Styczeń historycznie

*** STYCZEŃ ***

1 stycznia 1919 r. w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz Ministerstwie Zdrowia Publicznego (WR i OP) powołano dwa wydziały higieny szkolnej. Wydział przy Ministerstwie WR i OP zajmował się higieną nauczania, pedagogiką leczniczą (prowadzenie szkół dla dzieci z dysfunkcjami intelektualnymi, narządu słuchu i wzroku, zaburzeniami mowy, zamkniętymi w sobie oraz dla dzieci słabowitych), „wychowaniem fizycznym i kształceniem cielesnem” (kształcenie personelu nauczycielskiego, tworzenie programów edukacji fizycznej, organizację kolonii i półkolonii). Wydział przy MZP sprawował nadzór sanitarny nad stanem budynków szkolnych, nadzór nad pracą lekarzy szkolnych oraz lekarzy powiatowych w zakresie ich działalności higieniczno-szkolnej, prowadził walkę z chorobami zakaźnymi w szkołach, organizował pomoc leczniczą i ambulatoryjną dla dzieci w wieku szkolnym, organizował żywność, kąpiele i natryski dla dzieci, wreszcie prowadził działalność w zakresie pedagogiki leczniczej.

1 stycznia 1930 r. dr Władysław Fuchs-Dybowski, lekarz medycyny sportowej i lotniczej uzyskał awans na podpułkownika i nominację na profesora fizjologii oraz kierownika Zakładu Fizjologii w Centralnym Instytucie Wychowania Fizycznego w Warszawie. W latach 1931-1934 pełnił funkcję lekarza lotniczego, współpracując z Centrum Badań Lotniczo-Lekarskich w Warszawie. Swój entuzjazm dla sportu wyczynowego łączył z popularyzacją fizjologicznych podstaw wychowania poprzez powszechne usportowienie społeczeństwa.

1 stycznia 1931 r. rozpoczęto przyznawanie w Polsce Państwowej Odznaki Sportowej (POS). Była dostępna dla wszystkich obywateli obu płci, począwszy od 15 lat do schyłku życia. Jej zdobycie nie wymagało specjalnych treningów, zabiegów z zakresu odnowy biologicznej (masaży), poświęcenia dla sportu, a jedynie co trzeba było zrobić, to systematycznie pracować nad własną tężyzną fizyczną. Odznakę przyznawał przewodniczący wojewódzkiego komitetu wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego na wniosek przewodniczącego powiatowego komitetu w.f. i p.w. Odznakę nadawano na okres 2 lat. Prawo do odznaki traciło się w wypadkach skazania przez sąd lub utraty obywatelstwa polskiego. Próba na POS składała się z sześciu grup sprawności fizycznych: Grupa I – gimnastyka i pływanie do 100 m; II – skoki; III – biegi do 800 m, pływanie do 100 m, jazda na łyżwach do 500 m; IV – rzut dyskiem, oszczepem, piłką, granatem, pchnięcie kulą, boks, szermierka, gry sportowe, strzelanie (dla kobiet); V – marsze do 20 km, biegi do 5 km, wycieczki piesze do 3 dni, biegi narciarskie do 18 km, biegi łyżwiarskie do 10 km, jazda na rowerze do 20 km, rajd konny do 2 dni, pływanie do 1000 m, wioślarstwo i wycieczki wioślarskie do 1 dnia, gry sportowe; VI – strzelanie (dla mężczyzn) i gry sportowe (dla kobiet). POS dzieliła się na trzy klasy (Klasa I – odznaka brązowa, Klasa II – srebrna, Klasa III – złota), a każda klasa miała 4 stopnie. Przez to, że była nadawana przez państwo, przedstawiała wysoką wartość i zdobywcę jej kwalifikowała na wzorowego obywatela. Poza tym odznaka świadczyła o wszechstronnych umiejętnościach fizycznych człowieka, a także cechach psychicznych i moralnych.

2 stycznia 1904 r. w Kronberg im Taunus (Niemcy) zmarł Peter Dettweiler (ur. 1837 r.), lekarz, od 1876 r. dyrektor szpitala pulmonologicznego Falkenstein w Taunus. Wcześniej, w 1868 r. przebywał jako pacjent w sanatorium H. Brehmera w Görbersdorf na Śląsku. Po wyzdrowieniu w 1869 r. przyjął ofertę dr. Brehmera i pozostał w Görbersdorf jako jego lekarz asystent. To właśnie tam zapoznał się z metodami Brehmera w leczeniu gruźlicy płuc. W 1876 r. opuścił Görbersdorf a asystentem Brehmera został polski lekarz Alfred Sokołowski (1849-1924), na cześć którego w 1947 r. Görbersdorf został przemianowany na Sokołowsko. Terapia gruźlicy Dettweilera była w dużej mierze oparta na zasadach leczenia higieniczno-dietetycznego Brehmera. O ile jednak Brehmer opierał się na klimacie górskim, pożywnej diecie i hydroterapii, tak Dettweiler zmodyfikował metodę i stosował długotrwałe leżenie i werandowanie. Swoją ideę leczenia bezruchem opierał nie tylko na rozumowaniu i obserwacji, ale i na znanej maksymie Laenneca, iż „najszczęśliwszym wypadkiem dla chorego na gruźlicę płuc jest złamanie nogi”. W II poł. XIX w. istniały dwie koncepcje leczenia gruźlicy (czynna i bierna aktywność), choć większość lekarzy skłaniała się raczej za ograniczeniem ruchu podczas terapii. Nie znaczy to, że nie widzieli potrzeby stosowania gimnastyki, czyli tzw. ćwiczeń płuc w gruźlicy. Brak sprecyzowanej koncepcji dotyczącej terapeutycznej wartości ruchu w leczeniu gruźlicy wynikał z przesądów i braku wiedzy, a także rozpowszechnianych wówczas poglądów na temat budowy i zdrowia człowieka. Niemniej, jeszcze w połowie XX w. lekarze dzielili się na tych, którzy zalecali chorym w sanatoriach umiarkowany ruch, przy czym to „umiarkowanie” nie zawsze było umiarkowane, oraz na tych którzy krzewili ideę leżenia i werandowania.

2 stycznia 1927 r. powstał Polski Związek Sportowy Głuchoniemych, który zrzeszał w pierwszych latach działalności sześć klubów ze 152 członkami. Prezesem został Karol Anders, I wiceprezesem Kazimierz Włostowski (przewodniczący Komisji Sportowej), II wiceprezesem Józef Becker, Skarbikiem Telesfor Eger, przewodniczącym Komisji Dyscyplinarnej Henryk Konrad, członkiem zarządu Antoni Górski. Celem organizacji był rozwój fizyczny i umysłowy osób głuchoniemych w kraju. W strukturach związku funkcjonowały dwie komisje: sportowa i dyscyplinarna. Rozpoczęto też akcję promocyjną sportu, w wyniku której powstały dwa kluby sportowe głuchoniemych w Krakowie i Bydgoszczy.

