesse Owensa: „Chyba żaden sportowiec tak dobrze nie symbolizował walki z tyranią, biedą i dyskryminacją rasową”.

12 września 1943 r. nacjonaliści spod znaku Ukraińskiej Powstańczej Armii, których ofiarą była ludność polska, wydali wyrok śmierci na polskiego profesora ortopedę Adama Grucę (1893-1983). Dowódca Okręgu AK przydzielił Profesorowi całodobową ochronę, jednak patrol wpadł w zasadzkę urządzoną przez bojówkę UPA. Profesorowi udało się ujść z życiem, a dowództwo Okręgu AK zaleciło, aby  opuścił  Lwów. Pod osłoną żołnierzy został przemieszczony na Podkarpacie. W styczniu 1944 r. pod nazwiskiem Grzegorz Adamski przedostał się do Krakowa, gdzie podjął pracę w ambulatorium PCK do czerwca 1945 r. Po wojnie prof. Gruca należał do grona najwybitniejszych ortopedów, prowadząc działalność terapeutyczną, dydaktyczną i naukową. Obok wad wrodzonych narządu ruchu, dużo uwagi poświęcił zaburzeniom statycznym kręgosłupa, zwłaszcza skoliozie. Wniósł także duży wkład w kształcenie lekarzy ortopedów.

12 września 2019 r. zmarł Tadeusz Skolimowski (ur. 1938 r.) wychowawca wielu pokoleń studentów, niekwestionowany autorytet wśród polskich fizjoterapeutów. Był absolwentem Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (1964) w 2000 r. otrzymał tytuł profesora oraz stanowisko profesora zwyczajnego w AWF we Wrocławiu. Jako naukowiec kierunki badawcze koncentrował na metodach pomiarowych parametrów czynnościowych narządu ruchu, zrównoważeniu postawy ciała w płaszczyźnie strzałkowej i czołowej, poszukiwaniu związków kinematycznych, statycznych oraz sprawnościowych parametrów narządu ruchu ze skoliozą, diagnostyce i terapii w zaburzeniach statyki ciała, skuteczności fizjoterapii w leczeniu chorób narządu ruchu, procesie utrzymywania równowagi w pozycji stojącej osób z różnymi zaburzeniami w obrębie narządu ruchu. Dydaktyk z zakresu kinezyterapii, ćwiczeń korekcyjnych z elementami rehabilitacji w wadach postawy i bocznych skrzywieniach kręgosłupa. Zaangażowany w działalność społeczną oraz na rzecz środowiska fizjoterapeutycznego, m.in. członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. W 2014 r. w dowód uznania zasług w środowisku fizjoterapeutów otrzymał tytuł Gwiazda Fizjoterapii.

 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/skolimowski-tadeusz/

12 do 13 września 1933 r. obradował w Poznaniu IV Zjazd Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radjologicznego. Jego uczestnicy podjęli decyzję o zmianie nazwy towarzystwa na Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne i Fizjoterapeutyczne. W latach 1929-1937 prezesem Towarzystwa był doc. Adam Elektorowicz (1888-1961), który w latach 1926-1939 był kierownikiem Zakładu Radiologii i II Instytutu Radiologicznego, autorem prac m.in. na temat terapeutycznego stosowania promieni X, a pod koniec lat 20. XX w. rozpoczął pierwsze próby w wykonywaniu arteriografii. PLTRiF do 1939 r. liczyło 200 członków. Do wybuchu wojny zorganizowało sześć 2-tygodniowych kursów z teorii i praktyki radiologii lekarskiej. Nazwa towarzystwa obowiązywała do 1960 r., gdy przyjęto nazwę Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne.

