Szczegielniak Jan

Urodził się 27 marca 1962 r. w Tomaszowie Mazowieckim. Absolwent Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (1985) – magister rehabilitacji ruchowej. W 1993 r. w Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, na podstawie pracy pt. Wpływ kompleksowej rehabilitacji na czynność oddechową chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, uzyskał stopień doktora nauk medycznych. W 2000 r. w Wydziale Kultury Fizycznej Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu (Czechy), na podstawie oceny dorobku oraz pracy pt. Wpływ 8-tygodniowej rehabilitacji leczniczej na czynność wentylacyjną płuc u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej w zakresie fizjoterapii. Aktualnie profesor nadzwyczajny Politechniki Opolskiej.

Zawodowo jako fizjoterapeuta od 1987 r. pracuje w Szpitalu Specjalistycznym MSWiA w Głuchołazach (od 2017 r. im. św. Jana Pawła II), gdzie od początku jest kierownikiem Działu Usprawniania Leczniczego. Od 1999 r. specjalista rehabilitacji ruchowej. Od 2021 r. jest Przewodniczącym Rady Naukowej Centrum Rehabilitacji po chorobie COVID-19 w Szpitalu Specjalistycznym MSWiA w Głuchołazach.

Naukowo od 1995 r. związany z Politechniką Opolską, w której oprócz pracy naukowo-dydaktycznej pełnił i nadal pełni różne funkcje kierownicze. Wieloletni kierownik Katedry Fizjoterapii Klinicznej Instytutu Fizjoterapii Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii. W latach 1999-2002 był prodziekanem ds. studenckich, a w latach 2008-2012 dziekan tegoż wydziału, w latach 2005-2012. W latach 2016-2019 był dyrektorem Instytutu Fizjoterapii. Od 2019 r. jest przewodniczącym Rady dyscypliny nauk o zdrowiu.

Zainteresowania badawcze koncentruje na fizjoterapii w chorobach wewnętrznych. Od prowadzi badania u chorych z POChP, dotyczące m.in. oceny wpływu zabiegów fizjoterapeutycznych (kinezyterapia oddechowa, ćwiczenia ogólnie usprawniające, wybrane zabiegi fizykoterapeutyczne) stosowanych podczas stacjonarnego usprawniania na czynność wentylacyjną płuc. Jest autorem standardów (modeli) kwalifikacji chorych i postępowania w rehabilitacji pulmonologicznej, wzorów dotyczących przeliczania wyników testów marszowych stosowanych w kwalifikacji chorych do rehabilitacji oddechowej. Prowadzi też badania dotyczące uwarunkowań genetycznych chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, a także wypływu tych uwarunkowań na efekty rehabilitacji pulmonologicznej Autor i współautor wielu artykułów, m.in. pt. Rola kinezyterapii w leczeniu przewlekłego nieżytu oskrzeli, „Problemy Lekarskie” 1990, 2, s.167-173 (S. Ornowski); Modele szpitalnej rehabilitacji pulmonologicznej chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, „Alergologia” 2006, 1, s.15-16; Propozycja standardów w rehabilitacji wczesnej poszpitalnej w torakochirurgii, „Fizjoterapia” 2006, 2, 14, s.74-76; Zaawansowane modele matematyczne w interpretacji testu 6-minutowego marszu, w: Perspektywy rozwoju rehabilitacji w Polsce, Materiały VII Ogólnopolskiej Konferencji, Pabianice 2010, s.9-11 (J. Łuniewski, K. Bogacz, R. Stanisławski); Wpływ fizjoterapii na stężenie interleukiny-8 u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, „Pneumonologia i Alergologia Polska” 2011, 79,3 (K. Bogacz, J. Łuniewski, E. Majorczyk, A. Tukiendorf); Ocena skuteczności krótkotrwałego postępowania fizjoterapeutycznego na wyprane parametry funkcjonalne układu oddechowego pacjentów z POCHP, „Fizjoterapia Polska” 2012, 12. 2, s.119-127 (K. Rożek-Piechura, M. Majewska-Pulsakowska, A. Dor, M. Bartczyszyn); Impact of whole body vibration on balance improvement in elderly women, „Journal of Vibroengineering” 2013, vol.15, nr 3, s.1112-1118 (V. Dudoniene, R. Sakaliene, L. Svediene, D. Kazlauskiene, G. Krutulyte); Analiza chodu chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc,  „Fizjoterapia Polska” 2014, vol.14, nr 4, s.24-33 (S. Rutkowski, A. Rutkowska, J. Łuniewski); Spadek masy ciała u chorych kardiologicznych po treningu na cykloergometrze treningowym, „Fizjoterapia Polska” 2013, vol. 13, nr 3, s.22-27 (W. Pawełczyk, I. Kulik-Parobczy, T. Sirek J. Łuniewski, K. Bogacz); Modified cardiological physiotherapy model, „Medical Studies” 2016, vol.32, nr 3, s.209-215 (K. Bogacz, Z. Śliwiński, T. Dybek, M. Krajczy, J. Łuniewski, D. Matelonek); Wpływ sposobu kwalifikacji na efekty fizjoterapii chorych na POCHP, „Fizjoterapia Polska” 2017, vol.17, nr 2, s.112-122 (K. Bogacz, M. Woszczak); Ocena wpływu wczesnej rehabilitacji poszpitalnej na czynność wentylacyjną płuc u chorych z chorobami układu krążenia,  „Fizjoterapia Polska” 2017, vol.17, nr 2, s.132-140 (K. Bogacz, M. Woszczak); A study on nonlinear estimation of submaximal effort tolerance based on the generalized MET concept and the 6MWT in pulmonary rehabilitation, “PLoSONE” 2018, 13 (2), e0191875. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0191875 (K. Latawiec, J. Łuniewski, R. Stanisławski, K. Bogacz, M. Krajczy, M. Rydel).