4 stycznia 2010 r. w Warszawie zmarł prof. Jerzy Kuch (ur. 1931 r.), lekarz internista i kardiolog, nauczyciel akademicki, profesor nauk medycznych. Był absolwentem AM w Warszawie (1957 r.), od 1965 r. specjalistą w zakresie chorób wewnętrznych i kardiologii (1974). W 1966 r. otrzymał stopień doktora nauk medycznych, w 1971 r. stopień doktora habilitowanego, w 1983 r. stanowisko profesora nadzwyczajnego. Od 1989 r. profesor zwyczajny. Początkowo pracował jako lekarz w Toruniu, w 1962 r. rozpoczął pracę na AM w warszawie, z którą był związany przez 45 lat. Uczeń prof. Zdzisława Askanasa (tzw. Szkoła Askanasowców) w Instytucie Kardiologii, a następnie pracownik naukowy Katedry i Kliniki Kardiologii II Wydziału Lekarskiego, którą kierował w latach 1981–2001. Zwolennik i realizator opracowanej przez Z. Askanasa koncepcji rehabilitacji kardiologicznej, opierającej się na aktywizacji narządu ruchu w celu uzyskania pełnej sprawności fizycznej, uwzględniającej stan psychiczny pacjenta i warunki socjalne. W latach 1989–1995 wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. W 1990 r. członek specjalnej Komisji Zarządu Głównego PTK, która wraz z Radą Naukową Instytutu Kardiologii opracowała „Narodowy Program Ochrony Serca”. Dziekan II Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie przez dwie kadencje, w latach 1995–1998 przewodniczącego Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia i Opieki Społecznej. Promotor 18 doktoratów, 4 doktorów habilitowanych, 2 nominacji profesorskich. Recenzent 45 rozpraw doktorskich, 22 rozpraw habilitacyjnych i 11 nominacji profesorskich. Autor lub współautor 216 publikacji w pismach recenzowanych, w tym 5 książek, 2 monografii i 22 rozdziałów książkowych, m.in. pt. Rehabilitacja (1990), Dzieje kardiologii w Polsce na tle kardiologii światowej (1994), Polskie Szkoły Kardiologiczne, Kardiochirurgiczne i Kardiologii Dziecięcej (2008).

4 stycznia 2012 r. w Warszawie zmarł prof. Jerzy Grossman (ur. 1936 r.), nauczyciel akademicki, pionier rehabilitacji dzieci z wrodzonymi zniekształceniami twarzo-czaszki, dla których zorganizował poszpitalny oddział w Sanatorium Rehabilitacyjnym Chirurgii Dziecięcej w Konstancinie – Królewskiej Górze. Była to pierwsza w kraju tego typu inicjatywa. W latach 1968-1975 pracował w Zespole Rehabilitacji Słuchu przy Komitecie Terapii Doświadczalnej PAN. Od 1985 r. uczestniczył w pracach Polskiego Komitetu Audiofonologii. Działał aktywnie w Polskim Towarzystwie  Rehabilitacji.  Był członkiem redakcji wielu czasopism naukowych oraz komitetów organizacyjnych konferencji krajowych i międzynarodowych. Po likwidacji  dziecięcych oddziałów rehabilitacyjnych w Konstancinie – Królewskiej Górze, pracował w AWF im. Józefa Piłsudskiego w Warszawie, gdzie kierował  Katedrą Fizjoterapii na Wydziale Rehabilitacji. Pełnił funkcje prodziekana do spraw nauki, a potem dziekana tego wydziału. Zajęcia dydaktyczne prowadził także w niepublicznych szkołach wyższych w Zamościu i w Olsztynie. Był członkiem Państwowej Komisji Akredytacyjnej, powołanym na to stanowisko przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Autor wiele prac naukowych w postaci książek, artykułów lub rozdziałów w książkach. Wykształcił liczne grono  fizjoterapeutów w ramach jednolitych studiów magisterskich oraz trzyletnich studiów licencjackich.

5 stycznia 1953 r. w Istebnej zmarła Eugenia Jadwiga Piasecka – Zeyland (ur. 1899 r.), córka Eugeniusza Piaseckiego (1872-1947), profesora Uniwersytetu Poznańskiego, twórcy Studium Wychowania Fizycznego przy Wydziale Lekarskim UP, żona prof. Janusza Zeylanda (1897-1944), pioniera szczepień przeciwko gruźlicy w Polsce. W 1917 r. rozpoczęła studia medyczne na UJ w Krakowie, a w 1919 r. zapisała się na studia chemiczne (Wydział Lekarski jeszcze nie powstał) na Uniwersytecie Poznańskim. W 1920 r. podczas wojny polsko-bolszewickiej przez 4 miesiące pracowała jako siostra Czerwonego Krzyża w pociągu sanitarnym. Studia medyczne rozpoczęte na UJ, od 1921 r. kontynuowała na UP kończąc je w 1924 r. jako doktor wszech nauk lekarskich. Podczas studiów była demonstratorką przy Katedrze Chemii Fizycznej, a pod ich koniec zajmowała stanowisko zastępcy młodszego asystenta w Zakładzie Anatomii Patologicznej UP. Po studiach rozpoczęła pracę w Zakładzie Mikrobiologii Lekarskiej UP na stanowisku asystentki, a następnie od 1925 r. adiunkta. Następnie wraz z mężem wyjechała do Paryża, gdzie spędziła kilka tygodni w pracowni prof. Jana Danysza i prof. Alberta Calmette w Instytucie Pasteura, poznając francuskie metody pracy mikrobiologicznej. Otrzymali oni w darze od Calmette niechorobotwórczy szczep prątków gruźlicy, znany jako Bacille Calmette-Guérin (BCG), używany do produkcji szczepionki. Szczep bakterii pozwolił Zeylandom na badanie szczepionki BCG i zorganizowanie w 1928 r. w Poznaniu pierwszego w Polsce punktu szczepień przeciwgruźliczych. W tym samym roku małżeństwo uczestniczyło w konferencji w Instytucie Pasteura w Paryżu, podczas której prof. Albert Calmette wykładając o bakterii gruźlicy przywołał komunikat Zeylandów o przenikaniu prątków BCG przez ścianę przewodu pokarmowego. Następnie podczas Zjazdu Przeciwgruźliczego w Poznaniu J. Zeyland przedstawił napisany wraz z Eugenią referat o szczepieniach przeciwgruźliczych sposobem Calmette’a. Małżeństwo udowodniło, że prątki BCG przenikają przez ściany przewodu pokarmowego oraz wykazało (po raz pierwszy na świecie), że żywotność prątków BCG zależy od jakości podłoża, na którym wzrastały. Rozprawa na temat przenikania prątków BCG przez ściany przewodu pokarmowego była podstawą ułożenia przez Komitet Higieny Ligi Narodów międzynarodowego programu badawczego w 1928 r. W kolejnych latach na tematycznych konferencjach w Wilnie i w Oslo Zeylandowie prezentowali wyniki wspólnej pracy naukowej nad szczepionką BCG. Po wojnie od lutego do końca 1945 r. była zarejestrowana w wykazie pracowników UJ w Krakowie. Od grudnia 1946 r. pracowała na stanowisku kierownika Laboratorium Bakteriologicznego w Wojewódzkim Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym w Istebnej.

5 stycznia 1961 r., dzięki wcześniejszej współpracy, podczas konferencji w Bukowinie Tatrzańskiej podpisano porozumienie pomiędzy Związkiem Spółdzielni Inwalidów i Zrzeszeniem Sportowym Spółdzielczości Pracy „Start”. Umowa dotyczyła zorganizowanego prowadzenia sportu, turystyki i rekreacji na rzecz spółdzielców inwalidów na szczeblu centralnym i wojewódzkim. Stanowiła początek systematycznego rozwoju tych dziedzin w określonych ramach organizacyjnych, zapewniając stałe ich finansowanie. Współpraca obu tych instytucji sprawiła, że Polska miała jeden z najlepszych modeli organizacyjnych sportu inwalidów w Europie.