14 września 1930 r. w Liège rozpoczął się V Międzynarodowy Kongres Przyrodolecznictwa (Fizjoterapeutyczny), który trwał pięć dni. W przeddzień Kongresu została otwarta wystawa aparatów do terapii fizykalnej, na której reprezentowane były głównie firmy belgijskie i niemieckie, co sugerować może, że byli to najważniejsi wówczas producenci w Europie. Program Kongresu obejmował sekcje obradujące w następującej tematyce: gimnastyka lecznicza (kinesiterapja) oraz wychowanie fizyczne; radiologia (Roentgeno- i Curieterapia); wodolecznictwo, klimatologia i termoterapia; elektrologia; leczenie światłem (aktynologia). Podczas uroczystego otwarcia w imieniu polskiej delegacji przemawiał płk dr Bronisław Sabat (1871-1953), który w trakcie zebrania delegatów, jako jedyny przedstawiciel narodów słowiańskich, został wybrany na wiceprezesa Towarzystwa Międzynarodowego Terapii Fizykalnej z siedzibą w Belgii. W obradach udział wzięło ponad 700 uczestników z 33 państw, a program obrad był bogaty w referaty poświęcone terapii fizykalnej. Sugerować to może, że na początku lat 30. XX w. była ona już mocno rozpowszechniona. Ponadto szeroki zakres tematów ukazuje w jakim kierunku rozwijała się wówczas fizjoterapia i jej składowe, tj. fizykoterapia, kinezyterapia i masaż.

14 września 1971 r. po trzech dniach obrad we Wrocławiu zakończył się IV Krajowy Zjazd Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji. Podczas Walnego Zgromadzenia na nowego przewodniczącego Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji na lata 1971–1974 wybrano dra Jerzego Becka z Warszawy, a jego zastępcą została mgr Maria Suwalska. Była to bardzo trudna kadencja, ponieważ poza sprawami naukowo-szkoleniowymi Zarząd, jako jedyny reprezentant środowiska fizjoterapeutów w Polsce, zajął się obroną interesów pracowniczych tej grupy zawodowej. M.in. chodziło o to, że wówczas w placówkach służby zdrowia fizjoterapeutom przysługiwały uprawnienia nauczycielskie, w tym 23 godzinny tydzień pracy. W maju 1972 r. osoby te zostały pozbawione uprawnień wynikających z Karty Nauczyciela i zostały zobowiązane do 42 godzin pracy tygodniowo bez odpowiedniego wyrównania finansowego. W wyniku licznych spotkań i rozmów udało się w ramach 42 godzinnego tygodnia pracy uzyskać 6 godzin na przygotowanie do pracy, które mogło odbywać się poza zakładem. W praktyce oznaczało to uzyskanie prawa do 36-godzinnego tygodnia pracy, utrzymania 50% zniżkę na przejazdy PKP oraz 6- tygodniowego urlopu wypoczynkowego.

15 września 1944 r. w Powstaniu Warszawskim wraz z żoną i córką zginał prof. Edward Loth (ur. 1884 r.), zasłużony dla polskiej nauki naukowiec w zakresie anatomii i antropologii. Od 1919 r. był zastępcą dyrektora Departamentu Sanitarnego Ministerstwa Spraw Wojskowych, od 1921 r. profesorem zwyczajnym anatomii prawidłowej UW. W 1924 r. uzyskał specjalizację w zakresie balneologii i ortopedii. Założył wówczas pierwszy w Polsce Zakład Ortopedyczno-Chirurgiczny w Warszawie, który przeniósł później do Ciechocinka, gdzie w sezonie kuracyjnym zajmował się tymi dwoma dziedzinami. Ciechociński Zakład gimnastyki leczniczej i zdrowotnej „Ortos” posiadał wzorowo urządzony gabinet Zanderowski oraz wykorzystywał kąpiele powietrzne. Profesor był pierwszym prezesem Towarzystwa Lekarzy Zdrojowych w uzdrowisku (1929-1931). Był lekarzem praktykiem, zaangażowanym społecznikiem i dobrym dydaktykiem. Stworzył własną szkołę zajmującą się człowiekiem w perspektywie czasu biologicznego, głównie jego częściami miękkimi. Po wybuchu wojny organizował sanitariat w Warszawie jako z-ca Szpitala Okręgowego. Pracując w Zakładzie Przyrodoleczniczym i w Filii Szpitala Okręgowego prowadził pomoc i rehabilitację inwalidów wojennych. Dążył do powołania ośrodka reedukacji psychicznej i zawodowej ofiar wojny. Projekt ten urzeczywistnił w 1941 r. tworząc w Zamku Książąt Mazowieckich na terenie Szpitala Ujazdowskiego Zakład Przeszkolenia Inwalidów i Protezownię Warszawską. Zakład, którym sam kierował prowadził 7 kursów rzemieślniczych: handlowy, krawiecki, szewski, cholewkarski, czapniczy, ogrodniczy i wyrobu protez.  Był również współorganizatorem tajnego UW, tajnych wykładów na kompletach medycznych oraz Szkoły Zawodowej dla Pomocniczego Personelu Sanitarnego Jana Zaorskiego, w której w latach 1941-1944 prowadził wykłady. Zginął od bomby lotniczej na posterunku opatrunkowym na Mokotowie.

