Grudzień historycznie

*** GRUDZIEŃ ***

1 grudnia 1872 r. w Ostrowie Wielkopolskim urodził się Jan Żniniewicz, lekarz balneolog, pionier nowoczesnej hydroterapii w Polsce. Jako pierwszy zróżnicował zabiegi wodne w stosunku do poszczególnych schorzeń oraz podał metodykę stosowania tych zabiegów. Dwukrotnie (1897, 1898) przebywał w Wörishofen na kuracji metodą ks. Kneippa, gdzie zapoznał się z hydroterapią. Sam był absolwentem Uniwersytetu w Gryfii (1908). Rok wcześniej został asystentem w Szpitalu Sióstr Miłosierdzia w Poznaniu, którym kierował Walenty Panieński (1858-1921), były student W. Winternitza w Wiedniu. W 1908 r. Żniniewicz uruchomił małe ambulatorium wodolecznictwa w Poznaniu, przekształcone później w Zakład wodoleczniczy, który prowadził wraz z siostrą Janiną Żniniewicz (1882-1941). Zakład był czynny cały rok, z wyjątkiem świąt. Za swoje zasługi w popularyzowaniu wodolecznictwa jeszcze przed wybuchem wojny został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Balneologicznego w Krakowie, a także członkiem rzeczywistym Międzynarodowego Towarzystwa Fizykoterapeutów w Londynie. W maju 1936 r. podczas Zjazdu tegoż towarzystwa w Londynie, został odczytany jego referat pt. O negatywnych i pozytywnych reakcjach mózgu, wywołanych zabiegami wodoleczniczymi, który wywołał duże zainteresowanie i był nobilitujący w opiniach zagranicznych kolegów, dla polskiego badacza. Po wojnie, w 1950 r. otrzymał tytuł profesora honoris causa Akademii Medycznej w Poznaniu, a Zakład Hydroterapii Instytutu Balneoklimatycznego (później Medycyny Uzdrowiskowej) w Poznaniu, korzystał z jego doświadczeń do lat 60. XX w., wprowadzając metodę zarówno w uzdrowiskach, jak i propagując ją w systemie fizjoterapii ambulatoryjnej. Niestety obecnie J. Żniniewicz należy do postaci zapomnianych, podobnie jak jego oryginalne metody wodolecznicze.

1 grudnia 1903 r. w Łodzi urodził się Jerzy Konorski, polski neurofizjolog, neuropsycholog, współodkrywca i badacz odruchów warunkowych II typu. Będąc na trzecim roku medycyny UW, w 1927 r. poznał Stefana Millera (1903-1943), późniejszego lekarza psychiatrę i neurologa, dyrektora Zakładu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych Żydów „Zofiówka”, z którym zaczął analizować treść publikacji Iwana Pawłowa o odruchach warunkowych. Po ukończeniu studiów obaj rozpoczęli pracę w szpitalu psychiatrycznym w Pruszkowie p. Warszawą. Razem doszli do wniosku, że motoryczne reakcje zwierząt, zwłaszcza związane ze zdobywaniem pokarmu lub unikaniem niebezpieczeństwa, mają inny charakter niż reakcje wydzielnicze. Dla odróżnienia odruchy warunkowe wymagające wykonania przez zwierzę reakcji ruchowej lub powstrzymania się od niej nazwali odruchami II typu. Obecnie odruchy te częściej nazywane są odruchami instrumentalnymi. Swoje wyniki opublikowali w „Comptes Rendus de la Societe de Biologie et de ses Filiales” w 1930 r. Prawdopodobnie publikacje te sprawiły, że zainteresował się nimi rosyjski fizjolog, laureat Nagrody Nobla w 1904 r. Iwan P. Pawłow (1849-1936), który zaprosił ich w 1931 r. do swego laboratorium w Leningradzie. Korzystając z wiedzy Pawłowa, doświadczenia personelu i profesjonalnego wyposażenia laboratorium Akademii Nauk ZSRR, mogli prowadzić własne warunkowania. Miller po półrocznym pobycie wrócił do Warszawy, a Konorski uzyskał etat i status ucznia Pawłowa, pozostając w Leningradzie prawie trzy lata. Opis przeprowadzonych w ZSRR badań, został opublikowany w 1936 r. w periodyku wydawanym przez laboratorium Pawłowa. Wyniki Pawłow ocenił jako podstawę do zrozumienia mechanizmu działań wolicjonalnych, mimo tego nie uznał odrębności odruchów II typu. Po powrocie do Warszawy w czerwcu 1933 r. Konorski został zatrudniony w nowo tworzonym dziale neurofizjologicznym Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego. W czasie wojny pracował w szpitalu psychiatrycznym w Choroszczy k. Białegostoku. Dzięki protekcji Pawłowa wyjechał do Suchumi, a następnie trafił do przyfrontowego szpitala w Tbilisi, gdzie prowadził obserwacje różnych urazów mózgu i towarzyszących im objawów. Po wojnie zastał pracownikiem akademickim w łódzkim uniwersytecie, ze zgodą na dodatkowe zajęcia w Instytucie Nenckiego. Był wówczas kierownikiem Katedry Neurofizjologii, a w Instytucie Nenckiego kierownikiem Zakładu Neurofizjologii. W wolnych chwilach pisał książkę ujmującą aktualny stan wiedzy o odruchach warunkowych, choć badania te były wówczas źle widziane w Polsce, ale ich nie zakazano. W 1955 r. Instytut powrócił do Warszawy, a Konorski od 1957 r. kierował pracami zespołu Zakładu Neurochirurgii w Instytucie Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, dotyczącymi funkcji mowy w aspekcie mechanizmów afazji i agnozji. W 1965 r. został członkiem National Academy of Sciences. W latach 1962-1973 był redaktorem naczelnym wydawanego przez Instytut Nenckiego czasopisma „Acta Biologiae Experimentalis” (tytuł do 1969 r., następnie zmieniony na „Acta Neurobiologiae Experimentalis”).W 1968 r. został dyrektorem Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego. Zmarł 14 września 1973 r. i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

1 grudnia 1936 r. przy II Klinice Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego w Warszawie uruchomiono Poradnię sportowo-chirurgiczną, jako pierwszą tego rodzaju poradnię specjalistyczną w kraju. Kierownikiem Kliniki został prof. A. Wojciechowski, który zgromadził liczną grupę lekarzy zainteresowanych chirurgią sportu. Wśród nich byli m.in. doktorzy: H. Levittoux, S. Tokarski, K. Cebertowicz, S. Boguszewski, A. Mul, H. Popielewski.

2 grudnia 1928 r. w obecności licznie zgromadzonych gości uroczyście wmurowano akt erekcyjny dotyczący budowy Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie. Odsłonięto także tablicę okolicznościową upamiętniającą 10-lecie Polski Niepodległej, na której umieszczono następujące słowa: „W 10-tą rocznicę Niepodległości za Prezydenta Rzeczypospolitej prof. Ignacego Mościckiego, Prezesa Rady Ministrów prof. Kazimierza Bartla, stanęły mury Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego powołanego do życia wolą i decyzją Pierwszego Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, aby niezmożony był duch i siła fizyczna Narodu”.