5 stycznia 2009 r. zmarł  prof. Andrzej Seyfried (1922 r.), lekarz, specjalista w zakresie rehabilitacji, ortopedii, pionier reumatologii w Polsce. Studia na Wydziale Lekarskim UW rozpoczął w 1941 r. Po wybuchu powstania jako żołnierz AK pracował w szpitalu przy ul. Czarnieckiego na Żoliborzu. Studia ukończył w 1949 r. na Wydziale Lekarskim UP i rozpoczął pracę w Klinice Ortopedycznej pod kierunkiem prof. W. Degi. W 1950 r. uzyskał stopień doktora. Od 1953 r. pracował w Sanatorium w Połczynie-Zdroju leczącym skutki choroby Heinego-Medina. W 1954 r. zorganizował Sanatorium Ortopedyczno-Rehabilitacyjne o takim samym profilu w Zagórzu pod Warszawą. W 1962 r. powołał do życia Zakład Rehabilitacji w Instytucie Reumatologii w Warszawie, którego był kierownikiem do 1984 r. W swoich badaniach naukowych interesował się szczególnie biomechaniką i patomechaniką narządu ruchu, m.in. mechanizmami umożliwiającymi kompensację istniejących dysfunkcji, metodyką oceny zmian patologicznych w obrębie układu ruchu, czynnikami determinującymi wyniki rehabilitacji kompleksowej, zagadnieniami poprawy funkcji ręki reumatoidalnej, fizjoterapią dzieci z chorobami nerwowo-mięśniowymi. W 1963 r. został ekspertem ds. rehabilitacji WHO. W 1970 r. uzyskał stopień doktora. W 1980 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1984 r. został dziekanem pierwszego w Polsce Wydziału Rehabilitacji AWF w Warszawie. Był wybitnym dydaktykiem, prowadził kursy dla lekarzy i fizjoterapeutów z zakresu patomechaniki narządu ruchu. Wykładał w wielu krajach Europy i USA.

5 stycznia 2014 r. zmarł prof. Stanisław Rudnicki (ur. 1929 r.), lekarz kardiolog, kontynuator Warszawskiej Akademickiej Szkoły Kardiologii, wywodzącej się od prof. Zdzisława Askanasa (tzw. Szkoły Askanasa). Był absolwentem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Karola w Pradze (1955). W 1968 r. uzyskał stopień doktora nauk medycznych, 1977 r. doktora habilitowanego, w 1985 r. tytuł profesora. Był specjalistą chorób wewnętrznych i rehabilitacji medycznej. W latach 1980–2000 kierował Kliniką Rehabilitacji Kardiologicznej Instytutu Kardiologii AM w Warszawie. W latach 1975-2000 kierował Centrum Rehabilitacji Kardiologicznej w Konstancinie. Wraz z prof. Zdzisław Askanasem (1910-1974) opracował podstawy polskiej szkoły rehabilitacji kardiologicznej. Od 1964 r. był ekspertem podczas prac grupy roboczej WHO. Aktywnie uczestniczył w pracach Rady Rehabilitacji Międzynarodowego Towarzystwa Kardiologicznego. Był głównym wykonawcą programu naukowo-badawczego pn. Rehabilitacja chorych po świeżym zawale mięśnia sercowego w ramach współpracy polsko-amerykańskiej oraz koordynatorem międzynarodowego programu badawczego pt. Kompleksowa rehabilitacja i prewencja wtórna chorób układu krążenia. Autor wielu publikacji naukowych poruszających problemy rehabilitacji kardiologicznej na wszystkich jej etapach – szpitalnym, sanatoryjnym i ambulatoryjnym. Członek komitetów PAN ds. Rehabilitacji i Adaptacji Człowieka oraz Nauk o Kulturze Fizycznej, członek Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Uczestniczył w pracach krajowych zespołów specjalistycznych w zakresie rehabilitacji i kardiologii. Po przejściu na emeryturę w 2000 r. kontynuował pracę naukową w Instytucie Kardiologii w Warszawie i Wydziale Rehabilitacji warszawskiej AWF.

6 stycznia 1908 r. we Lwowie zmarł Józef A. Żuliński (ur. 1841 r.) działacz polityczny i społeczny, zaangażowany w działalność higieniczną w Galicji. Dwukrotnie aresztowany i internowany przez Austriaków. Uwolniony wskutek interwencji rektora UJ prof. Józefa Dietla. Przez 35 lat pracował jako profesor nauk przyrodniczych i matematyki w Państwowym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim we Lwowie. W 1885 r. utworzył Komitet patronujący spra­wie tworzenia kolonii wakacyjnych, a rok później zorganizował pierwszą Kolonię Leczniczą dla dzieci w Rymanowie. Opracował dla niej statut i regulamin, a ponad­to od chwili zainicjowania aż do 1904 r. był jej dyrektorem. Był również jednym z inicjatorów instytucji korpusów waka­cyjnych dla młodzieży szkolnej we Lwowie. Pierwszy taki korpus zorganizowano w 1889 r. dla 345 uczniów szkół średnich. Autor kilku prac z zakresu historii naturalnej, m.in.: O nauczaniu historii naturalnej w szkołach ludowych (Lwów 1875), w której poru­szył zagadnienia dotyczące zdrowia.

6 stycznia 1920 r. Rada Wychowania Fizycznego i Kultury Cielesnej jednomyślnie uznała, że „Polska winna wziąć udział w tegorocznych Igrzyskach Olimpijskich w Anwerpji, wychodząc z tego założenia, że daleko mniejsze państwa będą reprezentowane na Olimpjadzie, powtóre, że przygotowania do Olimpjady ożywią i pogłębią w Polsce dotychczas słabe zamiłowanie do wszelkich rodzajów sportu i gimnastyki”.

6 stycznia 1920 r. odbyło się inauguracyjne posiedzenie Rady Wychowania Fizycznego i Kultury Cielesnej. W trakcie obrad wygłoszono kilka interesujących referatów, m.in. wykład historyczny na temat dbałości o wychowanie fizyczne ze strony władz państwowych w Polsce niepodległej (W. Chodźko), a także na temat planu wychowania fizycznego w szkołach ludowych i średnich (W. Osmolski, E. Piasecki), organizacji i dotychczasowej pracy Komitetu Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich w 1920” (S. Garczyński).

