Jaruga Maria

Urodziła się w 1946 r. w Inowrocławiu. Od 1961 roku była zawodniczką Klubu Sportowego „Energetyk”. Jako juniorka uzyskiwała dobre wyniki w skoku w wzwyż. Absolwentka Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Poznaniu (1970), kierunek wychowanie fizyczne ze specjalnością gimnastyka lecznicza. W latach 1970-2007 pracowała w swojej macierzystej uczelni, przekształconej w Akademię Wychowania Fizycznego. W latach 1970-1972 pracowała w Instytucie Naukowym Kultury Fizycznej w Warszawie – jako asystent naukowo-badawczy w Zakładzie Leczniczym Kultury Fizycznej z oddelegowaniem do zespołu w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Poznaniu, w latach 1972-1979 jako starszy asystent, w latach 1979-1992 jako adiunkt, w latach 1992-2007 – jako starszy wykładowca.

W 1979 r. uzyskała stopień doktora nauk kultury fizycznej na podstawie pracy doktorskiej pt. „Badania nad zmianami przeciążeniowymi odcinka lędźwiowego kręgosłupa u zawodników uprawiających wioślarstwo i podnoszenie ciężarów”, napisanej pod kierunkiem doc. dr hab. Kazimiery Milanowskiej. Autorka i współautorka publikacji, m.in. pracy pt. Analiza zmian zachodzących w kręgosłupie wioślarzy w odcinku lędźwiowym, [w:] Wioślarstwo 1, Warszawa 1972, s.257-262 (Milanowska K., Jaroszewski F., Dytz D., Lisiecka A., Gudzio T.); Kształtowanie się zakresu ruchu w stawie skokowym górnym u wioślarzy kadry olimpijskiej, [w:] Wyniki badań. Wioślarstwo II. Skuteczność treningu sportowego w okresie przedolimpijskim, Monografie nr 50, AWF Poznań 1974, s.25-30 (Milanowska K., Dytz D., Gudzio T.); Analiza zmian zachodzących w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u wioślarzy – wyniki badań kontrolnych, [w:] Wyniki badań. Wioślarstwo III. Ocena treningu wioślarskiego w sezonie 1973, Monografie nr 61, AWF Poznań 1975, s.139-143 (Milanowska K., Jaroszewski F., Dytz D., Gudzio T.); Analiza zmian zachodzących w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u wioślarzy – wyniki drugich badań kontrolnych, [w:] Wyniki badań. Wioślarstwo IV. Ocena treningu wioślarskiego w sezonie 1974, Monografie nr 83, AWF Poznań 1976, s. 83-87 (Milanowska K., Jaroszewski F., Dytz D., Gudzio T., Harasymowicz D.); Analiza zmian zachodzących w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u wioślarzy, [w:] Wyniki badań. Wioślarstwo V. Wybrane metody badawcze w wioślarstwie, Monografie nr 89, AWF Poznań 1976, s.27-30 (Milanowska K., Jaroszewski F., Dytz D., Gudzio T.); Ćwiczenia rekreacyjne w krawieckiej spółdzielni usługowej, [w:] Wychowanie fizyczne i sport w rekreacji inwalidów, Monografie nr 63, AWF Poznań 1974, s.75-77; Analiza zmian zachodzących w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u zawodników podnoszących ciężary, „Roczniki Naukowe AWF w Poznaniu” 1977, (26), s.159-162; Analiza zmian zachodzących w odcinku lędźwiowym kręgosłupa u osób uprawiających podnoszenie ciężarów, [w:] Biuletyn Informacyjny Problemu Resortowego 105 „Efektywność treningu, walki sportowej oraz procesu odnowy”, cz.1-3, Warszawa 1978, s.40; 1980, s.53-54 (Milanowska K.); Ćwiczenia ruchowe dla dzieci spastycznych poprawiające wybrane cechy motoryczne niezbędne w czynnościach życia codziennego, [w:] Przyrodnicze podstawy kultury fizycznej, aktualny stan badań, Monografie nr 115, AWF Poznań 1978, s.247-262 (Dytz-Świtek D.); Ocena postawy ciała dzieci uczestniczących w „Kaliskiej próbie kolarskiej”, [w:]  Eksperyment pedagogiczny pn. „Kaliska Próba Kolarska” 1979-1983/1984 pod red. G. Olszewskiej, Kalisz, AWF Poznań 1984, s.175-194 (Grabczyńska W., Gudzio T., Harasymowicz D.); Postawa ciała dzieci chorych na cukrzycę, celiaklię i fenyloketonurię, [w:] Rozwój fizyczny i motoryczny oraz postawa ciała dzieci i młodzieży niepełnosprawnej pod red. J. Ślężyńskiego, AWF Katowice 1991, s.157-162 (Harasymowicz D.); Wczesna rehabilitacja pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowych w oddziale intensywnej opieki medycznej, „Fizjoterapia Polska” 2001, vol.2 (4), s.337-345 (Ziemer A.); Zdaniem redaktora… Koncepcja PNF, „Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja” 2010, 1(9), s.4-5; Zdaniem redaktora… Metoda McKenziego, „Praktyczna Fizjoterapia & Rehabilitacja” 2010, 2 (10), s.4-5.