2 grudnia 2006 r. zmarł Krzysztof Walicki (ur. 1933 r.), fizjoterapeuta, absolwent AWF w Warszawie. W latach 1951-1952 był członkiem organizacji „Drzazga”, działającej na terenie Warszawy, jednej z wielu nielegalnych organizacji młodzieżowych, mających na celu zapobiec sowietyzacji kraju. Został młodocianym więźniem politycznym obozu w Jaworznie, skazany za przynależność do nielegalnej organizacji, mającej na celu obalenie demokratyczno-ludowego ustroju Państwa Polskiego. Był zmuszany do pracy w kopalni oraz w zakładzie prefabrykacji betonu i stolarni. Pierwszą pracę zawodową podjął w Stołecznym Centrum Rehabilitacji (STOCER) w Konstancinie. Jednocześnie pracował w Zakładzie Rehabilitacji AWF w Warszawie. Aktywnie działał w Polskim Towarzystwie Walki z Kalectwem (TWK). Wraz z dr. Jerzym Beckiem i mgr Marią Suwalską wydatnie przyczynił się do przyjęcia Polski w 1967 r., w poczet Światowej Konfederacji Fizjoterapii (WCPT). Był autorem znanego podręcznika pt. Trening leczniczy. Rys historyczny; podstawy teoretyczne i metodyczne (Warszawa 1975). W 1968 r. został przewodniczącym Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji działającej przy TWK. W trakcie kadencji (1968-1971) z powodzeniem walczył o zachowanie skróconego czasu pracy dla magistrów rehabilitacji (4 godz. dziennie). Zarząd Główny Sekcji, pod jego kierownictwem, opracował bibliografię z zakresu fizjoterapii oraz przystąpił do prac związanych z organizowaniem własnej biblioteki składającej się z pozycji zagranicznych nadsyłanych przez zaprzyjaźnionych fizjoterapeutów. Opracowano również katalog filmów o tematyce związanej z rehabilitacją leczniczą. W trakcie pracy zawodowej przebywał na praktykach klinicznych w Danii, tworząc tam właściwy klimat i warunki pracy dla kilkunastu fizjoterapeutów z Polski, którzy rotacyjnie pracowali w kilku placówkach duńskiej ochrony zdrowia. 

Zob. więcej: http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/walicki-krzysztof/

3 do 4 grudnia 1938 r. w Warszawie odbyło się II Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Związku Wychowawców Fizycznych. Podczas obrad wskazano na rosnącą dysproporcję pomiędzy czynnikami oświatowymi i wojskowymi w zakresie rozwoju wychowania fizycznego. Chodziło o to, że o ile rozwinęło się przysposobienie wojskowe realizowane przez wojsko, które objęło setki tysięcy osób młodego pokolenia, tak ruch wychowania fizycznego w szkolnictwie nie rozwinął się w podobnych proporcjach, gdyż nie został aż tak bardzo poparty przez pedagogów i wychowawców, co przysposobienie wojskowe przez kręgi wojskowych. Zgromadzenie wyraźnie zaznaczyło, że pomimo wielu dotychczasowych osiągnięć, nadal należy zabiegać o przekonanie środowisk pedagogicznych do idei wychowania fizycznego, rozwinięcie w szkołach działalności sportowej, o zmianę pozycji społecznej wychowawcy fizycznego, a przede wszystkim o zwiększenie środków finansowych na zakup sprzętu, urządzeń i budowę infrastruktury. „Trzeba konsekwentnie i systematycznie z roku na rok bić głową w mur, jak mawiał Wielki Komendant, to taki mur pęka, a po tym są wspaniałe wyniki” – przekonywał J. Ulrych – prezes Związku Polskich Związków Sportowych.

3 grudnia 1982 r. Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych na mocy rezolucji 37/52 przyjęło Światowy Program Działania na rzecz Osób Niepełnosprawnych (World Programme of Action Concerning Disabled Persons). Uznano, że zapobieganie niepełnosprawności, rozwój rehabilitacji i wyrównanie szans osób niepełnosprawnych w społeczeństwie nadal pozostają najważniejszymi celami. Podkreślono, iż priorytety te powinny być wdrożone we wszystkich krajach bez względu na ich stopień rozwoju społecznego i gospodarczego. Zwrócono uwagę na szczególnie trudną sytuację kobiet dotkniętych niepełnosprawnością – często są one podwójnie dyskryminowane: ze względu na płeć i swoją niesprawność. Ustalono, że co roku dzień 3 grudnia będzie obchodzony jako Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych.

4 grudnia 1938 r. w Krakowie zmarła Gertruda Kilos-Czorny (ur. 1913 r.) polska lekkoatletka, olimpijka, rekordzistka kraju specjalizująca się w biegach średnich. Jedna z najmłodszych polskich lekkoatletek, która w wieku 14 lat (1927) ustanowiła swój pierwszy rekord kraju w biegu na 1000 m lat, a rok później wystąpiła w Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie (1928). W finale biegu na 800 m zajęła 8. miejsce (2:33.6). Dwa lata później podczas III Światowych Igrzysk Kobiecych w Pradze (1930) zajęła w finale biegu na 800 m 4. miejsce z nowym rekordem Polski (2:26.8). W 1931 r. zakończyła kilkuletnią karierę sportową, podczas której zdobyła 4 tytuły mistrzyni Polski (800 m – 1928, 1931; 1000 m – 1927, sztafeta 4 x 200 m – 1928) oraz 8 razy była rekordzistką kraju (3 razy na 800 m – 2:26.8 w 1930 r., 2 razy na 1000 m – 3:22.3 w 1927 r. oraz 3 razy w sztafetach. Reprezentowała kluby: Roździeń Szopienice (1926–1928), KPW Katowice (1929-1930), Pogoń Katowice (1931). Pięciokrotnie wystąpiła w meczach międzypaństwowych (1927-1931), odnosząc 2 zwycięstwa indywidualne. W latach międzywojennych była jedną z najbardziej utalentowanych biegaczek średniodystansowych.

