Nowotny Janusz

Żył w latach 1940-2016. Urodził się 29 sierpnia 1940 r. we Lwowie. Dzieciństwo spędził w Tarnowie. Absolwent Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Krakowie – magister wychowania fizycznego ze specjalnością gimnastyka lecznicza (rocznik 1963) oraz Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach (1968). Fizjoterapeuta, od 1986 r. specjalista rehabilitacji ruchowej oraz lekarz, od 1975 r. specjalista rehabilitacji medycznej w chorobach narządu ruchu. Ukończył liczne kursy i szkolenia podyplomowe z zakresu rehabilitacji.

W 1975 r. na Wydziale Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach uzyskał stopień doktora nauk medycznych. W 1989 r. w AWF w Krakowie stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej w zakresie rehabilitacji. Tytuł profesora zwyczajnego nauk o kulturze fizycznej otrzymał z rąk Prezydenta RP w 1995 r.

W pracy dydaktyczno-naukowej przez wiele lat związany z AWF w Katowicach. W latach 1978-2001 był kierownikiem Katedry i Zakładu Rehabilitacji. Pełnił też funkcje z wyboru: prorektor uczelni w latach 1990-1993, dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego (1993-1996) oraz rektor (1996-1999). Następnie przeszedł do Śląskiej Akademii Medycznej (obecnie Śląski Uniwersytet Medyczny) w Katowicach, gdzie w latach 2001-2010 był kierownikiem Katedry i Zakładu Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdrowiu, od 2005 r. kierownikiem Zakładu Fizjoterapii Wydziału Fizjoterapii Wyższej Szkoły Administracji w Bielsku-Białej.

Jego zainteresowania badawcze dotyczyły m.in.: oceny rozwoju psychoruchowego i skuteczności neurokinezjologicznych metod rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, badań biomechanicznych i fizjologicznych dzieci ze skoliozami, wad postawy dzieci i młodzieży, znaczenia ruchu w rehabilitacji. Od 1963 r., równolegle z pracą naukową, zajmował się zawodowo rehabilitacją dzieci i młodzieży – kolejno: w Klinice Chorób Dzieci SlAM w Zabrzu, w Klinice Chorób Dzieci ŚlAM w Katowicach, w latach 1983-1996 w Wojewódzkiej Poradni Rehabilitacyjnej dla Dzieci i Młodzieży w Katowicach. Kierownik przychodni rehabilitacyjnej REHMEDAN (NZOZ) w Katowicach.

Zaangażowany w rozwój kierunkowego kształcenia fizjoterapeutów w Polsce. W latach 1978-1980 uczestniczył w pracach międzyuczelnianego zespołu opracowującego plany i programy studiów dla kierunku rehabilitacja ruchowa. W 1996 r. pracował w międzyuczelnianym zespole ekspertów, opracowującym dla Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego „Minima programowe” dla kierunku fizjoterapia, autor minimów programowych kilku przedmiotów kierunkowych. W latach 2000-2004 współuczestniczył w międzyuczelnianym zespole ekspertów opracowującym standardy kształcenia dla kierunku fizjoterapia. W 2005 r. został powołany przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu na eksperta do opracowania standardu nauczania dla kierunku studiów „fizjoterapia”. W latach 2008-2009 był członkiem Zespołu Ekspertów MZ i MEN ds. opracowania wytycznych w sprawie „profilaktyki wad postawy ciała u dzieci i młodzieży w środowisku nauczania i wychowania”.

Autor, współautor i redaktor ponad 300 publikacji, w tym wielu podręczników akademickich z zakresu fizjoterapii oraz licznych prac poglądowych z tego zakresu. Najbardziej znane to: Rehabilitacja lecznicza dzieci z chorobami układu nerwowego (Warszawa 1981, współautor M. Krauze); Podstawy fizjoterapii (Katowice 1988); Niektóre zaburzenia statyki ciała i ich korekcja (Katowice 1990, współautor E. Saulicz); Edukacja i reedukacja ruchowa (Kasper 2003); Podstawy fizjoterapii (Kasper 2004 cz.1-3); Podstawy kliniczne fizjoterapii w dysfunkcjach narządu ruchu (MediPage 2006); Słownik fizjoterapii. Mianownictwo polsko-angielskie, angielsko-polskie z definicjami (Warszawa 2014, współredaktor K. Klukowski, A. Czamara); Terapia zajęciowa w rehabilitacji medycznej (Alfa Medica Press 2014, współautor J. Rottermund); Kinezjologiczno-funkcjonalne aspekty rehabilitacji (Alfa Medica Press 2015, współautor K. Czupryna, O. Nowotny-Czupryna).

Członek Komitetów Naukowych wydawnictw: „Postępy Rehabilitacji”, „Fizjoterapia”, „Fizjoterapia Polska”, „Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”, „Rehabilitacja Medyczna Neurologia Dziecięca”, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków”, „Polish Journal of Rehabilitation Research”.

Zaangażowany w działalność organizacji oraz stowarzyszeń społecznych i naukowych. W latach 60. był wiceprzewodniczącym Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji TWK. W latach 1977-1981 członkiem ZG Sekcji Fizjoterapii TWK. W latach 80. członkiem Rady d/s Inwalidów i Osób Niepełnosprawnych działającej przy wojewodzie katowickim.  W 1988 r. został przewodniczącym nowo utworzonego oddziału wojewódzkiego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii w Katowicach. W latach 1995-1999 był wiceprzewodniczącym Zarządu Głównego PTF, przewodniczącym komisji ds. nauki. W 1989 r. został członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji. W kadencji 1993-1995 oraz 2008-2010 był członkiem Komitetu Rehabilitacji i Adaptacji Społecznej Wydziału VI Polskiej Akademii Nauk. W latach 2003-2010 pełnił funkcję konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie fizjoterapii dla województwa śląskiego, w tym przez dwa lata (2006-2008) także województwa opolskiego.

Za pracę zawodową i społeczną wielokrotnie nagradzany. Najważniejsze wyróżnienia to: Złoty Krzyż Zasługi (1986), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2000), Złota Odznakę Towarzystwa Walki z Kalectwem, Medal XXV-lecia TWK, Złota Odznaka Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Interesował się fotografiką, miłośnik turystyki górskiej. Zmarł 10 lutego 2016 r., został pochowany na Cmentarzu Komunalnym w Bielsku-Białej.

Mariusz Migała

Opracowano na podstawie: Migała M.: Prof. dr hab. Janusz Nowotny (1940-2016) – wspomnienie, „Rehabilitacja w Praktyce” 2016, nr 2, s.21-22; Sylwetki zasłużonych fizjoterapeutów w województwie śląskim, [w:] Historia polskiej fizjoterapii pod red. S. Jandzisia, M. Kiljańskiego, M. Migały, Opole 2013, s.176-177; Słownik biograficzny osób zasłużonych dla rozwoju rehabilitacji w Polsce, [w:] Jandziś S., Migała M.: Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i świecie, Opole 2015, s.338; Jandziś S., Migała M.: Profesor Ewa Zeyland-Malawka (1928-2016), Profesor Janusz Nowotny (1940-2016) wspomnienie. Referat wygłoszony podczas sesji Fizjoterapia wczoraj i jutro XII Konferencji PTF w dniu 25 listopada 2016 r. w Pabianicach.