Sekcja Historyczna Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii

Czy wiesz, że…

Historia medycyny jest nauką humanistyczną, jak wszystkie dziedziny historii, ale do jej uprawiania niezbędna jest wiedza przyrodnicza, podobnie jak we wszystkich naukach medycznych.

 INFORMACJE

Ciekawostki historyczne znajdziecie w zakładce Czy wiesz, że… (aktualizacja w każdy piątek) pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/czy-wiesz-ze/

Zapraszamy do lektury uzupełnianego na bieżąco działu pn. Kalendarium Wydarzeń, w którym informujemy o tym co dzieje się na naszych oczach oraz przypominamy o najważniejszych wydarzeniach z przeszłości, rocznicach i „okrągłych datach” dotyczących przedstawicieli świata medycznego, rehabilitacji i fizjoterapii, sportu i kultury fizycznej. Link: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/kalendarium/

Nowe teksty popularnonaukowe w bieżącym numerze Szkiców Historycznych PTF zamieszczane są w pierwszych dniach kolejnego miesiąca.

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2024, t. V znajdują się pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-ptf-2024-t-5/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2023, t. IV znajdują się pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-ptf-2023-t-4/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2022, t. III znajdują się pod linkiem:  http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-2022-t-3/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2021, t. II znajdują się pod linkiem:  http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-2021-t-2/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2020, t. I znajdują się pod linkiem:   http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-t-1-2020/

Polecamy też nowy cykl w “Głosie Fizjoterapeuty” pt. Dział Historyczny – Ludzie Fizjoterapii, przygotowany przez Zespół Tematyczny ds. historii fizjoterapii, nagród i odznaczeń Krajowej Rady Fizjoterapeutów. Przedstawiane są w nim sylwetki osób, które przyczyniły się do rozwoju fizjoterapii w Polsce. Są to zarówno lekarze, jak i fizjoterapeuci, ale także osoby związane szerzej z medycyną lub kulturą fizyczną. Zobacz zakładkę Ludzie Fizjoterapii (Dział Historyczny “GF”): http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/glos-fizjoterapeuty-ludzie-fizjoterapii/

***

150 lat działalności stacji klimatycznej w Görbersdorf (Sokołowsko) (cz.2)

Herman Brehmer był pierwszą osobą, która uważała, że gruźlica jest uleczalna we wczesnej fazie rozwoju, a rzadziej w okresie zmian bardziej zaawansowanych. Już w swojej pracy doktorskiej pt. „Über die Gesetze der Entsehung und das Fortschreitens der Tuberkuloze der Lungen” („O prawach powstawania suchot płucnych”), którą obronił w 1853 r., wskazywał na korzyści wynikające z zastosowania klimatu w leczeniu gruźlicy. Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/artykul-sh-4-2024/

Czy wiesz, że…

Historia medycyny jest nauką humanistyczną, jak wszystkie dziedziny historii, ale do jej uprawiania niezbędna jest wiedza przyrodnicza, podobnie jak we wszystkich naukach medycznych.

 INFORMACJE

Ciekawostki historyczne znajdziecie w zakładce Czy wiesz, że… (aktualizacja w każdy piątek) pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/czy-wiesz-ze/

Zapraszamy do lektury uzupełnianego na bieżąco działu pn. Kalendarium Wydarzeń, w którym informujemy o tym co dzieje się na naszych oczach oraz przypominamy o najważniejszych wydarzeniach z przeszłości, rocznicach i „okrągłych datach” dotyczących przedstawicieli świata medycznego, rehabilitacji i fizjoterapii, sportu i kultury fizycznej. Link: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/kalendarium/

Nowe teksty popularnonaukowe w bieżącym numerze Szkiców Historycznych PTF zamieszczane są w pierwszych dniach kolejnego miesiąca.