Autor i współautor kilkunastu pozycji zwartych z zakresu fizjoterapii i rehabilitacji, m.in monografii, m.in. pt. Wpływ 8-tygodniowej rehabilitacji leczniczej na czynność wentylacyjną płuc u chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, SiM 96, Opole 1997; Effects of physical therapy program on pulmonary function in rehabilitation of COPD patients, AFWS, Mińsk 2000, Leksykon wybranych pojęć z zakresu kultury fizycznej, Opole 2010 (N. Jaszczanin, J. Jaszczanin, R. Szyguła); Leki i suplementy współczesnej fizjoterapii, Katowice 2016 (B. Szczegielniak); skryptu Leki w fizjoterapii, nr 229, Politechnika Opolska, Opole 2000 (współautor B. Szczegielniak); Fizykoterapia w praktyce, nr 272, Politechnika Opolska, Opole 2005 (M. Migała); redaktor pracy Fizjoterapia w POCHP, Opole 2016. Autor i współautor wielu rozdziałów w książkach, podręcznikach i monografiach, m.in. pt. Rozwój rehabilitacji pulmonologicznej w Polsce, [w:] Jandziś S., Kwolek A. (red.): Rozwój rehabilitacji w wybranych specjalnościach medycznych w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014, s.61-69 (M. Migała, B. Skolik); Badania czynnościowe w chorobach wewnętrznych-pulmonologii. Badania w POCHP i kwalifikacja do fizjoterapii, [w:] Wielka Fizjoterapia, t. I pod red. Z Śliwińskiego  i A. Sieronia, Wrocław 2014, s.70-77 (K. Bogacz, J. Łuniewski); Podstawy stosowania leku w fizjoterapii, [w:] Ibidem t. I, s.333-339; Kinezyterapia w pulmonologii, [w:] Ibidem t. II pod red. Z Śliwińskiego  i A. Sieronia, s.117-122 (K. Bogacz, J. Łuniewski); Kinezyterapia w chorobach metabolicznych, [w:] Ibidem t. II, s.140-150 (K. Rożek-Piechura); Kinezyterapia w chirurgii „miękkiej” i torakochirurgii, [w:] Ibidem t. II, s.187-197 (M. Krajczy); Animaloterapia- terapia z udziałem zwierząt, [w:] Ibidem, t. III, s.199-208 (M. Krajczy, E. Gajda); Taśmy mięśniowo-powięziowe [w:] Dynamiczne plastrowanie pod red. Z. Śliwińskiego, M. Krajczego, Wrocław 2014, s.114-124 (M. Krajczy).Współpracował przy opracowaniu redakcyjnym m.in. pozycji pt. Dynamiczne plastrowanie pod red. Z. Śliwińskiego, M. Krajczego, Wrocław 2014; Historia polskiej fizjoterapii pod red.  S. Jandzisia, M. Kiljańskiego i M. Migały, Opole 2013; Wielka Fizjoterapia, t. III pod red. Z Śliwińskiego  i A. Sieronia, Wrocław 2014.

W latach 2003-2006 oraz 2008-2016 konsultant województwa opolskiego w dziedzinie fizjoterapii, od 2016 r. konsultant krajowy w dziedzinie fizjoterapii. Członek Narodowej Rady Rozwoju, której celem jest inicjowanie działań Prezydenta RP w zakresie poprawy funkcjonowania opieki zdrowotnej, członek zespołu do spraw metodologii tworzenia Centralnej Bazy Świadczeń Opieki Zdrowotnej przy Ministrze Zdrowia, ekspert PKA, członek zespołu ekspertów do opracowania specjalizacji w dziedzinie fizjoterapia przy Ministrze Zdrowia RP oraz członek zespołu ekspertów ds. ewaluacji specjalizacji przy CMKP, członek  Komisji  Egzaminacyjnej  Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie fizjoterapia, przewodniczący Zespołu Ekspertów opiniującego wnioski jednostek ubiegających się o prawa do prowadzenia specjalizacji w dziedzinie fizjoterapia przy CMKP, członek grupy roboczej przy Ministrze Zdrowia ds. realizacji projektu systemowego dotyczącego kształcenia ustawicznego personelu medycznego w zakresie opieki geriatrycznej. Członek Komitetu Patofizjologii Oddychania PAN. W styczniu 2022 r. został powołany na stanowisko pełnomocnika Ministra Zdrowia ds. rehabilitacji leczniczej po chorobie COVID-19.

