Piszczyński Zenon

Żył w latach 1922-1997. Absolwent Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu, w zakresie wychowania fizycznego (1950). W latach 1951-1975 był kierownikiem Oddziału Usprawnienia Leczniczego (Blok Rehabilitacji) w Świebodzińskim Zakładzie Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci i Młodzieży Kalekiej. Będąc z zawodu nauczycielem wychowania fizycznego, rehabilitacji uczył się sam, na kursach, z literatury fachowej, podczas pracy podpatrując, rozmawiając z niepełnosprawnymi, analizując ich predyspozycje, przysposabiając urządzenia i zachęcając do ćwiczeń. Niepełnosprawnym osobom tłumaczył, że są „wartości większe niż sprawne ręce i nie ma wyższości nóg nad wyższością głowy”. Wraz z dr. L. Wieruszem, w latach 50. XX w. podjął się trudu wydźwignięcia niewielkiego zakładu dla dzieci kalekich, do rangi renomowanego sanatorium ortopedyczno-rehabilitacyjnego.

Jako pierwszy w Polsce wprowadził do ćwiczeń w rehabilitacji elementy sportu i rywalizacji, organizował obozy letnie dla pacjentów, obozy rehabilitacyjno-wypoczynkowe, zainicjował udział młodzieży ośrodka w spartakiadach dla dzieci i młodzieży po polio. Wykorzystując warunki terenowe (lasy i jezioro) realizował codziennie obowiązkowe zajęcia pływania dla wszystkich uczestników bez względu na pogodę, uzupełniając je piłką wodną, kajakarstwem, wioślarstwem i żeglarstwem. W terenie prowadził gry i zabawy ruchowe, lekką atletykę, jazdę na rowerach i łucznictwo. Systematycznie organizował dla dzieci zawody sportowe, na które składały się wybrane konkurencje lekkoatletyczne, pływanie, pokonywanie torów przeszkód. Organizował też wycieczki, pikniki oraz obozy letnie dla pacjentów i obozy rehabilitacyjno-wypoczynkowe. Dla każdego uczestnika ustalał indywidualne ćwiczenia i zajęcia treningowe, biorąc pod uwagę nie tylko typ kalectwa, ale i ogólne zaawansowanie rozwoju fizycznego. Z młodzieży uczestniczącej w obozowych zajęciach wyrosło 15 reprezentantów Polski w sportach inwalidzkich.

Zapoczątkował także prowadzenie dokumentacji foto-filmowej (1953), a od 1965 r. działał w ramach Sekcji Dokumentacji Foto-Filmowej. W 1959 r. podczas IV Festiwalu Filmów Medycznych w Cannes film zrealizowany przez niego, we współpracy z E. Zeyland Malawką pt. „Leczenie rehabilitacyjne przypadku z wrodzonym brakiem kończyn górnych” został wyróżniony dyplomem honorowym.

Jego metody rehabilitacji znalazły uznanie w kręgach medycznych, bowiem zorganizował wiele kursów szkoleniowych w zakresie rehabilitacji, a także konferencji i sympozjów dla lekarzy ortopedów i rehabilitantów z kraju i zagranicy. Jedna z ważniejszych zorganizowanych przez niego konferencji odbyła się w maju 1968 r. pod przewodnictwem ministra zdrowia, z udziałem prof. W. Degi, prof. M. Weissa i specjalistów ds. rehabilitacji z całego kraju. Zatwierdzono na niej resortowy program rozwoju rehabilitacji leczniczej, obowiązujący od tego czasu w polskiej służbie zdrowia, który stanowił podstawę prawną rozwoju rehabilitacji leczniczej w Polsce.

Był autorem i współautorem wielu publikacji, referatów i doniesień naukowych wygłaszanych podczas krajowych konferencji, zjazdów rehabilitacyjno-traumatologicznych, a także w zachodnich ośrodkach i klinikach ortopedycznych, ilustrowanych materiałami filmowymi. Należał do Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji Towarzystwa Walki z Kalectwem. Podkreślał w nich ważną rolę magistrów wf w rehabilitacji. W 1987 r. po przejściu na emeryturę, nadal był aktywny wśród świebodzińskiej społeczności. Zmarł w 1997 r.

Sławomir Jandziś, Mariusz Migała, Beata Skolik

 

Opracowano na podstawie: PiszczyńskiZ.: Podstawy świebodzińskiego systemu rehabilitacji, [w:] W. Kubiś (red.) Metody postępowania w usprawnianiu leczniczym i kryteria ich oceny. Materiały V Krajowego Zjazdu Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji. Warszawa 18–19 X 1974, Warszawa 1976, s.16-19; Składnica Akt Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego SP ZOZ w Świebodzinie: Sprawozdanie z działalności Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego w latach 1947–1974 z 12 marca 1975 roku; Jandziś S., Zaborniak S.: Wkład Lubuskiego Ośrodka Rehabilitacyjno-Ortopedycznego im. dr. Lecha Wierusza w rozwój rehabilitacji w Polsce, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie” 2011, 4, s.553–558; Polska szkoła rehabilitacji a sport osób niepełnosprawnych, [w:] Jandziś S., Migała M.: Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i świecie, Opole 2015, s.289-290; Jandziś S.: Z dziejów sportu osób niepełnosprawnych w Polsce (1944-1989), [w:] idem, Z dziejów rehabilitacji medycznej i sportu osób niepełnosprawnych w Polsce (1944–1989), Rzeszów 2014, s.249-251.