Matyja Małgorzata

Absolwentka Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach (1975) – magister rehabilitacji ruchowej oraz Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1980) – magister psychologii. W 1986 r. w AWF w Krakowie, na podstawie pracy pt. Analiza wybranych czynników wpływających na przebieg i wyniki rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, uzyskała stopień doktora nauk o kulturze fizycznej. W 2014 r. na podstawie oceny dorobku naukowego oraz pracy pt. Neurorozwojowa analiza wad postawy ciała u dzieci i młodzieży, uzyskała w AWF Katowice stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej. Specjalista rehabilitacji ruchowej drugiego stopnia.

Naukowo związana z AWF im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Aktualnie jest kierownikiem Zakładu Fizjoterapii Wieku Rozwojowego, w Katedrze Fizjoterapii Układu Nerwowego i Narządu Ruchu Wydziału Fizjoterapii, gdzie prowadzi zajęcia z fizjoterapii w pediatrii. Współpracuje także z Górnośląską Wyższą Szkołą Handlową, w której prowadzi studia podyplomowe z terapii neurorozwojowej oraz kursy z tego zakresu, w tym kurs pn. Fizjoterapia u dziecka ryzyka będący kursem zaliczanym do programu specjalizacyjnego w dziedzinie fizjoterapii. Jest członkiem Państwowej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie specjalizacji w zakresie fizjoterapii.

Posiada ponad czterdziestoletni staż pracy w fizjoterapii, głównie z dziećmi. Swoje pierwsze kroki w zawodzie stawiała w Niemczech. W 1977 r. wyjechała do Monachium na 6-tygodniowy kurs metody V. Vojty, który dotyczył wczesnej diagnostyki i podstaw terapii dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego. W następnych latach ukończyła wiele kursów w tym zakresie, m.in. pełny cykl szkoleń z zakresu metody NDT-Bobath z rozszerzeniem o kurs Baby, kurs Integracji Sensomotorycznej według Jean Ayres. Współorganizowała pierwszy kurs NDT-Bobath prowadzony w języku polskim (Warszawa 1995) oraz kolejne latach 1997-2001.

Czynna uczestniczka wielu konferencji naukowych, odbyła zawodowe staże zagraniczne m.in. w Niemczech (1977), Szwajcarii (1992), Austrii. Jako fizjoterapeuta prowadzi Gabinet Rehabilitacji w Sosnowcu.

Zainteresowania badawcze koncentruje na zagadnieniach dotyczących fizjoterapii neurorozwojowej. Zajmuje się analizą postawy ciała i jej wad z punktu widzenia koncepcji B. i K. Bobath, tj. przez pryzmat mechanizmu antygrawitacyjnego, którego główną składową stanowi napięcie posturalne. Jest autorką ilościowej skali napięcia posturalnego oraz narzędzia pomiarowego określonego jako kalkulator napięcia posturalnego – tzw. współczynnik wielkości napięcia, czyli miara napięcia posturalnego, w oparciu o badania dzieci z wadami postawy oraz dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym. Opracowała test stabilizacji ciała dla dzieci z wadami postawy, bada wpływ wybranych zmiennych biometrycznych (płeć, wiek, wysokość i masa ciała) i środowiskowych (usprawnianie neurorozwojowe i aktywność fizyczna) na parametry napięcia posturalnego.