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2024, t. V znajdują się pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-ptf-2024-t-5/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2023, t. IV znajdują się pod linkiem: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-ptf-2023-t-4/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2022, t. III znajdują się pod linkiem:  http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-2022-t-3/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2021, t. II znajdują się pod linkiem:  http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-2021-t-2/

Teksty zamieszczone w Szkice Historyczne PTF 2020, t. I znajdują się pod linkiem:   http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/szkice-historyczne-t-1-2020/

Polecamy też nowy cykl w “Głosie Fizjoterapeuty” pt. Dział Historyczny – Ludzie Fizjoterapii, przygotowany przez Zespół Tematyczny ds. historii fizjoterapii, nagród i odznaczeń Krajowej Rady Fizjoterapeutów. Przedstawiane są w nim sylwetki osób, które przyczyniły się do rozwoju fizjoterapii w Polsce. Są to zarówno lekarze, jak i fizjoterapeuci, ale także osoby związane szerzej z medycyną lub kulturą fizyczną. Zobacz zakładkę Ludzie Fizjoterapii (Dział Historyczny “GF”): http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/glos-fizjoterapeuty-ludzie-fizjoterapii/

***

150 lat działalności stacji klimatycznej w Görbersdorf (Sokołowsko) (cz.1)

Na początku drugiej połowy XIX w., większość lekarzy zajmujących się leczeniem gruźlicy zwróconych było w stronę Śląska, gdzie tradycje leczenia gruźlicy z wykorzystaniem naturalnych czynników rozpoczęły się wraz z opracowaniem metody klimatyczno-dietetycznej, stosowanej w leczeniu tej choroby. Jej autorem był Hermann Brehmer (1826-1889), w połowie Polak, syn Ślązaczki nazwiskiem Kążecka, który w 1859 r. założył w Görbersdorf, od 1945 r. Sokołowsko (540–600 m n.p.m.) koło Wałbrzycha, pierwszy w Europie zakład kuracji powietrznej. Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/artykul-3-sh-2024/

W dniu 6 lutego 2024 r. zmarł Profesor Jerzy Kiwerski, zasłużona postać polskiej ortopedii i rehabilitacji, autor wielu podręczników, konsultant krajowy w dziedzinie rehabilitacji (w latach 2002-2008), wcześniej (1982-2002) mazowiecki konsultant wojewódzki w dziedzinie rehabilitacji medycznej. Od 1965 r. pracował w Stołecznym Centrum Rehabilitacji w Konstancinie, gdzie w latach 1973-1999 był ordynatorem oddziału urazów kręgosłupa, a w latach 1982-2008 kierownikiem Katedry i Kliniki Rehabilitacji AM w Warszawie. W latach 1992-1998 pełnił funkcję dyrektora naczelnego Centrum Rehabilitacji w Konstancinie. Był także Rektorem Wyższej Szkoły Rehabilitacji w Warszawie. Honorowym Przewodniczącym Komitetu Rehabilitacji i Adaptacji Społecznej PAN (ob. Komitet Rehabilitacji, Kultury Fizycznej i Integracji Społecznej), w którym przez wiele lat pełnił  funkcję wiceprzewodniczącego i przewodniczącego Prezydium.

Profesor Jerzy E. Kiwerski urodził się 24 czerwca 1937 r. w Warszawie. W 1955 r. rozpoczął studia na Wydziale Lekarskim Pomorskiej AM w Szczecinie. Po uzyskaniu absolutorium powrócił do Warszawy i podjął pracę w Zakładzie Anatomii Patologicznej Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Dyplom lekarza uzyskał w 1963 r. W 1974 r. uzyskał II st. specjalizacji w zakresie rehabilitacji oraz chirurgii urazowej i ortopedii. W 1971 r. na podstawie rozprawy doktorskiej pt. „Postrzałowe uszkodzenia nerwów obwodowych” otrzymał stopień doktora nauk medycznych. W 1975 r. na podstawie dysertacji pt. „Próba zwiększenia przydatności ręki tetraplegika drogą stosowania przeszczepów nerwów i stymulatorów implantowanych” uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk medycznych w zakresie rehabilitacji schorzeń narządów ruchu i został docentem w Katedrze i Klinice Rehabilitacji AM w Warszawie. Uchwałą Rady Państwa z dnia 5 lipca 1984 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego. W dniu 16 lutego 1999 r. otrzymał nominację Ministra Zdrowia na stanowisko profesora zwyczajnego.