10 stycznia 1929 r. zmarł w Krakowie Karol Trochanowski (ur. 1854 r.) polski balneolog, pedagog, doktor chemii, C.K. Radca Rządu. W latach 1873–1877 odbył studia w UJ w Krakowie. W latach 1888–1895 był nauczycielem chemii, technologii rolnej i kierownikiem stacji chemicznej w Czernichowie. W 1895 r. został nauczycielem w C.K. Wyższej Szkole Realnej w Stanisławowie, a w latach 1900–1924 pełnił funkcję dyrektora Wyższej Szkoły Realnej w Tarnowie. Był członkiem Komisji Fizjograficznej w ramach Akademii Umiejętności w Krakowie oraz Komisji Balneologicznej działającej w latach 1877−1889 przy Towarzystwie Lekarskim Krakowskim. Odkrył wiele źródeł mineralnych m.in. w Wysowej, Iwoniczu, Krościenku. Dokonał nowej analizy wód żegiestowskich i odkrył bogate pokłady borowiny na tzw. Polskiej Łopacie, co przyczyniło się do dalszego rozwoju zdrojowiska Żegiestów. Zbadał zdroje w Szczawniku, zanalizował również zdrój Ludwika w Cegiełce. Autor wielu publikacji z zakresu balneologii, m.in. „Rozbiór ilościowy wody ze zdroju Heleny w Iwoniczu 1885/1886” (1886), „Rozbiór ilościowy soli lekarskiej wyrabianej w Iwoniczu” (1886), „Wszechstronny chemiczny rozbiór wód mineralnych ze zdroju Karola, Amelii, Emmy w Iwoniczu” (1894), „Iwonicz w świetle ostatniego rozbioru chemicznego zdrojów: praca przedstawiona na posiedzeniu Towarzystwa lekarskiego w Krakowie dnia 1-go kwietnia 1908 r.” (1908), „Wszechstronny rozbiór ilościowy wody ze studni zbiorczej w Świerczkowie przed i po odżelezieniu zasilającej wodociąg miasta Tarnowa” (1911), „Iwonicz zakład zdrojowo-kąpielowy i klimatyczny, jego opis, dzieje i znaczenie” (1913), „Rozbiór chemiczny wody lekarskiej w Żegiestowie” (1914).

11 stycznia 1919 r. Komisariat Naczelnej Rady Ludowej mianował dr. Ireneusza Wierzejewskiego naczelnym lekarzem w Głównym Szpitalu Fortecznym przy ul. Królewskiej w Poznaniu. Już od wybuchu Powstania Wielkopolskiego Wierzejewski przystąpił do organizowania służby polowej, kierował tworzeniem polskich szpitali wojskowych oraz służby sanitarnej trzech dywizji. W czasie walk o Szubin, Zbąszyn i lotnisko Ławica dowodził oddziałami sanitarnymi.

12 stycznia 1929 r. w Studium WF w Krakowie rozpoczął się kurs dla lekarzy kontrolujących wychowanie fizyczne i sport, który trwał siedem dni. Był to pierwszy w Polsce kurs dokształcający dla lekarzy sportowych. Ukończyło go 64 lekarzy (szkolnych, wojskowych, asystenci klinik), którzy na koniec zdawali egzamin z fizjologii wysiłków fizycznych, medycyny sportowej oraz chirurgii sportowej. Spośród wielu wykładowców, dr M. Kosiński, który w latach 1929-1931 był wykładowcą przedmiotu gimnastyka lecznicza w krakowskim Studium WF, przybliżył zagadnienia dotyczące chirurgii sportowej oraz nadprogramowo wygłosił wykład o skrzywieniach kręgosłupa. Wśród pozostałych wykładów znalazły się zagadnienia dotyczące organizacji wychowania fizycznego w Polsce (referent prof. S. Ciechanowski), fizjologii ćwiczeń fizycznych (prof. E. Maydell), wpływu ćwiczeń na rozwój dziecka (doc. W. Bujak), z zakresu medycyny sportowej, higieny szkolnej, ćwiczeń w badaniu sportowo-lekarskim i treningu (dr W. Fuchs-Dybowski), neurologii i psychiatrii wieku młodzieńczego (prof. J. Piltz).

15 stycznia 1905 r. w Krakowie powołano Polskie Towarzystwo Balneologiczne. W nazwie pojawiło się słowo „polskie”, by podkreślić, że obejmuje swym zasięgiem wszystkie ziemie polskie pod zaborami. Na siedzibę obrano Kraków, gdyż większość uzdrowisk znajdowało się wówczas w południowo-zachodniej części kraju. Pierwszym prezesem (lata 1905–1906) został prof. dr Ludomił Korczyński(1867-1936), a następnie organizacją kierowali: Jakub hr. Potocki (1907–1909), prof. dr Stanisław Pareński (1910–1913), dr Maksymilian Cercha (1914–1922) i ponownie od 1923 r. L. Korczyński.

15 stycznia 1918 r. w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego powstał Referat Higieny Szkolnej, na czele którego stanął W. Osmolski.

16 stycznia 1889 r. zatwierdzono statut Zakopanego jako stacji klimatycznej. Regulował on prawne podstawy życie w miejscowości, nakładał powołanie lekarza i komisji klimatycznej.

17 stycznia 1892 r. urodził się we Lwowie Władysław Qlehla-Fuchs-Dybowski (od 1923 r. Dybowski). Absolwent Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Franciszkańskiego we Lwowie (1917). Od października 1920 r. kierował Pracownią Bakteriologiczną Szpitala Okręgowego w Chełmie, następnie we Lwowie. W 1923 r. został ordynatorem Szpitala Okręgowego nr VI we Lwowie, a w 1928 r. starszym lekarzem pułku piechoty. W 1928 r. reprezentował Polskę podczas Międzynarodowego Kongresu Lekarskiego dla Wychowania Fizycznego i Sportu w St. Moritz. Habilitował się w 1928 r. w zakresie higieny szkolnej i uzyskał tytuł docenta w zakresie wychowania fizycznego. Pod koniec 1929 r. przeniesiony do Warszawy. Członek Rady Naukowej Wychowania Fizycznego (1927-1939), wiceprzewodniczący Komisji Lekarskiej tej instytucji, odpowiedzialny za fachowy nadzór nad poradnictwem sportowo-lekarskim w Polsce w latach 1928-1939. Po zakończeniu służby lotniczej w 1934 r. pracował nadal naukowo w tej dziedzinie, współpracując z Instytutem Badań Techniki Lotnictwa i Wydziałem Lotniczym Politechniki Lwowskiej. Od grudnia 1936 r. do wybuchu wojny był wykładowcą w Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Warszawie. Latem 1938 r. był komendantem Szpitala Sezonowego MSW w Ciechocinku, od września do grudnia 1938 r. wykładał fizjologię sportu na Uniwersytecie w Oxfordzie. Po wojnie przebywał w Anglii. Zmarł 18 grudnia 1969 r. w Londynie, jednak prochy spoczęły w rodzinnym grobie na Powązkach w Warszawie.

18 stycznia 1878 r. w Krakowie zmarł Józef Dietl (ur. 1804 r.), polsko-austriacki lekarz, polityk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego,  w latach 1866–1874 prezydent Krakowa. Inspirowany troską o poprawę stanu zdrowotnego polskiego społeczeństwa, przyczynił się dzięki swej czynnej, organizacyjnej i naukowej pracy do rozwoju lecznictwa uzdrowiskowego. Jako lekarz i działacz społeczny, będąc prezydentem Krakowa, rozwinął szeroką akcję, zmierzającą do poprawy warunków sanitarnych i bytowych mieszkańców tego miasta. Jako klinicysta, w pracy zawodowej dążył do naukowego uzasadnienia terapii drogą nowych poszukiwań. Propagując w Krakowie idee przedstawicieli „nihilizmu terapeutycznego” patologa Karla von Rokitansky’ego (1804–1878) i Josefa Škody (1805–1881) głosił, że to co uzdrawia jest samą siłą życiową, a więc wyzdrowienie miało być bezpośrednim działaniem natury, która mogła leczyć tylko w sposób naturalny. Stąd od początku swojej działalności był propagatorem i zwolennikiem leczenia z wykorzystaniem naturalnych czynników, w tym także klimatycznych w uzdrowiskach galicyjskich (Szczawnica, Krynica, Iwonicz, Krzeszowice, Swoszowice), które często odwiedzał i nadzorował. Według niego lecznictwo klimatyczne winno mieć zastosowanie szczególnie u dzieci, doceniając wpływ klimatu górskiego, przez co uważa się go za „pioniera polskiej klimatologii dziecięcej”. Jak sam pisał: „Polecam zatem rodzicom, żeby dzieci swoje z wyraźną suchotniczą budową ciała zawczasu do Szczawnicy wysyłali. Mają one przez całe lato tam bawić i corocznie tam powracać, dopóki nie objawi się korzystna przemiana całego ich usposobienia cielesnego”.