15 września 1989 r. w Zakopanem zmarł Wit M. Rzepecki (ur. 1909 r.), profesor medycyny, chirurg i torakochirurg, twórca polskiej torakoplastyki. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Lwowskiego, uczniem prof. A. Grucy, znakomitym chirurgiem i nauczycielem akademickim. W czasie wojny, po ucieczce z internowania na Węgrzech, przedostał się do Francji, a następnie do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do I Korpusu Wojska Polskiego jako chirurg I Brygady Strzelców w Cuper, dzięki czemu mógł uczęszczać na wykłady z zakresu medycyny w Edynburgu. Chory na gruźlicę płuc 9 miesięcy spędził w Sanatorium Przeciwgruźliczym w Southfield, wykorzystując pobyt na staż pneumonologiczny. Po wojnie był ordynatorem oddziału torakochirurgicznego w Sanatorium Nauczycielskim w Zakopanem, który to oddział organizował od podstaw. Stworzył z niego ośrodek stosujący najnowocześniejsze metody leczenia gruźlicy. Konsultował sanatoria przeciwgruźlicze w zakresie chirurgii. Był autorem ponad 220 prac naukowych.

17 września 1939 r. dr Wiktor Dega (1896-1995) wraz ze szpitalem polowym, w którym pracował, dostał się do niewoli i znalazł się w Łowiczu. Po likwidacji szpitala w dniu 1 kwietnia 1940 r. został przeniesiony do Szpitala Ujazdowskiego w Warszawie. Następnie pracował w Lecznicy przy ul. E. Plater i równocześnie w maju 1940 r. został ordynatorem Oddziału Chirurgii Dziecięcej im. Karola i Marii przy ul. Karolkowej. W czasie Powstania Warszawskiego prowadził punkt opatrunkowy w Szpitalu Sano przy ul. Lwowskiej, a po ewakuacji Szpitala im. Karola i Marii do Włodzimierzowa pod Piotrkowem do zakończenia wojny prowadził tam oddział chirurgiczny.

18 września 1901 r. Minister Wyznań i Oświecenia Galicji reskryptem zatwierdził akt habilitacji dr. Edmunda Kowalskiego (1859–1942) z hydroterapii. Był to polski lekarz balneolog, docent Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.  W latach 1880–1885 studiował medycynę na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1886 r. uzyskał stopień doktora wszech nauk lekarskich. Przez trzy kolejne lata pracował jako sekundariusz w szpitalu powszechnym we Lwowie, po czym postanowił poświęcić się wodolecznictwu. Po odbyciu kursu z zakresu chorób nerwowych i umysłowych oraz po odbyciu asystentury w zakładzie wodoleczniczym w Fürstenhofie w Styrii (Austria) objął kierownictwo zakładu wodoleczniczego w Jaworzu na Śląsku. W 1895 r. przeniósł się do Lwowa, gdzie do 1908 r. kierował zakładem wodoleczniczym Kisielka. W latach 1909–1916  pracował w zakładzie kąpielowym Św. Anny we Lwowie przy ul Akademickiej.