Autor ponad 570 doniesień publikowanych w kraju i za granicą, ponad 70 podręczników. Kierownik specjalizacji ponad 90 lekarzy z zakresu rehabilitacji medycznej, chirurgii urazowej i ortopedii. Promotor 24 doktorantów oraz opiekun 3 przewodów habilitacyjnych.

Członek Komitetu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN, wiceprzewodniczący Komisji Inżynierii Medycznej tego Komitetu. Od 1995 r. członek New York Academy of Sciences. Członek honorowy Światowej Federacji Chirurgów Kręgosłupa i Spondyliatrów oraz Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, w którym w latach 1992-1999 pełnił funkcję prezesa, a do 2022 r. był członkiem Zarządu Głównego PTReh. Wieloletni członek Polskiego Towarzystwa Ortopedycznego i Traumatologicznego, w którym przez dwie kadencje pełnił funkcję przewodniczącego Sekcji Spondyloortopedii. Członek-założyciel Polskiego Towarzystwa Biomechaniki, Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji Neurologicznej. Pierwszy przedstawiciel z Polski w European Board of Physical Medicine an Rehabilitation, członek Research Board of Advisors of the American Biographical Institute oraz International Medical Society of Paraplegia, European Spine Society i International Rehabilitation Medical Association.

Członek komitetów redakcyjnych kilku znanych czasopism naukowych: „Chirurgia Narządów Ruchu i Ortopedia Polska”, „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”. „Postępy Rehabilitacji”, „Balneologia Polska”, „Fizjoterapia Polska”.

Odznaczony wieloma odznaczeniami państwowymi, naukowymi i resortowymi, m.in. Krzyżem Komandorskim i Kawalerskim Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, „Medalem Adama Grucy”, odznaką „Zasłużony Pracownik Służby Zdrowia”, „Złotą Odznaką TWK”, odznaką „Za Zasługi dla Warszawy”, „Medalem 50-lecia Akademii Medycznej w Warszawie”, „Medalem 50-lecia PAN”.

Profesor Jerzy E. Kiwerski został pochowany w dniu 14 lutego 2024 r. na cmentarzu w Skolimowie.

Opracowano na podstawie: M. Krasuski, Pożegnanie Pana Profesora dr hab. Jerzego Edwarda Kiwerskiego, ptreh.com

W dniu 6 grudnia 2023 r. członkowie Sekcji Historycznej PTF uczestniczyli w Konferencji Polskiej Akademii Umiejętności (PAU) pt. „Kształtowanie się systemu opieki medycznej i rehabilitacji w Polsce po I i II wojnie światowej w kontekście potrzeb zdrowotnych polskiej populacji w latach 1918–1939 i 1945–1970”.

PAU to jedna z najstarszych polskich organizacji naukowych. Powstała w 1872 r. i obecnie ma status stowarzyszenia skupiającego elitę kadry naukowej. Tworzy ją sześć Wydziałów: Filologiczny, Historyczno-Filozoficzny, Matematyczno-Fizyczno-Chemiczny, Przyrodniczy, Lekarski, Twórczości Artystycznej oraz kilka Komisji Międzywydziałowych o charakterze interdyscyplinarnym w tym m.in. Komisja Historii Nauki.

Organizatorem tegorocznej konferencji była Komisja Historii Nauki oraz Wydział Nauk o Zdrowiu i Kulturze Fizycznej, Collegium Witelona Uczelnia Państwowa w Legnicy. W trakcie posiedzenia dr hab. prof. PO Mariusz Migała, wiceprzewodniczący Sekcji Historycznej PTF, miał zaszczyt wygłosić referat zatytułowany Organizacja standardu rehabilitacji w Polsce w latach 1918-1939, natomiast dr Beata Skolik przedstawiła temat Organizacja systemu rehabilitacji w Polsce w latach 1945-1970.