18 stycznia 1885 r. we Lwowie zmarł Tadeusz Żuliński (ur. 1839 r.), lekarz, powstaniec styczniowy, od 1864 r. emigrant w Paryżu, gdzie zasłynął jako lekarz-filantrop, udzielając bezpłatnych porad medycznych lwowskiej biedocie. Był inicjatorem powołania Wydziału Lekarskiego we Lwowie, propagatorem zasad higieny, również jako odrębnego przedmiotu nauczania. Od 1875 r. sprawował funkcję wiceprezesa lwowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. W 1881 r. założył i redagował pierwsze w Polsce fachowe pismo poświęcone wychowaniu fizycznemu i higienie – „Przewodnik Gimnastyczny”. W 1883 r. stworzył we Lwowie Komitet dla Kolonii Wakacyjnych, który od następnego roku organizował kolonie dla dzieci w dwóch miejscowościach: Hucie Korostawskiej dla chłopców i Lisowcach dla dziewcząt, w późniejszych latach również w wielu innych. Był autorem wielu publikacji na temat higieny szkolnej i pedagogiki, m.in. pierwszego podręcznika higieny pt. Higiena szkolna, wydanego pośmiertnie w 1886 r. w Krakowie.

19 stycznia 1939 r. w Krakowie zmarł Zygmunt Wyrobek (ur. 1872 r.), nauczyciel gimnastyki, zaangażowany w działalność na rzecz rozwoju wychowania fizycznego oraz sportu szkolnego i idei skautingu w Krakowie. Od 1901 r. przez 24 lata pracował jako nauczyciel gimnastyki w Męskim Seminarium Nauczycielskim w Krakowie. Pełnił też przez kilka lat funkcję kierow­nika Parku Jordana w Krakowie po śmierci jego twórcy. Od 1890 r. był aktywnym członkiem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Krakowie. Wniósł wkład w rozwój teorii i praktyki wychowania fizycznego, a szcze­gólnie gier i zabaw ruchowych. Na łamach „Przeglądu Gimnastycznego” opublikował wiele artykułów na temat różnych aspektów ćwiczeń fizycznych. Postulował wprowadzenie do programu wychowania fizycznego w szerokim zakresie gier i zabaw ruchowych. Aktywnie pracował również w ruchu harcerskim. Dzięki niemu w Krakowie powstało kilkanaście drużyn harcerskich. Od 1925 r. pracował w Kuratorium Okrę­gu Szkolnego Krakowskiego, m.in. na stanowisku wizytatora wychowania fizycz­nego. Był wtedy inicjatorem okręgowych igrzysk sportowych młodzieży szkolnej oraz Ognisk Metodycznych Wychowania Fizycznego.

19 stycznia 1994 r. w Katowicach zmarł prof. Wiktor Bross (ur. 1903 r.), chirurg, pionier torakochirurgii i współtwórca kardiochirurgii polskiej. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego UJK we Lwowie (1928), od 1938 r. docentem. W latach 1928-1939 pracował jako asystent w Szpitalu św. Elżbiety w Katowicach, w latach 1930-1939 związany był z Kliniką Chirurgii Ogólnej UJK we Lwowie. W latach 1940-1941 pełnił funkcję kierownika Kliniki, w 1944 r. ordynatora szpitala przyfrontowego w Iwoniczu-Zdroju. Od 1946 do 1973 r. związany był z AM we Wrocławiu: wieloletni kierownik II Katedry i Kliniki Chirurgicznej, od 1970 r. dyrektor Instytutu i kierownik Kliniki Chorób Serca. Organizator ośrodka torako- i kardiochirurgicznego we Wrocławiu. Pionier operacji kardiochirurgicznych oraz na otwartym sercu w Polsce (1958 r). Wykonał także pierwsze w Polsce przeszczepienie nerki pobranej od  żywego dawcy (1966 r.). Uważany jest za twórcę Wrocławskiej Szkoły Chirurgicznej.

20 stycznia 1877 r. powstała „nowa” Komisja Balneologiczna, połączona z działającą jeszcze przez rok Komisją Balneologiczną Towarzystwa Naukowego. Nowo powołana Komisja do spraw Balneologii, Klimatologii i Hydrologii Krajowej kontynuowała działalność poprzedniej, głównie jednak koncentrowała się na kontroli przestrzegania ustaleń wcześniej wydanych instrukcji. W jej skład wchodzili zarówno lekarze, jak i osoby nie posiadające wykształcenia medycznego, jednak związane z lecznictwem uzdrowiskowym. Komisji przewodniczył początkowo prof. J. Dietl, następnie prof. E. Korczyński. Komisja zwracała uwagę na potrzebę uregulowań prawnych, zapisanych w ustawie uzdrowiskowej, na której miała opierać się działalność zakładów zdrojowych.

20 stycznia 1899 r. lekarz internista i społecznik Teodor Dunin (1854-1909) podczas posiedzenia Towarzystwa Higienicznego w Warszawie przedstawił swoje wnioski i obserwacje dotyczące otwierania prywatnych sanatoriów przeciwgruźliczych, które powinny być finansowane w drodze bezinteresownej działalności społecznej. Przywołując przykłady państw europejskich, które głównie dzięki otwieraniu sanatoriów dla średniozamożnej ludności, przodowały pod względem leczenia suchot płucnych, nawoływał ażeby podobne sanatoria organizować także w Polsce. Uważał, że podstawy leczenia przeciwgruźliczego polegają na dostarczeniu choremu świeżego powietrza i odpowiedniego pożywienia, powinny być ujęte w określony system i wykonywane systematycznie pod nadzorem lekarza, a to właśnie zapewnia wyłącznie zakład zamknięty. Był autorem i współautorem prawie 160 prac naukowych, tłumaczem na j. polski kilku prac naukowych oraz wielu zagranicznych publikacji. Jego zainteresowania były bardzo szerokie, poza tematyką chorób płuc zajmował się także problematyką leczenia nerwic, badaniami krwi, nerek i przemiany materii. W wielu swoich pracach zwracał uwagę na problemy ówczesnego życia społecznego.