18 września 1924 r. podczas posiedzenia Wydziału Higieny Szkolnej i Wychowania Fizycznego Ministerstwa WR i OP podniesiono sprawę rozwoju ruchu turystycznego oraz organizacji obozów letnich, gdzie „tysięczne zastępy młodzieży dowoli używać mogą słońca, powietrza i ruchu, wzmacniać organizmy, a z tem razem wychowywać się na dobrych obywateli państwa”. W kolejnych latach obozy te trwały najczęściej 3-6 tygodni (z reguły do 4 tygodni), podczas których dzieci i młodzież poddana była warunkom higienicznym, hartując swe ciało i ducha. Na obozach panowały dobre warunki, w tym wyżywienie, zapewniony był czterogodzinny wypoczynek, stąd taki odpoczynek od pracy umysłowej, połączony z wysiłkiem fizycznym, korzystnie wpływał na rozwój fizyczny młodych ludzi. Proponowano łączyć te pobyty ze sportami „obrony narodowej”, tj. nauką strzelania z łuku, rzutem granatem, a także z akcją budowy domów wycieczkowych, schronisk, tworzeniem miejsc noclegowych w szkołach, rozwojem sportów wodnych. Poprzez zbliżenie do natury rząd polski widział „najlepszy sposób na osiągnięcie odrodzenia fizycznego młodych pokoleń” oraz stworzenie podstaw zorganizowanego życia w swoich środowiskach. Wiele tych obozów było organizowanych przez PUWF i PW i prowadzonych przez pracowników lub absolwentów CIWF, podczas których prowadzono także badania lekarskie w zakresie wskazań i wpływu takich pobytów na organizm człowieka.

18 września 1930 r. w Liège zakończył się V Międzynarodowy Kongres Przyrodolecznictwa (Fizjoterapeutyczny). Wśród uczestników z Polski, najwięcej osób pochodziło z Poznania i Warszawy, a pozostali byli z Krakowa i Lwowa, co potwierdza, że w owym czasie były to najprężniejsze ośrodki naukowe, jeśli chodzi o działalność w zakresie fizjoterapii (rehabilitacji). Na uwagę zasługują niektóre nazwiska, które jeszcze w latach międzywojennych odegrały istotną rolę w rozwoju polskiej fizjoterapii i balneoterapii. Nasz kraj reprezentował Polski Komitet Narodowy, którego prezesem pierwotnie został prof. I. Wierzejewski. Po jego przedwczesnej śmierci, na czele delegacji stanął B. Sabat (Warszawa), a sekretarzem został F. Raszeja (Poznań). W skład Komitetu weszli: dr T. Alkiewicz, prof. S. Borowiecki, dr S. Jagielski, prof. B. Kowalski, prof. K. Mayer, prof. A. Jurasz, prof. W. Jezierski, doc. F. Łabendziński, doc. J. Żniniewicz (wszyscy z Poznania), dr W. Chodźko, dr J. Drac, doc. A. Elektorowicz, doc. W. Filiński, prof. E. Loth, dr N. Mesz, dr W. Missiuro, prof. W. Orłowski, A. Wojciechowski (Warszawa), prof. L. Korczyński, prof. M. Rutkowski (Kraków), doc. J.J. Dębicki, doc. A. Gruca, dr. E. Meisels, doc. A. Sabatowski (Lwów).  

18 do 21 września 1949 r. w Łodzi trwał drugi po wojnie zjazd przeciwgruźliczy. Wzięło w nim udział ponad 620 delegatów, w tym także z zagranicy, którzy w swoich wystąpieniach łączyli zagadnienia badawcze z praktycznymi wnioskami dotyczącymi rozpoznawania i leczenia gruźlicy, opartymi na własnych doświadczeniach. Tematyka zjazdu odzwierciedlała też postęp, jaki dokonał się w ciągu dwóch lat od poprzedniego zjazdu, w zakresie metod leczenia gruźlicy. Chodziło głównie o wprowadzenie leczenia streptomycyną oraz masowych szczepień przeciwgruźliczych.

18 września 2021 r. podczas Ogólnopolskiego Protestu Pracowników Ochrony Zdrowia w Białym Miasteczku 2.0 doszło do śmierci mężczyzny, który dokonał samookaleczenia. W związku z zaistniałą sytuacją protestujący zmienili formułę protestu i zamiast konsultacji oraz spotkań z pacjentami prowadzony jest “Cichy Dyżur”. Jak podkreślili organizatorzy zrobili to w obawie o zdrowie i życie odwiedzających oraz protestujących. Zmiana formuły działania nie kończy więc protestu i oznacza dalsze dążenie do realizacji wnioskowanych postulatów.

20 września 1922 r. Eugeniusz Piasecki otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Był pierwszym Polakiem, który w swej pracy rozpoczął wytrwałe działania zmierzające do podniesienia poziomu uniwersyteckiego wykształcenia wychowawcy fizycznego. Dzięki jego wytrwałej pracy od 1925 r. Studium WF w Poznaniu mogło wydawać dyplomy magistra wychowania fizycznego kandydatom, którzy rozpoczęli kurs trzy lata wcześniej. Od 1926 r. uruchomiono w Poznaniu kurs (studia) z prawem nadawania tytułu magistra.