W 1986 r. uzyskała tytuł specjalisty rehabilitacji ruchowej. Od października 1999 r. była pełnomocnikiem Wydziału Wychowania Fizycznego AWF Poznań ds. promocji międzynarodowych programów dydaktycznych. Od października 2002 r. została koordynatorem Wydziału Wychowania Fizycznego ds. programu Sokrates/Erasmus, natomiast w latach 2003-2007 – koordynatorem ds. programu Sokrates/Erasmus na kierunku fizjoterapia Wydziału Wychowania Fizycznego w Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu.

Pracowała także społecznie, będąc w latach 2003-2007 członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, w latach 2000-2003 pełniła funkcję wiceprezesa Wielkopolskiego Oddziału PTF. W latach 2001-2002 pracowała w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Lesznie, a w latach 2002-2013 w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Kaliszu, pełniąc tam m.in. funkcję prodziekana Wydziału Rehabilitacji i Sportu. W latach 2004-2010 była konsultantem wojewódzkim w dziedzinie fizjoterapii dla województwa wielkopolskiego.

Ukończyła wiele kursów doskonalących, w tym, jako pierwsza fizjoterapeutka w Polsce kurs z zakresu PNF, Mc Kenzie – w pierwszej edycji (1996), kurs Kinesiology Taping. Bardzo aktywna w rozwijaniu współpracy i kontaktów międzynarodowych pomiędzy fizjoterapeutami. Brała udział w wielu kongresach, konferencjach, spotkaniach, wykładach zagranicznych: m.in. w 1999 r. – w Jokohamie, w 2003 r. – w Lizbonie, w 2008 r. w Atenach. Z uwagi na dobrą znajomość języka angielskiego, wielokrotnie była angażowana do tłumaczenia kursów organizowanych przez Polskie Towarzystwo Fizjoterapii m.in. z udziałem Dawida Sancheza Lopeza z Chile, Cosimo Bruno z Włoch. Towarzyszyła też gościom odwiedzającym Polskę podczas wielu konferencji. Pracując przez wiele lat w AWF w Poznaniu, miała opinię bardzo dobrej terapeutki, zarówno wśród pracowników, jak i studentów. W trakcie pracy zawodowej wykształciła wielu fizjoterapeutów. Niezwykle ceniona i szanowana fizjoterapeutka w Poznaniu i Wielkopolsce. Znana także szerokiemu gronu fizjoterapeutów i pacjentów w Polsce oraz poza jej granicami. W uznaniu zasług dla polskiej fizjoterapii w 2016 r. otrzymała tytuł Gwiazda Fizjoterapii.

 Mariusz Migała, Beata Skolik

Opracowano na podstawie: Sylwetki zasłużonych fizjoterapeutów w województwie wielkopolskim, [w:] Historia polskiej fizjoterapii pod red. S. Jandzisia, M. Kiljańskiego, M. Migały, Opole 2013, s.187; Migała M.: Laudacja wygłoszona na cześć dr Marii Jarugi podczas wręczenia tytułu Gwiazdy Fizjoterapii w dniu 04 czerwca 2016 w Opolu (maszynopis); Artykuły w czasopismach i publikacjach naukowych.