4 grudnia 1980 r. w Cleveland (USA) została zamordowana Stanisława Walasiewicz (ur. 1911 r.), polska lekkoatletka, mistrzyni olimpijska w biegu na 100 m, wielokrotna rekordzistka świata. Pomimo, że posiadała obywatelstwo amerykańskie (jako Stela Walsh), na najważniejszych imprezach sportowych reprezentowała Polskę. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Los Angeles (1932) zdobyła złoty medal, w Berlinie (1936) srebrny w biegu na 100 m. Podczas Mistrzostw Europy w Wiedniu (1938) dwukrotnie zdobyła złoty medal (w biegu na 100 i 200 m) oraz dwukrotnie srebrny (skok w dal i sztafeta 4×100 m). Była też złotą, srebrną i brązową medalistką podczas Światowych Igrzysk Kobiet. Czterokrotnie (1930, 1932, 1933, 1934) zdobywała pierwsze miejsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego na najlepszego sportowca w kraju. Gdy miała 17 miesięcy wyjechała wraz z rodzicami do USA. W 1928 r. nie mogła wystartować w IO w Amsterdamie, gdyż nie posiadała jeszcze obywatelstwa amerykańskiego. Podczas IO w Holandii złoty medal zdobyła Halina Konopacka, która stała się inspiracją dla S. Walasiewicz, która początkowo trenowała w polonijnym ośrodku „Sokół” (Polish Falcons). Gdy przyjechała pierwszy raz do Polski na zawody (wygrała w pięciu kategoriach, w jakich startowała: w biegach na 60, 100, 200 i 400 m oraz w skoku w dal), namówiono ją, aby zapisała się do klubu Grażyna Warszawa. Dzień przed uroczystością odebrania amerykańskiego obywatelstwa, ogłosiła, że z niego rezygnuje, gdyż podczas IO w Los Angeles chce reprezentować Polskę. Podczas zawodów traktowano ją jako zdrajczynię i nierzadko wygwizdywano. Pomimo nieprzychylnej atmosfery zdobyła złoty medal dla Polski w biegu na 100 m (11.9 s) oraz zdobyła szóste miejsce w rzucie dyskiem. Po przypadkowej śmierci (była ofiarą podczas napadu rabunkowego w centrum handlowym), w trakcie sekcji zwłok okazało się, że jest osobą interpłciową (miała zarówno kobiece, jak i męskie narządy płciowe nie w pełni rozwinięte określane wówczas jako hermafrodytyzm lub obojnactwo). Gdy informacja dotarła do Polski, była już znacznie wypaczona i uproszczona. Wywołała dyskusję, czy nie należy pośmiertnie odebrać zawodniczce medali i rekordów. Jednak Międzynarodowy Komitet Olimpijski nigdy nie odniósł się do sprawy. Zawodniczka pozostała w panteonie wybitnych polskich sportowców i patriotów.

5 grudnia 1905 r. w sali gimnastycznej Juliana S. Majewskiego (1832-1913), prekursora zorganizowanych ćwiczeń leczniczych, przy Nowym Świecie 5 w Warszawie, odbyło się walne zebranie, podczas którego wybrano tymczasowe władze Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Warszawie.

5 do 7 grudnia 2019 r. w Pabianicach odbywał się XVII Kongres Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii. Podczas Walnego Zabrania Delegatów wybrano nowe władze ZG PTF w składzie: prezes – Rafał Trąbka, wiceprezesi – Zbigniew Śliwiński, Jan Szczegielniak, sekretarz – Tomasz Maicki, skarbnik – Renata Szczepanik, członkowie – Marzena Wiernicka, Marcin Szczepanik, Małgorzata Marjańska, Andrzej Myśliwiec, Joanna Kałuża-Pawłowska, Jacek Łuniewski, Krzysztof Aleksandrowicz, Joanna Adamska.

6 grudnia 1867 r. w Montgeron zmarł Jean Pierre Flourens (ur. 1794 r.) francuski lekarz, fizjolog, neuroanatom, pionier znieczulenia, jeden z pionierów eksperymentalnych badań ośrodkowego układu nerwowego. Wykazał (na gołębiach), że usunięcie móżdżku wywołuje zaburzenia równowagi oraz dyskoordynację ruchów. W 1822 r. ustalił położenie ośrodka oddechowego. Odkrył, że kanały półkoliste ucha mieszczą narząd równowagi. Na zwierzętach stwierdził znieczulający wpływ chloroformu. Od 1830 r. był profesorem Jardin des Plantes, od 1855 r. Collège de France w Paryżu, od 1828 r. członkiem francuskiej Akademii Nauk, a od 1840 r. Akademii Francuskiej.

6 grudnia 1901 r. podczas posiedzenia Towarzystwa Lekarskiego Lwowskiego dr Eugeniusz Piasecki przedstawił wykład zatytułowany Szwedzki i niemiecki system gimnastyki wobec fizyologii i higieny. Był to efekt jego wrześniowej podróży do Sztokholmu, w trakcie której zwiedził Królewski Centralny Instytut Gimnastyczny założony przez P. H. Linga. Studiował także fachową literaturę oraz przeprowadził liczne rozmowy z pracownikami Instytutu, na co pozwoliła mu znajomość języka szwedzkiego. Pobyt w Szwecji pozwolił mu również bliżej poznać zasady gimnastyki szwedzkiej. Ugruntował jego przekonania o wyższości metody szwedzkiej nad powszechnie wówczas stosowanym w Galicji niemieckim systemem gimnastycznym Jahna. W jednym ze sprawozdań z podróży napisał „Szwecja jest znów ojczyzną systemu gimnastyki, o którym u nas i w Niemczech mówi się czasem, ale się go nie zna, a który najwybitniejsze powagi na polu fizjologii ruchu uznały za znakomity”.

7 grudnia 1927 r. Eugeniusz Piasecki otrzymał, jako jeden z pierwszych w kraju, stopień harcmistrza Rzeczypospolitej – najwyższy przedwojenny harcerski stopień instruktorski. Profesor był pionierem polskiego harcerstwa. Doceniał oraz propagował idee skautingu. Kładł nacisk na kultywowanie tradycji narodowych, problematykę czynników ogólno-wychowawczych, abstynencję, krajoznawstwo, wychowanie fizyczne i obywatelskie. Wprowadził podstawowe terminy harcerskie: harcerz, harcmistrz, zastęp, zastępowy i inne. W latach 1913–1914 redagował we Lwowie pismo „Skaut”, a także wraz z M. Schreiberem napisał podręcznik pt. Harce młodzieży polskiej (Lwów 1912).

8 grudnia 1967 r. Eugenia Jadwiga Piasecka – Zeyland (1899-1953), lekarka, mikrobiolożka, ekspert zagadnień gruźlicy i współorganizatorka wraz z mężem Januszem Zeylandem pierwszego w Polsce punktu szczepień przeciwgruźliczych (1928 r. w Poznaniu), pośmiertnie, w uznaniu zasług w walce z gruźlicą, została wybrana członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Ftyzjopneumologicznego.

9 grudnia 1929 r. rozpoczął się w Warszawie pierwszy kurs zorganizowany przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, który trwał do 22 grudnia. Program kursu obejmował cztery działy: Organizacja opieki higieniczno-lekarskiej nad młodzieżą szkolną, Klinika wieku szkolnego, Higiena wieku szklonego, Wychowanie fizyczne. Wykłady prowadzili wybitni specjaliści z każdego działu. Kurs przyciągnął wielu słuchaczy, w tym w dużej mierze z prowincji. Wśród wykładowców w części poświęconej zagadnieniom wychowania fizycznego znaleźli się znani już wówczas metodycy i nauczyciele. Ppłk. dr W. Osomolski przedstawił wykład pt. Nowoczesne poglądy na wychowanie fizyczne; por. dr J. Mazurek Fizjologia i higjena ćwiczeń oraz Kontrola lekarska ćwiczących, natomiast kpt. Z. Szydłowski temat pt. Metody biometryczne w zastosowaniu do badań kontrolnych w wychowaniu fizycznem i sporcie.

9 grudnia 1979 r. WHO ogłosiła, że walka z ospą prawdziwą zakończyła się sukcesem. Obecnie jedyne szczepy wirusa znajdują się w wyznaczonych przez WHO laboratoriach w USA, Rosji, Wielkiej Brytanii, Chinach, Holandii i RPA. Ostatnia epidemia ospy prawdziwej miała miejsce w Polsce w lipcu-wrześniu 1963 r. we Wrocławiu. Zachorowało wówczas 99 chorych, w tym 25 pracowników służby zdrowia. Najstarszy chory miał 83 lata, najmłodszy – 8 miesięcy. W ciągu czterech miesięcy na ospę zmarło siedem osób, w tym cztery spośród personelu medycznego.