Zapraszamy do czynnego udziału w Ogólnopolskim Kongresie Historii Medycyny w setną rocznicę I Zjazdu Polskich Historyków Medycyny i Farmacji (1924–2024), który odbędzie się we Wrocławiu w dniach 22–24 maja 2024 r. Jednym ze współorganizatorów jest Krajowa Izba Fizjoterapeutów. Dlatego liczymy na zainteresowanie m.in. badaczy dziejów rehabilitacji i fizjoterapii medycyny, dla których przewidziana jest osobna sesja naukowa. Jej moderatorem będzie dr hab. prof. PO Mariusz Migała.

https://dilnet.wroc.pl/zaproszenie-do-udzialu-w-ogolnopolskim-kongresie-historii-medycyny/

13 grudnia br. mija pierwsza rocznica śmierci prof. dr. hab. Andrzeja Zembatego (1935-2022) uważanego za współtwórcę polskiej fizjoterapii. Z tej okazji członkowie Sekcji Historycznej PTF przygotowali artykuł, opublikowany na łamach “Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” Zapraszamy do lektury.

Jandziś S., Skolik B., Migała M.: Profesor Andrzej Zembaty (1935-2022) – wizjoner, współtwórca polskiej fizjoterapii, “Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 2023; 25 (4): 207-218  DOI:10.5604/01.3001.0053.9347

Zob.: https://ortopedia.com.pl/resources/html/article/details?id=614084

Z żalem informujemy, że w dniu 4 października 2023 r. zmarł Profesor dr hab. Aleksander J. Ronikier (ur. 1942 r.), sportowiec, fizjoterapeuta, nauczyciel akademicki i działacz społeczny. Był absolwentem AWF w Warszawie (1963) – specjalizacja rehabilitacja lecznicza oraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (1971), specjalność fizjologia człowieka. W 1970 r. uzyskał stopień doktora nauk o kulturze fizycznej, w 1983 r. stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej ze specjalnością w zakresie fizjologii wysiłku fizycznego. W 1993 r. został profesorem tytularnym nauk o kulturze fizycznej.

Karierę zawodową rozpoczął w Katedrze Anatomii i Fizjologii Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Był prodziekanem i dziekanem Wydziału Rehabilitacji AWF w Warszawie. Z jego inicjatywy i pod jego kierunkiem wprowadzono do programu studiów fizjoterapii przedmiot „diagnostyka czynnościowa i programowanie procesu rehabilitacji”, opracowano pomoce naukowe do prowadzenia badań w tej nowej specjalności, a także pomoce dydaktyczne (skrypty i podręczniki) potrzebne studentom do nauki.

Był autorem i współautorem wielu prac z zakresu fizjologii wysiłku fizycznego w sporcie, fizjoterapii i rekreacji, diagnostyki czynnościowej w fizjoterapii (w tym osób niepełnosprawnych), obciążeń fizycznych pacjentów w różnych jednostkach chorobowych, na temat klinimetrii rehabilitacyjnej. W 1998 r. opracował raport dla Komitetu Nauk o Kulturze Fizycznej i Rehabilitacji PAN pt. „Korektywa, kompensacja i rehabilitacja ruchowa ludzi specjalnej troski”, w którym przedstawiono stan organizacyjny, dydaktyczny i naukowy polskiej rehabilitacji i dziedzin z nią związanych takich jak korektywa czy kompensacja czynnościowa. W 1997 r. przyczynił się do powstania czasopisma naukowo-metodycznego „Postępy Rehabilitacji”, dotyczącego rehabilitacji i dziedzin z nią związanych, będącego organem Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji.

Niezwykle zasłużony dla rozwoju sportu akademickiego i olimpijskiego – m.in. od 1997 r.  członek Prezydium Polskiego Komitetu Olimpijskiego – w 2011 r. objął funkcję wiceprezesa ds. współpracy międzynarodowej. Wiceprezes Polskiego Związku Koszykówki. W latach 1987-1990 wiceprezes ds. sportu, a od 1991 r. prezes Zarządu Głównego Akademickiego Związku Sportowy przez cztery kadencje do 1999 r. W 2020 r. otrzymał tytuł członka Honorowego AZS.

Najbliższym i rodzinie składamy wyrazy współczucia.