Jest autorką i współautorką wielu publikacji naukowych z zakresu fizjoterapii dzieci w renomowanych czasopismach krajowych i zagranicznych, m.in. pracy pt. Percepcja prioprioceptywna a defekty motoryczne w mózgowym porażeniu dziecięcym, „Fizjoterapia” 1996, t.4, nr 1/2, s.6-9 (wspólautorzy: Domagalska M., Szopa A.); Wybrane aspekty teoretyczne, diagnostyczne i terapeutyczne metody NDT – Bobath, „Medycyna Manualna” 2000, t.4, nr 1/2, s.64-66; Neurorozwojowa analiza ćwiczeń korekcyjnych, „Fizjoterapia Polska” 2006, vol.6, nr 3, s.251-259 (Żmudzka-Wilczek E., Karasz B.); Pelvic control in sitting position versus body posture in secondary school youth, „Polish Journal of Environmental Studies” 2006, vol.15, 2B, s.728-733 (Saulicz E., Gnat R., Saulicz M., Knapik A., Molicka D.); „Gipsy hamujące” stosowane u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, „Ortopedia, Traumatologia, Rehabilitacja” 2006, vol.8, nr 3, s.291-299 (Domagalska M., Szopa A., Czupryna K., Nowotny J.); Uszkodzenia splotu ramiennego u dzieci – aktualne możliwości leczenia i usprawniania, „Zeszyty Metodyczno-Naukowe AWF w Katowicach” 2006, nr 22, s.35-65 (Naziemiec L., Gogola A.); Prognozowanie rozwoju postawy dzieci na podstawie analizy jakości napięcia posturalnego w okresie niemowlęcym, „Neurologia Dziecięca” 2007, vol.16, nr 32, s.49-56 (Gogola A.); An Assessment of Rotational Mobility of the Trunk among Teenagers with Faulty Posture, „Journal of Human Kinetics” 2010, vol.24, s.43-50 (Saulicz E., Saulicz M., Kokosz M., Gnat R., Kuszewski M., Bereszko J., Gogola A.); Ocena wpływu terapii neurorozwojowej na poziom integracji sensomotorycznej niemowlęcia, „Standardy Medyczne. Pediatria” 2014, t.11, z.3, s.451-453 (Gogola A., Kuszewski M.); Development of low postural tone compensatory patterns – predicted dysfunction patterns in lower part of the body, „Developmental Period Medicine” 2014,  t.18, nr 3, s.382-389 (A. Gogola, E. Saulicz, M. Kuszewski, A. Myśliwiec); Dyspraksja w zespole Downa – aspekt neurorozwojowy, „Annales Academiae Medicae Silesiensis” 2014, vol.68, No.5, pp.368-374 (Doroniewicz I., Dumała J., Myśliwiec A., Suszyński K., Kwiek S.J., Wilewska K.); Effect of holiday on postural tone and selected parameters of body posture in young people with Down syndrome, “Physiotherapy and Health Activity” 2015, vol.23, pp.44-52 (Doroniewicz I., Durmała J., Pastuszek J.); Analiza związku między jakością postawy i zgryzu u dzieci i młodzieży, „Fizjoterapia Polska” 2015, vol.15, nr 2, s.52-58 (Gogola A., Saulicz E., Myśliwiec A., Tuczyńska A., Kuszewski M., Gutowska A.).

Autorka i współautorka rozdziałów w publikacjach zwartych, m.in. pt. Przeciążenia układu ruchu u dzieci z zaburzeniami wielkości i rozkładu napięcia mięśniowego, [w:] Obciążenie układu ruchu. Przyczyny i skutki pod red. R. Palucha, K. Jacha, R. Michalskiego, Wrocław 2006, s.51-60; Napięcie posturalne – przegląd definicji i analiza rozwoju napięcia w aspekcie współczesnych teorii stabilizacji ciała, [w:] Opieka i pomoc w różnych stanach zdrowia pod red. L. Niebrój, M. Kosińskiej, Katowice 2012, s.107-120; Choroby przewlekłe narządu ruchu, [w:] Biomedyczne podstawy rozwoju dziecka specjalnych i specyficznych potrzeb edukacyjnych pod red. A. Zwierzchowskiej, AWF Katowice 2015, s.161-180; Neurorozwojowe podstawy rozwoju mowy i terapii logopedycznej, [w:] Wczesna interwencja logopedyczna, pod red. K. Kaczorowskiej-Bray, S. Milewskiego, Gdańsk 2015, s.54-71; Metoda NDT Bobach, [w:] Ibidem, s.611-649. Współredaktor naukowy pierwszego wydania polskiego publikacji pt. Podejście Chailey do postępowania posturalnego: wyjaśnienie teoretycznych aspektów postępowania posturalnego i ich praktycznego zastosowania poprzez terapię i sprzęt  T. E. Pountney i wsp., Warszawa 2011 (współredaktor Gogola A., tłum. z j. ang. A. Abu-Zaitoun).

Autorka i współautorka kilku podręczników, m.in. pt. Podstawy usprawniania neurorozwojowego według Berty i Karela Bobathów, Katowice Śl.AM 1997,1998 oraz AWF Katowice 2005, 2011 (Domagalska M.); Edukacja sensomotoryczna niemowląt, AWF Katowice 2005, 2007, 2011 (Gogola A.); Neurorozwojowa analiza wad postawy ciała u dzieci i młodzieży, AWF Katowice 2014.

Beata Skolik, Mariusz Migała

Opracowano na podstawie:

Życiorys naukowy Małgorzaty Matyja, https://awf.katowice.pl/sites/default/files/uploads/pracownicy/u1259/dr_hab._malgorzata_matyja_specjalista_fizjoterapii.pdf (22.03.2018); Artykuły w czasopismach naukowych.