9 grudnia 2015 r. w Warszawie zmarł prof. Jan Haftek (ur. 1928 r.), lekarz specjalista neurochirurgii i rehabilitacji, profesor medycyny, płk WP. Absolwent UW w 1952 r. Stopień doktora nauk medycznych uzyskał w 1963 r., doktora habilitowanego w 1970 r., tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1978 r., a zwyczajnego w 1987 r. Doktor honoris causa WAM w Łodzi w 1999 r. Pracę zawodową rozpoczął jako asystent w Klinice Neurochirurgii, a następnie jako adiunkt w Klinice Rehabilitacji AM w Warszawie. W latach 1970–1982 kierował Kliniką Neurochirurgii Wojskowej AM w Łodzi. Po powrocie do Warszawy, w latach 1982–1990 pełnił funkcję ordynatora oddziału i dyrektora STOCER w Konstancinie. Pełnił funkcję przewodniczącego Krajowego Zespołu ds. Rehabilitacji, od 1999 r. był członkiem Komitetu Rehabilitacji i Adaptacji Społecznej PAN, członkiem Komitetu Nauk Neurologicznych PAN oraz przewodniczącym Komisji Urazów Układu Nerwowego. Jako przewodniczący Krajowego Zespołu Specjalistycznego ds. Rehabilitacji w marcu 1989 r. wystąpił z wnioskiem o powołanie Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, którego został pierwszym przewodniczącym. Opublikował ponad 100 prac naukowych dotyczących regeneracji nerwów obwodowych, mechanizmów uszkodzenia nerwów obwodowych, urazów mózgu i rdzenia kręgowego oraz rehabilitacji chorych po uszkodzeniach obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego. Rozwinął w Polsce chirurgię nerwów obwodowych, w tym przeszczepów oraz chirurgię kręgosłupa, łączyć te procedury z kompleksową rehabilitacja.

9 do 11 grudnia 1933 r. w Warszawie odbył się V Ogólnopolski Zjazd Przeciwgruźliczy. Z okazji zjazdu i 25-lecia Warszawskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego, zorganizowano w Państwowej Szkole Higieny wystawę przeciwgruźliczą z dwoma działami: naukowo-sprawozdawczym i chemiczno-farmaceutycznym. Przedstawiała ona stan walki z gruźlicą w Polsce i nowości przemysłu farmaceutycznego.

11 grudnia 1843 r. w Clausthal urodził się Robert Koch, lekarz, odkrywca prątka gruźlicy (prątek Kocha, 1882 r.), przecinkowca cholery, laseczki gronkowca, współtwórca mikrobiologii, laureat Nagrody Nobla (1905 r.). Ukończył studia medyczne w Uniwersytecie w Getyndze. Pracował jako lekarz w Hamburgu, koło Poczdamu i w Wolsztynie w Królestwie Prus. Pierwszy mikroskop otrzymał od polskiego aptekarza J. Knechtela. W badaniach bakteriologicznych wprowadził nowe pożywki i metody barwienia preparatów. Jednym z największych jego odkryć było opracowanie sterylizacji z wykorzystaniem pary wodnej, niszczącej formy przetrwalnikowe wąglika (aparat Kocha). Odkrył tuberkulinę, która choć nie znalazła zastosowania w lecznictwie, jest szeroko wykorzystywana w diagnostyce. Za to odkrycie dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny. Zmarł 27 maja 1910 r.

12 grudnia 1805 r. zostało założone Towarzystwo Lekarskie Wileńskie, pierwsze polskie lekarskie towarzystwo naukowe. Organizacja przyczyniła się do wyprowadzenia lekarzy ze stagnacji i zawodowej rutyny na drogę śledzenia postępu w różnych dziedzinach wiedzy medycznej. Na jego posiedzeniach referowano trudne do rozpoznania i leczenia przypadki chorobowe, m.in. suchoty płucne (gruźlica). Pierwszym prezesem towarzystwa został Jędrzej Śniadecki (1768-1838), profesor chemii. Był typowym przedstawicielem prądów umysłowych polskiego Oświecenia jako lekarz wierny swym czasom, jednak jako myśliciel i uczony daleko wybiegał poza tę epokę.

12 grudnia 1812 r. w Mohylewie zmarł Franciszek L. Lafontaine (ur. 1756 r.), niemiecki lekarz,  chirurg, lekarz wojskowy w armii Księstwa Warszawskiego. Od ok. 1782 r. jako lekarz wojskowy został przeniesiony do już wówczas austriackiego Tarnowa, a następnie otworzył w (jeszcze polskim) Krakowie prywatną praktykę. Równocześnie pracował jako lekarz zdrojowy w Krzeszowicach, należących do ks. Izabeli Lubomirskiej. W 1782 r. rozpoczął w Krakowie szczepienia wirusem ospy krowiej przeciwko ospie prawdziwej, jednak zaszczepił tylko 8 osób, ponieważ szczepieniom sprzeciwiło się duchowieństwo kościoła katolickiego. Był zwolennikiem szeroko stosowanej aktywności ruchowej wśród chorych i kuracjuszy. W swoim zestawie ćwiczeń terapeutyczno-profilaktycznych wyróżniał chodzenie, bieganie, podnoszenie ciężarków, taniec, bilard, grę w piłkę, kręgle, jazdę konną, gimnastykę na świeżym powietrzu, prace domowe.

12 grudnia 1931 r. w obiektach CIWF na Bielanach w Warszawie odbyła się konferencja zorganizowana przez Studium Wychowania Fizycznego w Poznaniu, Krakowie oraz warszawski CIWF. Ustalono wówczas dwutorowy system kształcenia, podczas trzyletnich studiów uniwersyteckich (Poznań, Kraków) i dwuletnich, pozauniwersyteckich, realizowanych przez te uczelnie oraz CIWF w Warszawie. Uzgodniono wówczas także dwoistość w studiowaniu wychowania fizycznego na poziomie uniwersyteckim, tj. kursy pełne z magisterium wf oraz kursy uproszczone z magisterium innych przedmiotów nauczania. Postulowano także o większą jednolitość programów wszystkich uczelni, tak, aby umożliwić absolwentom CIWF-u (posiadającym maturę gimnazjalną) uzupełnienie studiów i otrzymanie stopnia magisterskiego.