20 stycznia 1933 r. w Warszawie urodził się Artur Dziak, lekarz, specjalista w zakresie ortopedii i medycyny sportowej, profesor nauk medycznych. Absolwent Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie (1956). Od 1969 r. doktor nauk medycznych, od 1975 r. doktor habilitowany nauk medycznych, od 1989 r. profesor nauk medycznych. Specjalista w zakresie ortopedii i medycyny sportowej. Pracował w Klinice Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej Studium Doskonalenia Lekarzy w Warszawie, w latach 1962–1963 był konsultantem w Wietnamie.  Po powrocie do kraju, został zatrudniony w Klinice Ortopedycznej II Wydziału Lekarskiego AM w Warszawie. W latach 1977–1979 był pracownikiem naukowy libijskiego Uniwersytetu El Fatah w Trypolisie. Od 1980 r. związany z Kliniką Ortopedii i Rehabilitacji AM w Warszawie, którą kierował do 2003 r., i w której był pracownikiem naukowym. Członek rady naukowej czasopisma „Medycyna Sportowa”, „The Hand”, „Archivos de Medicina del Deporte”, „Sport et Medecine”, „Medicina Sportiva”, „Rehabilitacja Medyczna”. W latach 1970–1972 był wiceprezesem Polskiego Związku Pływackiego, w 2005 r. został członkiem Komisji Medycznej PKOl. W latach 1987–1990 był wiceprezesem, a następnie do 1993 r. prezesem Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej. Współtworzył Polskie Towarzystwo do Walki z Kalectwem oraz Polską Unię Pisarzy Medyków. Członek wielu towarzystw naukowych. Autor i współautor wielu publikacji naukowych, m.in. Propedeutyka ortopedii (1970), Bóle krzyża (1979, 1984, 1990), Badanie radiologiczne w ortopedii (1973), Traumatologia narządu ruchu (1985), Bolesny bark (1998), Urazy i uszkodzenia w sporcie (2000).

20 stycznia 1991 r. w Londynie zmarła Berta Bobath (ur. 1907 r.), niemiecko-angielska fizjoterapeutka, autorka metody Bobath. Dorastała w Berlinie jako Berta Busse. W latach 1924-1926 uczyła się gimnastyki i tańca, a następnie do 1933 r. kontynuowała zajęcia gimnastyczne w berlińskiej szkole. Poznała wówczas jakie znaczenia dla człowieka ma naturalny ruch, ćwiczenia i relaks. Gdy do władzy w Niemczech doszli naziści, w 1938 r. zamieszkała w Londynie. Odnowiła tam przyjaźń z pediatrą i chirurgiem Karelem Bobathem (ur. 1906 r.), który również przez nazistów wyemigrował z Czechosłowacji w 1939 r. Znali się od lat, a w 1941 r. zostali małżeństwem. B. Bobath mieszkając w Londynie początkowo pracowała jako masażystka i instruktor gimnastyki. W 1941 r. rozpoczęła pracę w Szpitalu dla Dzieci w Princess Louise i zaczęła kształcić się w zakresie fizjoterapii (kwalifikacje w tej dziedzinie fizjoterapii uzyskała w 1950 r.). W 1943 r. zaczęła opracowywać nowy sposób leczenia spastyczności. Po latach powstała koncepcja leczenia dorosłych z porażeniem połowiczym oraz dzieci z porażeniem mózgowym. Koncepcję nazwała metodą Bobath, którą po raz pierwszy opisała w 1948 r., a w 1951 r. otworzyła klinikę wraz z mężem jako honorowym konsultantem w zakresie pediatrii. Oboje zmarli w tym samym dniu. Pracę Bobath’ów kontynuowała Elsbeth Koeng, szwajcarska pediatra oraz Mary Quinton, która pracowała w ośrodku Bobath w Londynie. Obie rozwinęły metodę, nadając jej nazwę leczenia neurorozwojowego (terapia NDT-Bobath, neurodevelopmental treatment). B. Bobath uważała, że istotą deficytu ruchowego po uszkodzeniu mózgu są zaburzenia odruchów postawy służących koordynacji ruchów w przestrzeni i ich kontroli w stosunku do otoczenia. Celem metody jest poprawa uczenia się motoryki dla efektywnej kontroli motorycznej, co z kolei ma wpływ na lepsze funkcjonowanie w środowisku. Cel ten osiąga się za pomocą specjalnych ćwiczeń, które mają prowadzić pacjenta do umiejętności wykonywania poszczególnych czynności, zgodnie z postępującym u niego naturalnym rozwojem ruchowym. Do Polski terapia NDT-Bobath dotarła w latach 80. XX w. Wprowadziła ją lekarka Maria Borkowska. W 1984 r. do Polski przyjechała dr Elsbeth Koeng, która prowadząc kursy wprowadziła metodę do praktycznego wykorzystania. Obecnie w Polsce pracuje wielu terapeutów zajmujących się prowadzeniem terapii NDT-Bobath.

21 stycznia 1831 r. Vincenz Priessnitz (1799-1851) otrzymał po raz pierwszy zezwolenie na prowadzenie zakładu hydroterapii. Choć wielu lekarzy zarzucało mu brak wiedzy medycznej, w trakcie swoich badań stworzył podstawy medycyny naturalnej. Wiedział, że woda nie jest faktycznym środkiem leczniczym, lecz pobudza jedynie „lecznicze siły”, pomaga w cyrkulacji fluidów, wreszcie wzmacnia ciało i umacnia silną wolę. Temu właśnie podporządkował swoje diagnozy: obserwował skórę pacjenta, jego ciało, posturę i reakcje na letnią i ciepłą wodę, a następnie wybierał metody lecznicze poddając się swej intuicji i doświadczeniu. Nie leczył choroby, lecz chorą osobę. Woda nie była więc jedynym elementem kuracji, gdyż terapia była w konsekwencji kombinacją słonecznych kąpieli, kąpieli w „powietrzu”, pobytu na świeżym powietrzu, ćwiczeń fizycznych oraz odpowiedniej dawki snu. Ważnym czynnikiem kuracji była też lekkostrawna, bezmięsna dieta. Priessnitz stał się nieświadomym twórcą idei uzdrowicielskiej metody leczenia oraz naturalnego stylu życia. Jak sam mawiał „należy podążać za naturą, niczego nie wymuszać, postępować w zgodzie z przyrodą, a człowieka leczyć jako całość”.

21 stycznia 1923 r. prof. Ireneusz Wierzejewski został powołany na stanowisko dyrektora Kliniki Ortopedycznej Uniwersytetu Poznańskiego. Była to pierwsza i przez kilka lat jedyna w Polsce Klinika Ortopedyczna. Mieściła się w Zakładzie im. Gąsiorowskiego, a pierwszymi asystentami byli dr Franciszek Raszeja (1896–1942) i dr Wiktor Dega (1846–1995).

23 stycznia 1934 r. podczas posiedzenia Rady Naukowej WF dr Zygmunt Gilewicz (1880–1960), uznany teoretyk wychowania fizycznego, a od 1931 r. dyrektor CIWF w Warszawie, określił po raz pierwszy definicję polskiego sportu. Przez sport rozumiał każdą działalność fizyczną (ruchową), w ramach której człowiek określa swój stosunek do niej, wyrażający się głębszym zainteresowaniem, czy dążeniem do uzyskania możliwie najlepszych wyników w tej działalności, bez osiągania korzyści materialnych. Przekonywał, że sport nie powinien być celem, lecz środkiem wychowawczym. Stąd zadaniem wszystkich ludzi zaangażowanych w działalność sportową powinno być wybranie właściwej drogi dla popularyzacji sportu wśród młodzieży szkolnej.