20 września 1925 r. w Warszawie urodził się Tadeusz Myśliborski. W 1940 r. walczył z okupantem hitlerowskim jako harcerz Szarych Szeregów w grupie „Wawer”, a następnie od 1943 r. jako żołnierz AK. Studia medyczne rozpoczął na Wydziale Lekarskim Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w Warszawie, kontynuując je w Uniwersytecie Poznańskim, gdzie w 1951 r. uzyskał dyplom lekarza medycyny. Jeszcze w czasie studiów związał się (od 1950 r.) z Kliniką Ortopedyczną w Poznaniu kierowaną przez prof. W. Degę. Swoje zainteresowania zawodowe skierował w stronę zaopatrzenia ortopedycznego, stając się w krótkim czasie wybitnym specjalistą z zakresu protetyki i ortotyki. Zajmował kierownicze stanowiska w Państwowej Wytwórni Protez w Poznaniu, Przyklinicznych Warsztatach Ortopedycznych i Zakładach Sprzętu Ortopedycznego AM w Poznaniu. Autor skryptu (1972) i podręcznika (1983) pt. Zaopatrzenie ortopedyczne, na którym wychowało się wiele pokoleń fizjoterapeutów. Będąc przez wiele lat członkiem Krajowego Nadzoru Specjalistycznego ds. Rehabilitacji, odpowiedzialnym za sprawy zaopatrzenia ortopedycznego, położył olbrzymie zasługi w rozwoju tej dziedziny w Polsce. Zmarł w 1990 r.

20 do 22 września 1931 r. odbył się w Zakopanem IV Zjazd Przeciwgruźliczy, w którym uczestniczyło ponad 300 lekarzy z całej Polski. Poza wieloma tematami dotyczącymi etiologii i leczenia gruźlicy, miejscowy lekarz i działacz społeczny Józef Żychoń (1869-1949) przedstawił referat pt. Zakopane jako miejscowość klimatyczno-lecznicza. Zorganizowanie tak dużego zjazdu lekarskiego w Zakopanem świadczyło, że środowisko lekarskie zauważyło na mapie uzdrowisk to miejsce, a przede wszystkim przyczyniło się do lepszego poznania od strony praktycznej metod leczniczych stosowanych nie tylko w leceniu gruźlicy. Jak przekonywano po Zjeździe „[…] takie Zjazdy szerzą praktycznie, doraźnie kult dla Zakopanego, które niezaprzeczenie, ma wszelkie warunki po temu, aby stać się polskim Meranem, Dawosem it.d.” W ostatnim dniu Zjazdu, w Sanatorium Wojskowym im. Marszałka Piłsudskiego w Kościeliskach dokonano odsłonięcia popiersia dr. Kazimierza Dłuskiego (1855-1930), założyciela pierwszego sanatorium przeciwgruźliczego w Polsce.

22 września 1939 r. w Nowikach został zamordowany przez żołnierzy radzieckich gen. bryg. Józef Olszyna-Wilczyński (ur. 1890). Ciało zostało zmasakrowane, a zakrwawioną czapkę generała Rosjanie pokazywali jako swoje trofeum. Wcześniej dowodził Grupą Operacyjną „Grodno”. W latach 1935–1937 był dyrektorem Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Opowiadał się za oddzieleniem sportu szkolnego od sportu klubowego, olimpijskiego.

22 września 1979 r. w Warszawie zmarła dr Janina Doroszewska (ur. 1900 r.), pedagog, specjalistka z zakresu pedagogiki terapeutycznej oraz kształcenia nauczycieli mających uczyć w szkołach specjalnych. Profesor Państwowego Instytutu Pedagogiki Specjalnej oraz UW. Pracowała także w zakładach specjalnych dla niewidomych. Jako pielęgniarka brała udział w Bitwie Warszawskiej. W 1928 r. uzyskała stopień doktora filozofii w UW. W 1937 r. przebywała w USA, gdzie zaznajamiała się z działalnością nowojorskiego instytutu niewidomych. Doświadczenie zawodowe i naukowe zdobywała także w Belgii i Francji. W czasie wojny kierowała przedszkolem dla dzieci niewidomych w Laskach. Swoje naukowe zainteresowania koncentrowała na zagadnieniach związanych z pedagogiką leczniczą, profilaktyką i terapią dziecięcą, głównie niewidomych.