Promotor i recenzent kilku prac doktorskich, wykonawca m.in. projektu naukowego pn. Ocena stężeń cytokin prozapalnych i przeciwzapalnych i ich korelacja z aktywnością fizyczną osób w wieku podeszłym, kierownik pracy badawczej pn. Wpływ kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej na czynność wentylacyjną i wydolność osób z chorobami układu krążenia.

Czynny uczestnik wielu międzynarodowych konferencji naukowych m.in. w  Czechach, Litwie, Białorusi, Ukrainie, Austrii, Portugalii, Norwegii, Holandii, Libanie, Malezji, Hiszpanii, Niemczech. Reprezentował środowisko polskich fizjoterapeutów m.in. podczas kongresów i spotkań WCPT- Europe w Danii (1994), Chorwacji (2006), Grecji (2008), Malcie (2012), kongresach i mitingach generalnych WCPT w Kanadzie (2007), Holandii (2011), Singapurze (2015), RPA (2017). Brał czynny udział w kongresach dotyczących edukacji fizjoterapeutów m. in  w  Szwecji (2008) i Norwegii (2009). Profesor wizytujący m. in. w Portugalii (2010), Czechach (2011), Litwie (2012), członek misji naukowych m. in. w Chinach (2009), Francji (2009),  Portugalii (2010), USA (2010), Litwie (2011). Członek komitetów naukowych wielu konferencji i sympozjów naukowych organizowanych w kraju i zagranicą. W latach 2003-2012 pełnił funkcję przewodniczącego komitetu naukowego Międzynarodowej Konferencji Studenckich kół Naukowych i Młodych Pracowników Nauki Ruch jako lek… organizowanej w Głuchołazach, w 2018 r. przewodniczy organizowanej z okazji 100-lecia odzyskania Niepodległości Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pn. Polska medycyna i rehabilitacja w latach 1918-2018, pomysłodawca organizowanego od 2013 r. w Opolu Opolskiego Festiwalu Fizjoterapii, podczas którego przyznawany jest tytuł „Gwiazda Fizjoterapii”.

Redaktor naczelny czasopisma “Rehabilitacja w praktyce”, wiceprzewodniczący komitetu redakcyjnego kwartalnika „Fizjoterapia Polska”, członek komitetu redakcyjnego „Fizjoterapia”, „The Journal of  Orthopaedics Trauma Surgery and Related Research”, „Reabilitacijos Mokslai”, „Journal of Physical Education & Health. Social Perspective”. Zaangażowany w działalność społeczną. W latach 1999-2003 pełnił funkcję prezesa zarządu Oddziału Opolskiego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii PTF, od 2003 członek zarządu Oddziału Opolskiego PTF, od 2007 r. wiceprezes Zarządu Głównego PTF, honorowy członek PTF. W latach 2014-2019 prezes Zarządu Głównego Polskiego Stowarzyszenia Specjalistów Fizjoterapii.

Za pracę zawodową, naukową i społeczną został odznaczony m.in. Brązowym, Srebrnym (2009) i Złotym Krzyżem Zasługi (2017), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2015). Za wkład w rozwój fizjoterapii polskiej m.in. statuetką Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii z okazji 60-lecia Fizjoterapii w Polsce (2013) oraz 50-lecia członkostwa Polski w WCPT (2017). Kilkakrotnie otrzymał nagrodę Rektora Politechniki Opolskiej, medal 15-lecia Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej (2015) oraz statuetkę z okazji 50-lecia Politechniki Opolskiej za wkład w rozwój uczelni (2016), medal 30-lecia Szpitala Specjalistycznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Głuchołazach za trud i wysiłek włożony w rozwój szpitala (2017), Odznakę Szkarłatnego Serca przyznaną przez Polskie Towarzystwo Walki z Kalectwem za działalność na rzecz chorych (2018).

Beata Skolik, Mariusz Migała

Opracowano na podstawie: Sylwetki zasłużonych fizjoterapeutów w województwie opolskim, [w:] Historia polskiej fizjoterapii pod red. S. Jandzisia, M. Kiljańskiego, M. Migały, Opole 2013, s.158-159; Słownik biograficzny osób zasłużonych dla rozwoju rehabilitacji w Polsce, [w:] Jandziś S., Migała M.: Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i świecie, Opole 2015, s.354-355; Notki biograficzne pracowników naukowo-dydaktycznych, [w:] M. Migała, J. Szczegielniak: W służbie kultury fizycznej i ochrony zdrowia. 15 lat Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej (1995-2010), Opole 2010, s.32, 117; Sylwetki pracowników Katedry Fizjoterapii Klinicznej, [w:] Dwadzieścia lat Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej (1995-2015) pod red. S. Szczepańskiego i wsp., Opole 2015, s.193-194; Dokumenty potwierdzające uzyskanie tytułu magistra, stopnia doktora, doktora habilitowanego oraz przesłane CV Jana Szczegielniaka. Artykuły w czasopismach naukowych.