12 grudnia 1934 r. podczas konferencji dotyczącej naprawy polskiego sportu zastępca dyrektora Państwowego Urzędu WF i Przysposobienia Wojskowego ppłk. K. Engel przedstawił założenia zmiany funkcjonowania polskiego sportu i działania samego Urzędu. Przyczyną stały się słabe wyniki sportowe, które miały być wynikiem braku współpracy sportowych czynników społecznych z czynnikiem państwowym. Proponowane zmiany zakładały utworzenie w Urzędzie specjalnego wydziału ds. sportu i wychowania fizycznego. Instytucja ta miała m.in. opłacać trenerów (krajowych i zagranicznych), obozy kondycyjne, nawiązać ściślejszą współpracę z przedstawicielami klubów i organizacji sportowych, którzy mieliby tworzyć Radę Sportu, organizować kursy dla instruktorów i trenerów. Od tej pory Urząd miał mieć swoich przedstawicieli w związkach sportowych, miał mieć prawo kontroli nad polskim sportem, prawo udzielania zezwoleń polskim sportowcom na wyjazdy zagraniczne na zaproszenie innych sportowców, prawo zmiany w kalendarzu zawodów międzynarodowych, prawo wykluczania zawodników z obozów kondycyjnych, prawo do zawieszania działalności związków sportowych. Działania te miały uzdrowić polski sport i podnieść go na wyższy poziom. 

12 grudnia 1936 r. podczas kolejnego plenarnego posiedzenia Rady Naukowej WF odbyła się dyskusja, podczas której dominowała tematyka związana z usportowieniem młodzieży szkolnej oraz programami szkolnymi opracowanymi przez MWR i OP. Uczestnicy opowiedzieli się za koniecznością utrzymania co najmniej trzech godzin wychowania fizycznego w tygodniu, nie licząc czasu przeznaczanego na gry i zabawy. W wypowiedziach przewijała się tendencja do wprowadzenia obowiązkowych półgodzinnych ćwiczeń codziennych.

13 grudnia 2022 r. zmarł prof. dr hab. Andrzej Zembaty (ur. 1935 r.), fizjoterapeuta, wieloletni naukowiec i dydaktyk AWF w Warszawie i Katowicach. Absolwent AWF w Warszawie (1958). W 1973 r. w warszawskiej AWF, na podstawie pracy pt. Dynamiczne i morfologiczne możliwości kikuta w procesie sterowania protezą, uzyskał stopień doktora nauk o kulturze fizycznej. W 1990 r. w Wydziale Wychowania Fizycznego AWF w Krakowie, na podstawie oceny dorobku naukowego oraz pracy pt. Pomiary zakresów ruchów w stawach człowieka, otrzymał stopień doktora habilitowanego nauk o kulturze fizycznej w zakresie rehabilitacji. Od 1996 r. był profesorem zwyczajnym. Związany z warszawską AWF przez większość swojego życia zawodowego, przyczynił się m.in. do utworzenia na kierunku wychowania fizycznego początkowo odrębnej 2-letniej specjalizacji z zakresu gimnastyki leczniczej, a następnie odrębnego, autonomicznego kierunku kształcenia specjalistów z dziedziny rehabilitacji ruchowej na poziomie akademickim, a także do powołania pierwszego w Polsce i w Europie Wydziału Rehabilitacji (1984). Był autorem wielu publikacji naukowych i akademickich, na których wykształciło się wiele pokoleń fizjoterapeutów. W uznaniu zasług dla polskiej fizjoterapii Krajowa Rada Fizjoterapeutów przyznała Profesorowi Prawo Wykonywania Zawodu Fizjoterapeuty z numerem 1.

http://sekcjahistoryczna.fizjoterapia.org.pl/zembaty-andrzej/

14 grudnia 1897 r. we Lwowie Antoni M. Gabryszewski (1864-1917) uzyskał jako pierwszy Polak stopień doktora habilitowanego z ortopedii. W 1898 r. otworzył we Lwowie prywatny zakład ortopedyczny. W 1908 r. wraz z dr J. Wojtkowskim założył pierwszy w Galicji Instytut Zanderowski, wyposażony w aparaty do mechanoterapii sprowadzone ze Sztokholmu i połączył go z Zakładem Ortopedycznym. W leczeniu pacjentów ortopedycznych w swoim zakładzie wprowadził kompleksową gimnastykę leczniczą (szczególnie mechanoterapię), masaż leczniczy, fizykoterapię i zaopatrzenie ortopedyczne. W miesiącach letnich pracował jako lekarz zakładowy w uzdrowisku Iwonicz. Ciężka choroba serca spowodowała jego przedwczesną śmierć podczas kuracji w szwajcarskim Lugano.

14 grudnia 1906 r. powstało Gniazdo TG Sokół „Grażyna”. Było to piąte warszawskie towarzystwo sokole powstałe z żeńskiego zespołu gimnastycznego zakładu i szkoły gimnastycznej Heleny Reinschmidt (Prawdzic) Kuczalskiej. Z jej inicjatywy zespół ten przyjął imię bohaterki mickiewiczowskiej — „Grażyna”. Była to pierwsza niezależna kobieca organizacja sportowa, której patronowała postać romantycznej mulier fortis – mężnej niewiasty, kobiety-żołnierza. Początkowo było 156 druhen. Na czele tego gniazda stały: prezeska H. Kuczalska, wiceprezeski Helena Bironowa i Zofia Olędzka-Kuczowa. Do zarządu weszły także: Zofia Halmanówna-Raczyńska, Jadwiga Gebethnerówna, Wanda Krzyńska, Jadwiga Jaworska, Helena Mieczyńska (Olszewska), Izabela Stillerowa-Mandukowa. Ćwiczeniami gimnastycznymi i lekkoatletycznymi kierowała Stołągiewiczówna. W przyszłości żeńskie gniazdo odgrywało czołową rolę w żeńskich zawodach sportowych.

14 grudnia 1938 r. ukazał się Okólnik Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego nr 67 w sprawie głównych założeń wychowania fizycznego. Dokument stawiał sprawę jasno – stosunek czynników rządowych był nadal dość wstrzemięźliwy, by nie powiedzieć krytyczny, co potwierdzają słowa przytoczone z omawianego dokumentu: „Niech sprzed oczu ćwiczącego zniknie obraz gwiazdy sportowej, koszulki z Białym Orłem, jakże zaszczytnej, ale jakże niebezpiecznej dla młodego dopiero rozwijającego się organizmu. I sława, i zaszczyt reprezentowania Polski nawet w międzynarodowych rozgrywkach, może przyjść sam, jako wynik usilnej pracy nad swoją sprawnością, ale nie może być celem tej pracy, bo przyniesie to niewątpliwie szkodę, a nie zysk”. Okólnik wskazywał, że wychowanie fizyczne miało być przedmiotem stałej troski nie tylko nauczyciela ćwiczeń cielesnych, ale całego grona nauczycielskiego z lekarzem szkolnym oraz dyrektorem szkoły na czele. Postulowano, by każdy członek rady pedagogicznej, a nie tylko nauczyciel ćwiczeń cielesnych, zwracał uwagę na należytą postawę ucznia, na odpowiednie wykorzystanie czasu, odpowiednie zachowanie na przerwach między lekcjami, na zajęciach pozalekcyjnych, na należytą organizację wycieczek, by każdy z nich troszczył się o należyte warunki higieniczne życia ucznia. Dokument ten był wydatną pomocą w realizacji wychowania fizycznego, z drugiej strony był dopiero punktem wyjścia i kierunkiem do realizacji tego procesu, którego efekty zależały przede wszystkim od pracy samych nauczycieli. I choć wskazywano wówczas na wiele mankamentów i trudności, wydaje się, że tego rodzaju okólniki świadczą wyraźnie o głębokim zainteresowaniu władz szkolnych wychowaniem fizycznym w okresie międzywojennym.