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/ronikier-aleksander-j/

Ryc. Aleksander J. Ronikier (19942-2023) Źródło: https://www.awf.edu.pl/uczelnia/aktualnosci/aleksander-ronikier-1942-2023

W Narodowym Dniu Pamięci Powstania Warszawskiego 1 sierpnia wspominamy powstańców, w tym poległych medyków, którzy z narażeniem życia pomagali rannym mieszkańcom Warszawy. W dniu 5 sierpnia 1944 r. rozegrała się tragedia w Szpitalu Wolskim, gdzie hitlerowcy zastrzelili wielu pacjentów, studentów i pracowników. Tylko nielicznym chorym, pielęgniarkom, a zwłaszcza lekarzom udało się uniknąć zagłady. W tym dniu na terenie placówki zginął m.in. Olgierd Sokołowski (1885-1944), polski lekarz ftyzjatra, absolwent Uniwersytetu w Dorpacie (1907 r.), gdzie ukończył studia medyczne i otrzymał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Początkowo pracował w szpitalu w Kochanówku pod Łodzią, którą przerwał z powodu zachorowania na gruźlicę. Od 1912 r. pracował w sanatorium w Kościelisku, początkowo jako asystent Kazimierza Dłuskiego a od 1918 r. jako dyrektor. W latach 1921–1928 prowadził praktykę prywatną. W 1922 r. rozpoczął pracę w schronisku na Antałówce. W 1928 r. powrócił do sanatorium w Kościelisku, po przejęciu go przez Ministerstwo Spraw Wojskowych. Był też konsultantem oddziału płucnego Szpitala Klinicznego w Zakopanem. Stosował nowoczesne metody leczenia gruźlicy, z którymi zapoznawał się podczas staży zagranicznych. W swojej pracy stosował sztuczną odmę opłucnową i przepalanie zrostów opłucnowych. Publikował artykuły z dziedziny leczenia klimatycznego gruźlicy. W 1934 r. objął funkcję dyrektora sanatorium „Odrodzenie” w Zakopanem. W 1940 r. został aresztowany przez gestapo, a po zwolnieniu otrzymał zakaz przebywania w Zakopanem. Przeniósł się wówczas do Warszawy, gdzie został ordynatorem oddziału gruźliczego Szpitala Wolskiego. Od 1942 r.  jako pierwszy w Polsce stosował zewnętrzne ssące sączkowanie jam gruźliczych. Po wybuchu Powstania Warszawskiego pozostał jedynym lekarzem na oddziale. W dniu 5 sierpnia 1944 r. został rozstrzelany wraz z pozostałym personelem i pacjentami szpitala na rogu ulic Zagłoby i Górczewskiej. Wraz z nim zginęli także lekarze: Józef Marian Piasecki (dyrektor), Józef Grzybowski, Janusz Zeyland, Kazimierz Drozdowski, Stanisław Chwojka oraz kilku studentów. Pięcioro kolejnych lekarzy tej placówki zginęło wcześniej w walkach partyzanckich lub zostało zamordowanych w obozach koncentracyjnych. Łącznie w czasie wojny śmierć poniosło 11 lekarzy i jeden felczer ze Szpitala Wolskiego.

Na rynku księgarskim ukazała się nowa monografia z zakresu historii rozwoju rehabilitacji i medycyny, przybliżająca rozwój myśli medycznej i drogi jaką przebył człowiek do obecnego stanu wiedzy i praktyki. Jej tytuł brzmi Sto lat współpracy na rzecz zdrowia pacjenta. Medycyna i rehabilitacja w Polsce od odzyskania niepodległości do czasów współczesnych na tle kultury europejskiej. Została opracowana pod redakcją naukową Mariusza Migały, Bożeny Płonki-Syroka, Beaty Skolik i Sławomira Jandzisia z okazji 25-lecia pracy naukowej i akademickiej profesora Politechniki Opolskiej doktora habilitowanego Mariusza Migały.

Przedmiotem badań ukazanych w publikacji są dzieje różnych instytucji i osób współpracujących na rzecz zdrowia pacjenta w Polsce, od momentu odzyskania niepodległości do czasów współczesnych. Przybliżono zagadnienia dotyczące tworzenia struktur prawnych i organizacyjnych, jak i poprawy funkcjonowania opieki zdrowotnej w kraju. Całość zagadnienia dotyczy nierozerwalnych ze sobą dziedzin – medycyny, rehabilitacji i balneoterapii, których dotychczasowy rozwój został przedstawiony na tle kultury i doświadczeń europejskich.