22 do 26 września 1926 r. w Katowicach zorganizowano pierwszy ogólnopolski zjazd naukowy na Śląsku. Był to Ogólnopolski Zjazd Lekarzy Przyrodników, w którym uczestniczyło 500 lekarzy.

23 września 1905 r. w Krakowie zmarł Edward Sas-Korczyński (ur. 1844 r.), polski lekarz internista, poseł-wirylista do Sejmu Krajowego Galicji VI kadencji. Jako pierwszy wprowadził na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego wykłady z klimatologii i balneologii. Był społecznikiem i humanistą. Jako profesor (nominację profesorską otrzymał 9 stycznia 1875 r.) Kliniki Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego wykazał bardzo żywą i wszechstronną działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną. Wychował kilka pokoleń internistów, pełnił obowiązki prezesa Lekarskiego Towarzystwa Krakowskiego oraz Komisji Balneologicznej. W 1875 r. założył w Krakowie Stowarzyszenie Dzieł Literackich Polskich. Do 1900 r. ogłosił ok. 40 prac naukowych, m.in. na temat znaczenia limfocytów w płynie wysiękowym gruźliczego zapalenia opłucnej. Pod jego kierownictwem z Kliniki Lekarskiej w tym samym czasie ukazało się 171 prac naukowych ogłoszonych drukiem w „Przeglądzie Lekarskim” i innych wydawnictwach naukowych, głównie polskich, rzadziej niemieckich. Był naukowcem na miarę europejską, a wiele jego myśli wytyczyło do dziś aktualne, nowe kierunki naukowe.

23 do 25 września 1947 r. Towarzystwo Badań Naukowych nad Gruźlicą zorganizowało we Wrocławiu pierwszy po wojnie, a ósmy w historii zjazd przeciwgruźliczy. Był on podsumowaniem pracy polskich ftyzjatrów w czasie okupacji, gdy w konspiracji, w tajnym nauczaniu, starali się dzielić swoimi wynikami i spostrzeżeniami, a także docierającymi z zewnątrz sporadycznie zdobyczami naukowymi. Zjazd podsumował również dwa pierwsze lata po wyzwoleniu, gdyż już w pierwszych miesiącach opracowano plan walki z gruźlicą, dostosowując go do nowej rzeczywistości. Podczas dyskusji plenarnych dużo czasu poświęcono również omówieniu projektu ustawy przeciwgruźliczej.

25 września 1974 r. w Warszawie zmarł Zdzisław Askanas (ur. 1910 r.), lekarz kardiolog, w 1939 r. obrońca Twierdzy Modlin, działacz konspiracji antyniemieckiej, uczestnik Powstania Warszawskiego. Po wojnie profesor Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego i Akademii Medycznej w Warszawie. Twórca Warszawskiej Akademickiej Szkoły Kardiologii, tzw. szkoły Askanasa oraz podstaw rehabilitacji u chorych po zawale serca. Był ekspertem Światowej Organizacji Zdrowia, prezesem Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, autorem wielu publikacji, m.in. pod jego redakcją powstał w 1967 r. pierwszy podręcznik reanimacji kardiologicznej.

25 do 27 września 1981 r. odbył się w Gdańsku VII Krajowy Zjazd Fizjoterapii. Tematy obrad związane były z rehabilitacją chorych z uszkodzeniem ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. W trakcie obrad, w których wzięło udział 360 uczestników wygłoszono 60 referatów. W Zjeździe brała też udział delegacja Europejskiej Federacji Fizjoterapii, a także goście z Francji, Szwecji, Kanady, Austrii, Belgii, Wielkiej Brytanii i NRD. Uczestnicy zjazdu wypracowali postulaty do władz państwowych w sprawie utworzenia samodzielnego towarzystwa fizjoterapii, wprowadzeni specjalizacji I i II stopnia, utworzenia sekcji zawodowej fizjoterapeutów przy NSZZ „Solidarność” oraz w sprawie kontynuowania prac nad opisem zawodu fizjoterapeuty. Został wybrany także nowy Zarząd Główny Sekcji Fizjoterapii jednak nie ukonstytuował się w trakcie gdańskiego Zjazdu.