14 grudnia 1989 r. w Stołecznym Centrum Rehabilitacji w Konstancinie odbyło się pierwsze Walne Zgromadzenie Wyborcze Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji. Wzięło w nim udział 48 członków założycieli, którzy dokonali wyboru władz PTReh. Funkcję prezesa Zarządu Głównego powierzono prof. Janowi Haftkowi, wiceprezesem został prof. Stanisław Rudnicki, sekretarzem dr Mieczysław Kowalski, a jego zastępcą doc. Henryk Knapik, funkcję skarbnika pełnił dr Henryk Kuś. Członkami Zarządu zostali: prof. Jerzy Kiwerski, prof. Aleksander Kabsch, doc. Janusz Wirski oraz prof. Adam Pąchalski. W skład Komisji Rewizyjnej weszli: dr Janusz Cwanek, mgr Maria Suwalska, prof. Jerzy Grossman, dr Barbara Wojewska-Wójcik oraz Ryszard Smolis. Do składu Sądu Koleżeńskiego wybrano: dr. Macieja Czarneckiego, dr. Andrzeja Kwolka, dr. Tadeusza Myśliborskiego i dr Grażynę Cywińską-Wasilewską.

16 grudnia 1926 r. prof. Ireneusz Wierzejewski w 150 rocznicę urodzin P.H. Linga, zorganizował sesję naukową poświęconą szwedzkiej metodzie. Profesor był zwolennikiem gimnastyki szwedzkiej, przekonanym o skuteczności tego systemu, nie tylko w leczeniu, ale również zapobieganiu następstwom kalectwa. Podczas wspomnianej uroczystości powiedział wprost: „Do zadań ortopedji należy nie tylko leczenie, lecz także zapobieganie kalectwom. Mam tutaj na myśli przede wszystkim dzieci z osłabieniem kręgosłupa. Zastosowanie metod i zasad Linga zadanie nasze nie tylko nam ułatwia, ale także umożliwia powstrzymanie postępu choroby, gdy już skrzywienie kręgosłupa istnieje. Ile przykrości, ile boleści, zwłaszcza nerwobólów międzyżebrowych oszczędza choremu gimnastyka lecznicza Linga, ten tylko pojmie, kto zna to zachorzenie i jego fatalne skutki”.

17 grudnia 1929 r. odbyła się w Warszawie, w Auli Instytutu Głuchoniemych, staraniem wizytatorki H. Olszewskiej, pierwsza całodzienna konferencja dla nauczycieli i nauczycielek ćwiczeń cielesnych. Jej celem było omówienie najistotniejszych zagadnień związanych z pracami w dziedzinie wychowania fizycznego na terenie szkoły.

18 grudnia 1969 r. zmarł w Londynie Władysław Dybowski. Po wybuchu wojny został komendantem mobilizowanych polowych jednostek chirurgicznych, następnie komendantem kolumn ewakuacyjnych dla rannych i chorych, komendantem transportu kolejowego dla 2,5 tys. żołnierzy do Tulcea w Rumunii, gdzie do września 1940 r. był szefem Służby Zdrowia jednostek WP w Rumunii. Następnie wyjechał do Palestyny, gdzie był lekarzem naczelnym Delegatury Rządu Polskiego dla uchodźców polskich. W dniu 1 maja 1941 r. został powołany do Armii Polskiej na Wschodzie. W latach 1943-1945 był komendantem Polowej Pracowni Bakteriologiczno-Chemicznej II Korpusu Polskiego. Na przełomie 1943/1944 przeszedł na front włoski – w czasie bitwy o Monte Casino jako jeden z pierwszych polskich lekarzy zaczął stosować penicylinę. We Włoszech pozostał do 1947 r. prowadząc w Bolonii wykłady z bakteriologii i fizjologii. Następnie wyjechał do Anglii, gdzie rozpoczął pracę w służbie zdrowia. M.in. prowadził ekipę transfuzji krwi w Liverpoolu, własną pracownię bakteriologiczną, współpracował z brytyjskim Ministerstwem Lotnictwa w zakresie fizjologii pracy. Jako specjalista chorób tropikalnych często wyjeżdżał do Afryki oraz do Instytutu Pasteura w Paryżu, z którym ścisłe współpracował. W 1956 r. przyjął obywatelstwo angielskie. W 1967 r. przeszedł na emeryturę.

18 grudnia 1987 r. zmarł w Świebodzinie Lech Wierusz (ur. 1917 r.), lekarz ortopeda, w latach 1946-1952 asystent w Klinice Ortopedycznej UP u prof. W. Degi. Jednocześnie pełnił funkcję zastępcy dyrektora Działu Naukowo-Doświadczalnego Poznańskiej Wytwórni Protez. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego UP. W 1949 r. uzyskał stopień doktora nauk medycznych. W latach 1952–1982 kierował Zakładem Leczniczo-Wychowawczym dla Dzieci Kalekich w Świebodzinie (później Świebodzińskim Ośrodkiem Rehabilitacyjno-Ortopedycznym). W krótkim czasie przekształcił go w nowoczesny ośrodek kompleksowej rehabilitacji, w którym wypracowano tzw. „świebodziński system rehabilitacji”. Do stosowanych wcześniej środków, włączył kinezyterapię oraz jako jej uzupełnienie – fizykoterapię. Uważał, że lekarz-ortopeda powinien wytyczać ogólne założenia planu rehabilitacji, a magister wf powinien mieć swobodę w doborze metod, form i środków prowadzących do realizacji postawionego zadania. Wprowadził nowatorskie metody protezowania ubytków wrodzonych kończyn górnych u dzieci, był zwolennikiem jak najwcześniejszego zaopatrzenia dzieci w protezy (od 5 m. ż.), opracował instrumentarium do zabiegów operacyjnych skolioz polegające na modyfikacji metody Harrinkgtona. Zyskało ono wielką popularność i w latach 1970–1990 było stosowane niemal we wszystkich polskich ośrodkach. Skonstruował specjalistyczny stół do zakładania gorsetów gipsowych w przypadkach skolioz.

18 grudnia 1995 r. zmarł Wiesław Kubiś (ur. 1934 r.), doktor nauk wychowania fizycznego, wieloletni przewodniczący Sekcji Fizjoterapii Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem. Był absolwentem AWF w Warszawie (1955). Pierwszą pracę podjął w Szpitalu Chirurgii Kostnej w Konstancinie, pod kierunkiem prof. Mariana Weissa. W 1957 r. związał się z Kliniką Ortopedii Państwowego Szpitala Klinicznego im. Dzieciątka Jezus i w AM w Warszawie. Współpracował tam z wybitnymi polskimi specjalistami z zakresu ortopedii i traumatologii: prof. Adamem Grucą, prof. Marianem Garlickim, prof. Witoldem Szulcem i wielu innymi. W latach 1970–1980 był zastępcą kierownika Międzyklinicznego Zespołu Rehabilitacji i Fizykoterapii Państwowego Szpitala Klinicznego. W 1980 r. został kierownikiem Zakładu Rehabilitacji w Klinice Ortopedycznej AM w Warszawie. W latach 1958–1963 prowadził zajęcia dydaktyczne w Medycznym Studium Zawodowym w Warszawie z zakresu metodyki i praktyki kinezyterapii. Był opiekunem praktyk i staży dla studentów Wydziału Rehabilitacji AWF oraz AM w Warszawie. W CMKP prowadził wykłady dla ortopedów, traumatologów, rehabilitantów i innych pracowników fachowych służby zdrowia, dotyczące zastosowania różnych form rehabilitacji. Był autorem kilkunastu prac naukowych, jednym z pierwszych organizatorów konferencji naukowo-szkoleniowych dla magistrów wychowania fizycznego pracujących w rehabilitacji. Wniósł zasługi organizując i pracując społecznie w stowarzyszeniach zrzeszających polskich fizjoterapeutów. Funkcję przewodniczącego Sekcji pełnił także w kadencji 1981-1984, 1984-1987. Był pierwszym prezesem Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii w kadencji 1987-1991. W swojej pracy społecznej i zawodowej walczył o prestiż zawodu fizjoterapeuty w Polsce oraz nieustannie podkreślał konieczność śledzenia fizjoterapii w świecie i ciągłego pogłębiania kwalifikacji zawodowych magistrów rehabilitacji ruchowej.