23 stycznia 1934 r. podczas posiedzenia Rady Naukowej WF po raz pierwszy zdefiniowano też pojęcie „sportowca”. Dokonał tego doc. dr W. Dybowski, który określił go jako człowieka „o nastawieniu psychicznem takiem, które powoduje go do wysiłku bardzo wysokiego, dobrowolnie opanowanego i określonego prawidłami, przyjętemi początkowo ze względów utylitarnych, później ze względów moralnych. Człowiek taki szuka sposobności do wysiłku, zawsze jest chętny i gotów do zmierzenia się ze sobą, z przeciwnikiem, z czasem, przestrzenią, czy siłami natury, znów w ramach prawideł”.

24 stycznia 2018 r. zmarła w Poznaniu Kazimiera Milanowska (ur. 1926 r.) pionierka rehabilitacji ofiar epidemii choroby Heinego-Medina, zasłużona przedstawicielka polskiej rehabilitacji. Była absolwentką Wydziału Lekarskiego UP (1949) W latach 1946-1948 pracowała jako mł. asystent Studium WF UP. W 1950 r. uzyskała stopień doktora nauk medycznych, od 1978 r. docent, od 1984 r. profesor zwyczajny. Od 1950 r. współpracowała z prof. W. Degą. W latach 1949-1961 była asystentem Kliniki Ortopedycznej, w 1961-1974 adiunktem Kliniki Rehabilitacji, w latach 1974-1978 kierownikiem Samodzielnej Pracowni Usprawniania Leczniczego Instytutu Ortopedii i Rehabilitacji. W latach 1970-1982 pełniła funkcję kierownika Zakładu Rehabilitacji Ruchowej AWF w Poznaniu. Była uznanym w świecie autorytetem z zakresu rehabilitacji medycznej, ekspertem ds. rehabilitacji Światowej Organizacji Zdrowia, współtwórcą programów kształcenia rehabilitacji medycznej dla lekarzy i programów kształcenia dla fizjoterapeutów zgodnych z zaleceniami Światowej Konfederacji Fizjoterapii (WCPT). Autorka wielu podręczników z rehabilitacji i fizjoterapii. Opracowała zasady i metody rehabilitacji chorych po poliomyelitis i z innymi porażeniami wiotkimi, autorka metody wczesnego rozpoznawania i rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. 

24 stycznia 2021 r. zmarł dr Andrzej Rakowski (ur. 1941 r.), zasłużony nauczyciel terapii manualnej holistycznej, twórca tzw. „szkoły Rakowskiego”. Był absolwentem AWF w Warszawie (1969), doktorem nauk o kulturze fizycznej (1971). W latach 1994-2000 był prezesem Polskiego Towarzystwa Terapii Manualnej, w 2007 r. założył i pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Terapii Manualnej w Modelu Holistycznym, od 1988 r. był członkiem Deutsche Gessellschaft für Manuelle Medizin. Od 1979 r. kierował założonym przez siebie Centrum Terapii Manualnej w Sierosławiu k. Poznania, w którym prowadził działalność naukową, dydaktyczną oraz terapeutyczną w zakresie zmniejszenia skutków zaburzeń czynności narządu ruchu. Był autorem wielu publikacji na ten temat, m.in. pt. Kręgosłup w stresie (1994), Terapia manualna w zespołach bólowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego (2001), Terapia manualna holistyczna (2011). 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/rakowski-andrzej/

25 stycznia 1924 r. rozpoczęły się I Zimowe Igrzyska Olimpijskie we francuskim Chamonix. Impreza odbyła się w ramach „Tygodnia Sportów Zimowych” i w momencie otwarcia nie miała statusu igrzysk olimpijskich. Udział w niej wzięło 293 sportowców, w tym 13 kobiet. Objęła wszystkie zimowe sporty z wyjątkiem saneczkarstwa. Organizatorzy przeprowadzili te zawody na wzór letnich igrzysk olimpijskich, dlatego ścisłe przestrzegali procedur i reguł obowiązujących podczas zawodów, licząc na uzyskanie statusu olimpijskiego. Status ten został przyznany dopiero podczas Kongresu Olimpijskiego w Pradze w 1925 r. Uznano wówczas Tydzień Sportów Zimowych w Chamonix w 1924 r. za pierwsze ZIO. W zawodach tych po raz pierwszy wystartowała 9-osobowa reprezentacja Polski, w tym jedna kobieta – narciarka Elżbieta Ziętkiewicz. Program zawodów nie przewidywał jednak biegów narciarskich kobiet, dlatego Polka starała się wystartować z mężczyznami. Sędziowie jednak nie wyrazili na to zgody, a pozostali Polacy zajęli odległe miejsca.

25 stycznia 1939 r. w Edynburgu zmarł Sir Robert William Philip (ur. 1857 r.), lekarz szkocki, od 1887 r. asystent profesora medycyny na Uniwersytecie Edynburskim. W tym samym roku otworzył przychodnię przeciwgruźliczą i ogłosił zasady „Systemu Edynburskiego” w zakresie walki z gruźlicą. Na jego podstawie zorganizował opiekę ftyzjatryczną, polegającą na leczeniu domowym, utworzeniu poradni przeciwgruźliczej (1887), uruchomieniu szpitala przeciwgruźliczego (The Rogal Victoria Hospital – 1894 r.) i utworzeniu pierwszej katedry ftyzjatrii (1917). Koncepcja ta systematyzowała dotychczasowy sposób leczenia gruźlicy, gdyż jak mówił sam autor „najwięcej cieszy mię oddzielenie się ftizjologii od interny, gdyż dopiero teraz ogół lekarzy może być przygotowany do walki z gruźlicą i tylko w tych warunkach walka ta może dać wyniki”. Ponadto przewidywał on także połączenie leczenia sanatoryjnego, szpitalnego i pracę poradni przeciwgruźliczych.

28 stycznia 1927 r. z inicjatywy Marszałka Józefa Piłsudskiego został utworzony Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWF i PW), działający przy Ministerstwie Spraw Wojskowych. Urząd za pomocą utworzonych w całej Polsce komitetów i okręgowych urzędów, a także miejskich i powiatowych komitetów wychowania fizycznego, koordynował działalność wszystkich instytucji i organizacji społecznych w zakresie podnoszenia kultury fizycznej oraz przysposobienia wojskowego. Do jego podstawowych zadań należały prace w zakresie upowszechniania wychowania fizycznego, tj. ustalanie wytycznych, podejmowanie wniosków, wydawanie opinii. Do zadań należało też organizowanie kursów instruktorskich, m.in. kursów i obozów wychowania fizycznego dla nauczycielek i nauczycieli, kursów ćwiczeń i gier terenowych dla nauczycielek i nauczycieli itp. Tym samym troskę o wychowanie fizyczne młodzieży włączono do obowiązków Państwa.

28 stycznia 1927 r. powołano do życia Radę Naukową Wychowania Fizycznego (RNWF), której przewodniczącym został Józef Piłsudski, interesujący się żywo sprawami medycyny, wychowania fizycznego i sportu jeszcze przed odzyskaniem niepodległości w 1918 r. Już od lat młodzieńczych wykazywał chęć niesienia pomocy bliźniemu, gdyż w 1885 r. wstąpił na Wydział Lekarski Uniwersytetu Charkowskiego. Jego zainteresowanie zagadnieniami kultury fizycznej najprawdopodobniej zrodziło się już pod koniec XIX w., gdy w 1896 r. przebywał w Londynie jako przedstawiciel Centralnego Komitetu Robotniczego Polskiej Partii Socjalistycznej, na IV Kongresie II Międzynarodówki Socjalistycznej. Przygotowując przez kilka miesięcy broszurę pt. Pamiątka Majowa, którą drukowano w mieszkaniu na East Endzie, gdzie korzystał z gościny małżeństwa Jędrzejowskich, w wolnych chwilach chodził na spacery. Z okresu pobytów w Anglii pozostało u Piłsudskiego uznanie dla Anglików za ich dbałość o rozwój fizyczny dzieci i zamiłowanie do sportów. Podkreślał te ich zalety, podejmując na szeroką skalę sprawę wychowania fizycznego w Polsce.