26 września 1909 r. Minister Wyznań i Oświecenia Galicji reskryptem zatwierdził akt habilitacyjny dra Eugeniusza Piaseckiego na docenta prywatnego higieny szkolnej. Temat rozprawy habilitacyjnej brzmiał Zdobycze lat ostatnich w zakresie walki z chorobami zakaźnymi ostrymi w szkole. Była to pierwsza w Polsce a zarazem w dziejach higieny szkolnej habilitacja na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego.

26 do 29 września 1929 r. obradował w Wilnie XIII Zjazd Lekarzy i Przyrodników Polskich. W trakcie tych dni wypracowano wnioski dotyczące charakteru pracy lekarza szkolnego, który miał posiadać gruntowne wykształcenie ogólno-higieniczne i specjalne z zakresu higieny szkolnej oraz dokładnie zaznajomiony z działami medycyny praktycznej, odpowiednimi do potrzeb wieku szkolnego. Miał mieć swobodę działania, by nie podlegać dyrektorowi placówki jako członek rady pedagogicznej. Profesor E. Piasecki przedstawił wykład pt. Biologiczne podstawy wychowania fizycznego, którego pokłosiem było podjęcie przez uczestników Zjazdu rezolucji, w której doceniając dotychczasową pracę władz jak i społeczeństwa, wnioskowali o przyśpieszenie realizacji ustawy o wychowaniu fizycznym.

27 września 1981 r. w Grudziądzu zginął tragicznie Bronisław Malinowski (ur. 1951 r.), czołowy polski lekkoatleta, biegacz średnio- i długodystansowy, trzykrotny olimpijczyk (Monachium 1972, Montreal 1976, Moskwa 1980). Największe sukcesy odnosił w biegu na 3000 m z przeszkodami. Od 1968 r. był zawodnikiem GKS „Olimpia” Grudziądz. W 1977 r. ukończył AWF w Poznaniu. Był mistrzem olimpijskim w biegu na 3000 m z przeszkodami (Moskwa 1980) oraz wicemistrzem olimpijskim (Montreal 1976), a także zdobywcą czwartego miejsca podczas IO w Monachium (1972). Na tym samym dystansie dwukrotnie zdobył mistrzostwo Europy (Rzym 1974, Praga 1978). Ponadto był wicemistrzem świata w biegach przełajowych (1979), a także mistrzem Europy Juniorów na dystansie 2 km z przeszkodami (Paryż 1970). Był także 10-krotnym mistrzem Polski (4 razy na 3000 m z przeszkodami, 3 razy na 5000 m oraz w przełajach i w hali na 3000 m). W 1972 r. podczas mityngu w Warszawie wyrównał rekord Europy na dystansie 3000 m z przeszkodami (8:22,2 s). Uważany był za tytana pracy, skromnym człowiekiem, wymagającym bardzo dużo od siebie. W kalendarzu z 1980 r. pod datą 31 lipca zapisał krótko: „Start na 3000 m. Złoty Medal Olimpijski”. I jak wiemy dotrzymał słowa danego sobie i polskim kibicom. Dla uczczenia jego pamięci, w latach 1982-2003 organizowano w Grudziądzu Memoriał Bronisława Malinowskiego, jedną z najważniejszych w tamtych czasach imprezę lekkoatletyczną w kraju.

28 września 1895 r. w Saint-Cloud we Francji zmarł Louis Pasteur (ur. 1822 r.), francuski chemik i prekursor mikrobiologii. W okresie 1857–1868 prowadził badania procesów fermentacji, wykazując, że wywołują go drobnoustroje. Opracował metodę konserwacji pożywienia poprzez obróbkę termiczną (proces też zwany jest od jego nazwiska pasteryzacją) oraz obalił teorię samorództwa drobnoustrojów. Wniósł duży wkład w rozwój bakteriologii i wirusologii. W latach 1881–1885 opracował pierwszą szczepionkę ochronną dla ludzi (przeciw wściekliźnie), która po raz pierwszy została zastosowana u człowieka w 1885 r. Jego prace stały się przykładem łączenia badań podstawowych i stosowanych w chemii oraz w anatomii i w fizyce.