Przedstawione wyniki badań stanowią kontynuację eksploracji i rozważań naukowych, których pierwsze rezultaty zaprezentowano w 2019 r. w publikacji pt. Medycyna i rehabilitacja w Polsce w latach 1918-2018, zredagowanej naukowo przez zespół historyków medycyny i rehabilitacji Mariusza Migałę, Bożenę Płonkę-Syrokę i Sławomira Jandzisia. Obecna publikacja jest efektem współpracy trzech ośrodków naukowych: Politechniki Opolskiej, Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu oraz Uniwersytetu Rzeszowskiego. Pracownicy tych uczelni od kilku lat realizują wspólne projekty naukowo-badawcze w zakresie rozwoju medycyny, rehabilitacji oraz kultury uzdrowiskowej w Polsce i szerzej w Europie. Interdyscyplinarność badań i różnorodność tematów pozwoliła autorom przedstawić różne aspekty opieki zdrowotnej ludności, zarówno w kontekście europejskim, początków polskiej państwowości, aż do czasów współczesnych. A także przybliżyć czytelnikom sposoby ochrony zdrowia i walki o to zdrowie w oparciu o naturalne formy przyrodolecznicze.

Monografia składa się z dwóch części. Pierwsza poświęcona jest jubileuszowi 25-lecia pracy dr. hab. prof. PO Mariusza Migały. Druga część zawiera cztery rozdziały, w których zamieszczono 18 prac naukowych. Rozdział pierwszy brzmi Studia z ewolucji lecznictwa uzdrowiskowego w aspekcie europejskim; rozdział drugi Rozwój metod terapeutycznych stosowanych w rehabilitacji w XIX i XX wieku; rozdział trzeci Biografie przedstawicieli nauk medycznych i ich wkład w rozwój medycyny i rehabilitacji; rozdział czwarty Współczesna problematyka medycyny i ochrony zdrowia.

Publikacja stanowi kolejny krok w kierunku uporządkowania istniejącej wiedzy na temat dokonań wielu ludzi, koryguje występujące w piśmiennictwie nieścisłości oraz wprowadza nowe informacje. Autorzy wyrażają nadzieję, że efekt prezentowanych badań przyczyni się do głębszego poznania tradycji medycyny i rehabilitacji leczniczej oraz kultury uzdrowiskowej w Polsce i w Europie, a także że zachęci innych autorów do dalszych badań na ten temat.

W dniu 3 lipca 1899 r. w Toszku na Górnym Śląsku urodził się Ludwig Guttmann – inicjator sportu inwalidów i twórca ruchu paraolimpijskiego. Z wykształcenia był neurologiem, przed wojną mieszkał we Wrocławiu. Wobec prześladowań Żydów po nocy kryształowej, na początku 1939 r. wyemigrował do Wielkiej Brytanii. W 1941 r. stworzył Krajowe Centrum Uszkodzeń Kręgosłupa w Aylesbury, którego był dyrektorem. W 1944 r. powierzono mu zadanie stworzenia oddziału dla paraplegików – inwalidów wojennych ofiar drugiej wojny światowej, dla których opracował nowatorskie metody rehabilitacji. Z czasem udowodnił, że pacjenci najciężej poszkodowani w zakresie narządu ruchu (paraplegicy) mogą, a nawet powinni uprawiać zwiększoną aktywność ruchową w formie odpowiednio przystosowanych do ich inwalidztwa elementów sportu. W 1960 r. był inicjatorem i współorganizatorem pierwszych Igrzysk Paraolimpijskich w Rzymie. Rozegrano je bezpośrednio po letnich igrzyskach olimpijskich na tych samych obiektach, w tej samej oprawie artystycznej wykorzystującej symbolikę olimpijską (znicz, ślubowanie, koła olimpijskie i medale). W trakcie zawodów propagowano hasło łączności i wspólnoty wszystkich inwalidów na całym świecie. W grupie 400 zawodników z 23 państw znalazły się tylko osoby poruszające się na wózkach. W trakcie otwarcia zawodów papież Jan XXIII (1881-1963) określił L. Guttmanna „Coubertinem igrzysk paraolimpijskich”. Zmarł 18 marca 1980 r. w Aylesbury.

Ryc. Sir Ludwig Guttmann (od lewej) i prof. Marian Weiss (1921-1981)