19 grudnia 1915 r. we Wrocławiu zmarł Alois Alzheimer (ur. 1864 r.), niemiecki lekarz psychiatra i neuropatolog, profesor psychiatrii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jako pierwszy w 1906 r. opisał objawy choroby zwanej dziś chorobą Alzheimera. W 1883 r. rozpoczął studia medyczne w Berlinie, studiował także w Tybindze i Würzburgu, gdzie w 1887 r. otrzymał dyplom lekarza medycyny. W tym samym roku obronił dysertację doktorską, dotyczącą histologii gruczołów woskowinowych. Od 1889 r. pracował zakładzie psychiatrycznym we Frankfurcie nad Menem, gdzie rozpoczął współpracę z ordynatorem neurologiem Franz Nissl (1860-1919). Wprowadzili w zakładzie zasadę polegającą na unikaniu środków przemocy, takich jak kaftany bezpieczeństwa, przymusowe karmienie. Zamiast tego stosowali nadzór nad pacjentami w dużych salach. Część pacjentów mogła swobodnie poruszać się po zakładzie, niektórych zabierano nawet na wycieczki. Następnie pracował z Nisslem w Heidelbergu i Monachium. Długoletnią współpracę obu lekarzy uwieńczyło wspólnego autorstwa sześciotomowe dzieło pt. Histologische und histopatologische Arbeiten über die Großhirnrinde, wydane w latach 1906–1918. W 1904 r. Alzheimer ukończył rozprawę habilitacyjną na temat histologicznej diagnostyki różnicowej porażenia postępującego. W 1912 r. jako profesor zwyczajny został kierownikiem Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Wrocławskiego i dyrektorem wrocławskiej kliniki psychiatrycznej (Königlich Psychiatrischen und Nervenklinik in Breslau). W 1906 r. po śmierci u 56-letniej pacjentki, opisał objawy zwyrodnienia komórek nerwowych, którą obserwował przez ostatnich 5 lat. Chorobę określił jako chorobę zapominania (od 1967 r. oficjalnie choroba Alzheimera). Lekarz zmarł we Wrocławiu na dolegliwości związane z sercem, duszności i niewydolność nerek w wieku 51 lat. Pochowany został na Cmentarzu Głównym we Frankfurcie nad Menem u boku żony.

20 grudnia 1952 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie powołania Instytutu Doskonalenia i Specjalizacji Kadr Lekarskich w Warszawie. Pierwszym dyrektorem został prof. dr Marcin Kacprzak (1888-1968) – lekarz, wychowawca, pedagog, publicysta, pionier medycyny społecznej w Polsce. Instytut przechodził kilka zmian organizacyjnych, by w 1970 r. przyjąć obecną nazwę Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP).

21 grudnia 1921 r. Rada Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego zaproponowała gen. dr. Ireneuszowi Wierzejewskiemu wykłady kliniczne z ortopedii. Po uzyskaniu habilitacji doc. Wierzejewski został mianowany profesorem nadzwyczajnym i utworzył w 1923 r. pierwszą w kraju Klinikę Ortopedyczną UP, w której od początku był wykładowcą oraz kierownikiem z zakresu ortopedii klinicznej. Klinika korzystała z urządzeń Poznańskiego Zakładu Ortopedycznego na podstawie unii personalnej z prof. Wierzejewskim. Dzięki temu, a także pomocy UP, Profesor mógł stale rozwijać swój zakład, tworząc tym samym znaną szkołę ortopedów polskich.

22 grudnia 1889 r. w Krakowie zmarł Stanisław Z. Smoleński (ur. 1853 r.) lekarz balneolog, docent hydroterapii UJ w Krakowie, autor rozprawy o masażu (mięsieniu). Był absolwentem Wydziału Lekarskiego UJ, gdzie w 1879 r. uzyskał stopień doktora wszech nauk lekarskich. Pracował jako koasystent w Klinice Chorób Wewnętrznych UJ u prof. E. Korczyńskiego, który zainteresował go balneologią. W latach 1879-1880 był sekretarzem Komisji Balneologicznej Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego. W 1880 r. został asystentem Zakładu Fizjologii UJ, kierowanego przez prof. Gustawa Piotrowskiego (1833-1884), który wywarł znaczny wpływ na ukształtowanie się Smoleńskiego jako naukowca-balneologa i przyjęcie przez niego fizjologii jako podstawy terapii. W latach 1880-1881 odbył praktykę w zakładach zdrojowych w Styrii (Fürstenhof i Gleichenberg). Był autorem polskiego podręcznika dotyczącego wykorzystania wody w celach leczniczych pt. Hydroterapia (Kraków 1884). Odrzucił w nim starą nazwę „termoterapia” i wprowadził nowe pojęcie w piśmiennictwie polskim – hydroterapia.

23 grudnia 1896 r. Eugeniusz Piasecki w UJ w Krakowie uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Po zdaniu państwowego egzaminu dla nauczycieli gimnastyki w szkołach średnich i seminariach nauczycielskich w 1899 r. podjął pracę pomocnika nauczyciela w VI Gimnazjum w Podgórzu we Lwowie. W tym samym roku rozpoczął wszechstronną i systematyczną pracę naukową, publikując pierwszą swą pracę naukową pt. Wpływ ćwiczeń cielesnych na rozwój psychiczny młodzieży. Zbiegło się to z momentem, gdy na posiedzeniach T.N.S.W. we Lwowie poddano gimnastykę niemiecką ostrej krytyce i żądano zasadniczej reformy. E. Piasecki zaangażował się w tę akcję. W 1901 r. podczas posiedzenia Towarzystwa Lekarskiego we Lwowie wygłosił wykład i zademonstrował zasady szwedzkiej gimnastyki wychowawczej.