29 września 1884 r. w Warszawie urodziła się Eleonora Reicher. W 1906 r. rozpoczęła studia przyrodnicze na Sorbonie w Paryżu, a następnie zmieniła je na medycynę, którą ukończyła w Bernie (Szwajcaria) w 1912 r. W 1920 r. wróciła ostatecznie do Polski i przez kilka miesięcy służyła jako lekarz Ochotniczej Legii Kobiet w Warszawie w stopniu oficerskim. W latach 1921-1927 była starszym asystentem II Kliniki Chorób Wewnętrznych, w latach 1928-1939 adiunktem Klinicznej Poradni WF, którą zorganizowała przy Klinice. Jednocześnie w latach 1925-1932 pracowała w US. Była konsultantem przy budowie CIWF. Habilitowała się w 1932 r. na podstawie pracy pt. O działaniu ćwiczeń cielesnych na ustrój ludzi zdrowych chorych, obronionej w UW. W latach 1933-1939 jako docent chorób wewnętrznych prowadziła na Wydziale Lekarskim UW wykłady o chorobach reumatycznych i chorobach układu wegetatywno-dokrewnego. W latach 1939-1940 organizowała Sekcję Opieki nad Dziećmi Opuszczonymi w Czasie Wojny przy PCK, prowadziła szkolenia dla pielęgniarek, sanitariuszek, wykłady dla lekarzy, współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota”, Komendą Główną AK. W czasie Powstania Warszawskiego pracowała w szpitalu przy ul. Rakowieckiej. Po wojnie kontynuowała pracę organizacyjną i naukową w zakresie reumatologii, związane z patogenezą, diagnostyką i leczeniem chorób reumatycznych.  Rozwijała też zagadnienia dotyczące kompleksowej rehabilitacji w reumatologii. Stworzyła w kraju sieć placówek lecznictwa reumatologicznego i pełniła funkcję konsultanta krajowego w zakresie reumatologii. Doprowadziła do założenia czasopisma o tematyce reumatologicznej pn. „Acta Rheumatologica Polonica” (materiały do pierwszego numeru były już zebrane kwietnia 1939 r.). Założyła i z zespołem redagowała także czasopismo reumatologiczne „Postępy Reumatologii” (1954-1957) oraz „Reumatologia Polska” (1959). W 1962 r. staraniem prof. Reicher Instytut przeniesiono do dużego, nowoczesnego obiektu, w którym działała Klinika Reumatologiczna, Kardiologiczno-Chirurgiczna, Hematologiczna, Pediatryczna, Ortopedyczna, Laryngologiczna, Neurologiczna, oraz Zakłady: Rehabilitacji i Stomatologii, a także gabinety diagnostyczne. Zmarła 12 marca 1973 r. w Warszawie.

29 września 1944 r. w Evanston (Illinois, USA) zmarł Douglas C. McMurtie (ur. 1888 r.). Uczęszczał do Massachusetts Institute of Technology. Z zawodu był projektantem krojów pisma (zaprojektował dwa kroje pisma McMurtrie Title i Vanity Fair Capitals), grafikiem, historykiem i bibliografem druku. Poza pracą zajmował się opieką i edukacją kalekich dzieci i dorosłych oraz ich rehabilitacją. W latach 1912-1919 redagował „American Journal of Care for Cripples”, był prezydentem Federacji Stowarzyszeń na rzecz Kalek. W czasie pierwszej wojny światowej pełnił funkcję dyrektora Instytutu Czerwonego Krzyża, początkowo swą pracę wykonując nieodpłatnie jako wolontariusz. W 1918 r. zorganizował Szkołę Reedukacji i Rehabilitacji Inwalidów Wojennych i to on po raz pierwszy we współczesnym znaczeniu użył pojęcie rehabilitacja, opisując eksperymentalną szkołę. W tym samym roku wniesiono pod obrady Senatu USA ustawę o zawodowej rehabilitacji żołnierzy i marynarzy. Wcześniej zamiast terminu rehabilitacja używano określenia fizyczna rekonstrukcja, reedukacja, odbudowa osoby kalekiej i odnosiły się one głównie do osób z uszkodzeniem narządów ruchu.