28 stycznia 1930 r. w Berlinie zmarł Konrad A. T. Biesalski. Urodził się w 1868 r. w Ostródzie. Był niemieckim ortopedą i działaczem społecznym. Już na długo przed I wojną światową działał na rzecz unowocześnienia i usprawnienia organizacji zbiórek dla osób kalekich, które w owym okresie były mało zorganizowane i chaotyczne. Doprowadził do przyjęcia Ustawy o osobach kalekich, która miała istotne znaczenie w prawie pruskim. Był autorem licznych prac naukowych, współautorem pierwszego podręcznika ortopedii pt. Lehrbuch der Orthopädie (Jena 1914) pod redakcją Fritza Langego. Wydawał czasopisma dla inwalidów i lekarzy ortopedów: „Zeitschrift für Krüppelfürsorge” (od 1909 r.) oraz „Zeitschrift für Orthopädische Chirurgie” (1915). W jego zakładzie, w latach 1909-1911, praktykował Ireneusz Wierzejewski (1881-1930), w okresie międzywojennym współtwórca ortopedii polskiej. Pod kierunkiem prof. Biesalskiego napisał dysertację doktorską pt. O wrodzonym braku kości łokciowej.

28 stycznia 1989 r. w Daytona Beach (Floryda, USA) zmarła Halina Konopacka-Matuszewska (ur. 1900 r.), sportsmenka, od 1935 r. redaktor naczelna czasopisma „Start”. Była pierwszą w historii polską złotą medalistką igrzysk olimpijskich. Medal zdobyła podczas IO w Amsterdamie w 1928 r. w rzucie dyskiem. Było znamienne, że to właśnie kobieta jako pierwsza Polka, 10 lat po odzyskaniu niepodległości, zdobyła dla młodego kraju złoty medal. Dzięki niej „Na maszcie olimpijskim, owym symbolu doskonałości człowieka nowoczesnego, zatrzepotał biało-amarantowy sztandar Polski”, a „20-tysięcy widzów z całej kuli ziemskiej wysłuchało z obnażonemi głowami naszego hymnu narodowego”. Fakt ten miał wówczas duże znaczenie dla dalszego rozwoju sportu w niepodległej Polsce, nie tylko kobiecego. Jednak przede wszystkim udowadniał, że sport kobiecy zyskał już pełne prawa, pozwalające im uprawiać zawodniczo różne dyscypliny sportowe, a także przekonywał niedowiarków, że sport uprawiany przez kobiety służy podniesieniu „tężyzny moralnej i fizycznej w narodzie”. Po zdobyciu medalu polska i światowa prasa nadała jej wiele przydomków, m.in. „złota Polka”, „heroina stadionów świata”, „posągowo piękna”.

30 stycznia 1922 r. zmarł w Radebeul k. Drezna Friedrich E. Bilz (ur. 1842 r.), niemiecki naturopata, pionier medycyny naturalnej, propagator stosowania masażu leczniczego i hydroterapii. Z zawodu był tkaczem, jednak ze względu na kłopoty zdrowotne zainteresował się medycyną naturalną. Zapoczątkował modę na tzw. lecznictwo przyrodne (przyrodnicze), czyli terapię wodą i powietrzem. Był nauczycielem leczenia przyrodniczego i założycielem w 1895 r. uzdrowiska Radebeul oraz zakładu leczenia naturalnymi sposobami w Dreźnie-Radebeul. W 1888 r. opublikował dwutomowy podręcznik pt. Das neue Heilver fahren. Lehrbuch der naturge mäßen Heilweiseund Gesundheitspflege (1888), przetłumaczony także na język polski ok. 1900 r. pt. Nowe lecznictwo przyrodne. Książka do nauczania i podręcznik leczenia przyrodnego i ochrony zdrowia. Przybliżył w nim zasady lecznictwa przyrodniczego, zastosowanie lecznictwa wodnego, mięsienia (masażu) i gimnastyki leczniczej. W okresie międzywojennym ukazało się nowe rozszerzone wydanie tego dzieła, w którym uwzględniono zalety polskich zakładów kąpielowych (np. Ciechocinka), a także powoływano się na badania polskich lekarzy. Bilz uważał, że rozwój tego typu leczenia był „największym postępem 19. stulecia”.

30 stycznia 1962 r. w Rio de Janeiro zmarł Manoel Dias de Abreu  (ur. 1891 r.), brazylijski lekarz i naukowiec. W lipcu 1936 r. opracował metodę szybkiego fotografowania w pomniejszeniu obrazu płuc („zdjęcie małoobrazkowe”), co umożliwiło przebadanie w krótkim czasie dużych grup ludzi. Dzięki temu  uważa się go za ojca małoobrazkowych badań rentgenowskich klatki piersiowej. Dało to początek abreugrafii (w Polsce zwanej radiografią), przydatnej w radiodiagnostyce gruźlicy płuc.

W styczniu 1920 r. ukazał się pierwszy numer „Wychowania Fizycznego”. Było to czasopismo poświęcone higienie szkolnej i wychowaniu fizycznemu, jako kontynuator czasopisma „Ruch” wydawanego w latach 1906-1915 przez W. Kozłowskiego. W pierwszych latach był to organ Rady Wychowania Fizycznego i Kultury Cielesnej, Polskiego Związku Sokolego, Polskiego Związku Towarzystw Wioślarskich oraz Sekcji Wychowania Fizycznego Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. Początkowo miesięcznik (1920-1924), następnie kwartalnik (1925-1926) i ponownie miesięcznik (1927-1937). Wydawany najpierw w Poznaniu, a następnie w Warszawie pod redakcją prof. Eugeniusza Piaseckiego (w latach 1920-1930), Waleriana Sikorskiego (1931-1932), Zygmunta Gilewicza (1932-1937). Zawierało artykuły oryginalne, oceny książek i notek bibliograficznych, streszczenia artykułów z innych czasopism polskich, sprawozdania i informacje ze zjazdów, prac instytucji i towarzystw, przedruki ustaw, rozporządzeń i instrukcji, informacje o wychowaniu fizycznym za granicą, artykuły z organizacji i metodyki wychowania fizycznego, rozprawy polemiczne i dyskusyjne („Na mównicy”), nekrologi i kronikę. W ciągu 12 lat ukazało się 71 zeszytów. Od jesieni 1931 r. „Wychowanie Fizyczne” przeniesiono do Warszawy, zmieniając profil pisma z teoretycznego na metodyczny. Przez 18 lat, do 1937 r. był to organ międzyuczelniany Studium Wychowania Fizycznego UP, UJ, CIWF, rekomendowany przez Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Państwowy Urząd WF i PW oraz Kuratoria Okręgów Szkolnych. Od września 1937 r., po reorganizacji prasy w. f. i sportu, utworzeniu spółki wydawniczej „Kultura Fizyczna” i przejęciu przez nią czasopisma, periodyk stał się organem wychowawców fizycznych, instruktorów i kierowników sportowych.