24 grudnia 2004 r. w Londynie zmarła Elwira Seroczyńska (ur. 1931 r.), polska łyżwiarka szybka, wielokrotna mistrzyni Polski, uczestniczka Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Squaw Valley (1960) i Innsbrucku (1964). Zawodniczka Stali Elbląg, Stali FSO Warszawa i Sarmaty Warszawa. Absolwentka AWF w Warszawie (1972). Igrzyska w Squaw Valley były pierwszymi, podczas których rozgrywano łyżwiarstwo szybkie kobiet. Początkowo działacze w kraju nie chcieli się zgodzić, aby polskie łyżwiarki pojechały do USA, uznając to za stratę pieniędzy i brak szans na sukces. Ostatecznie Polki zdobyły dwa medale: E. Seroczyńska srebrny a Helena Pilejczyk brązowy w biegu łyżwiarskim na 1500 m. Był to drugie i trzeci medal w historii, zdobyty dla Polski podczas ZIO, a także pierwsze medale zdobyte przez polskie olimpijki. Dzień później E. Seroczyńska rywalizowała także w biegu na 1000 m z Japonką Yūko Tanaką. Polka cały dystans jechała w równym tempie, a międzyczasy wskazywały na rekord świata. Niestety wychodząc na ostatnią prostą z ostrego wirażu, zawadziła łyżwą o grudkę lodu na torze i upadła. „[…] Mój złoty medal leżał na tacy. Ale wręczony został komu innemu” – wspominała po latach. W zawodach tych startowała także w biegu na 500 m (6 m) oraz na 3000 m (7 m). Cztery lata później w Insbrucku w biegu na 500 m zajęła 16 miejsce, w biegu na 1500 m – 26 miejsce, a w biegu na 1000 m była 22. Po zakończeniu kariery zawodniczej została trenerką w warszawskim Sarmacie, a w latach 1971–1976 żeńskiej kadry narodowej, jako pierwsza kobieta w tej roli. Od 1985 r. była szefem wyszkolenia w Polskim Związku Badmintona.

26 grudnia 1599 r. w Lublinie zmarł Wojciech Oczko (ur. 1537 r.), doktor medycyny i filozofii, nadworny lekarz królów polskich: Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy. Uważany jest za  jednego z twórców polskiej medycyny. Studiował w Krakowie i Bolonii. Swoje rozprawy jako jeden z pierwszych pisał w języku polskim. Był autorem rozpraw o leczeniu balneologicznym (Cieplice 1573), w którym zawarł opis polskich zdrojów,  wskazówki kąpieli, inhalacji oraz zażywania wód zdrojowych czym zasłużył sobie na miano „ojca polskiej balneologii”. Drugie dzieło (Przymiot 1581) poświęcone jest kile, jej etiologii, patologii i leczeniu. Prowadził szeroką działalność filantropijną, fundował szpitale, przytułki, wspierał ubogich. Jest autorem stwierdzenia, „ruch może zastąpić wszystkie lekarstwa, ale żadne lekarstwo nie jest w stanie zastąpić ruchu”. Uważany jest za pioniera kinezyterapii, polskiej balneologii i światowej wenerologii.

26 grudnia 1942 r. w Krakowie zmarł Odo Bujwid (ur. 1857 r.) pierwszy polski bakteriolog, pionier higieny i profilaktyki zdrowotnej, jeden z pierwszych polskich naukowców zajmujących się wytwórczością szczepionek leczniczych, w tym przeciwko wściekliźnie, członek korespondent Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1894 r. Współpracował i przyjaźnił się z Louisem Pasteurem (1822-1895), dzięki któremu w 1886 r. uruchomił pierwszą w Polsce (Warszawa), a drugą w świecie stację szczepień pasteurowskich przeciw wściekliźnie. Dwukrotnie praktykował u R. Kocha w berlińskim Instytucie Higieny (1885 r. i 1890 r.). Należał do wybrańców, którzy otrzymywali od Kocha jego „płyn” celem prowadzenia dalszych badań. Nadał mu nazwę „tuberkulina” i nazwa ta została przyjęta na całym świecie. W 1884 r. ukończył badania nad prątkami gruźlicy. Uzyskane dane i wyniki opublikował w „Pamiętniku Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego”. Była to monografia pt. Mikroskopia i mikrochemia plwociny, 6-stronnicowy atlas grafik, obrazujących bakterie gruźlicze, wykonane metodą litograficzną. W swoich badaniach nazwał odkrytą limfę tuberkuliną i jako pierwszy podał sposób jej otrzymywania. Odkrycie to i prawo do nazwy przyćmiła jednak sława Roberta Kocha, który w kilka miesięcy później podał swój sposób otrzymywania tuberkuliny, a badania Bujwida zostały zapomniane. Niemniej wspomnianą monografię wraz z listem z prośbą o przyjęcie do pracowni, O. Bujwid przesłał do Roberta Kocha. W odpowiedzi otrzymał zaproszenie na sześciotygodniowy kurs bakteriologii w Berlinie. Wyjazd okazał się przełomowym momentem w życiu polskiego uczonego. Po powrocie utworzył w swoim mieszkaniu przy ul. Wilczej w Warszawie pierwszą w Polsce pracownię bakteriologiczną, w której prowadzone były badania oraz kursy. Pod koniec życia mówił;  „Jednak życia nie zmarnowałem, udało mi się lepiej niż niejednemu z mego otoczenia. Przeżyłem wiele i dożyłem tak późnego wieku i mogę patrzeć jeszcze na to, co inni po mnie robią i jak się rozwijają sprawy, które ukochałem. Tylko żal, że nie wszystko idzie tak, jak by się chciało. […] Odchodzę w spokoju i zadowoleniu z przebytego życia. Pracowałem na różnych polach. Nauka, rolnictwo, wychowanie i podniesienie umysłowe kraju miało we mnie poparcie. Pomagałem wiele, komu mogłem i nikogo świadomie nie skrzywdziłem. Szkoda, że trzeba odejść, nie doczekawszy się lepszych losów”. Przedstawiciel polskiego świata lekarskiego, który z powagą i uznaniem przyjmował, a jednocześnie brał czynny udział w epokowym odkryciu prątka gruźlicy. Bez wątpienia jeden z najwybitniejszych polskich uczonych.

28 grudnia 1895 r. Wilhelm C. Roentgen (1845-1923) doniósł o swym odkryciu promieni X Towarzystwu Fizyczno-Lekarskiemu i przekazał pracę pt. Über eine neue Art von Strahlen. W styczniu 1896 r., podczas posiedzenia naukowego Towarzystwa, na którym zreferował wyniki swoich badań, prześwietlono rękę jednego z uczestniczących w nim anatomów. W kolejnych latach Röntgen prowadził dalsze badania natury odkrytego promieniowania. Zbadał wiele jego właściwości, jak np. zdolność jonizacji gazów, zależność przenikliwości od długości fali, dyfrakcję na szczelinach, na których uzyskiwano ugięcie fal świetlnych — nie udało mu się uzyskać obrazu dyfrakcyjnego promieniowania X. Sformułował także prawa pochłaniania promieni X przez substancje oraz wskazał sposób wykorzystania tych promieni w medycynie. Odkrycie Röntgena natychmiast zastosowano w praktyce lekarskiej do celów diagnostycznych.

29 grudnia 1960 r. w Buenos Aires zginął tragicznie Stanisław Petkiewicz (ur. 1908 r.), łotewski biegacz długodystansowy, olimpijczyk w Amsterdamie w 1928 r. (7. m w biegu na 5000 m), od 1929 r. polski lekkoatleta, rywal Janusza Kusocińskiego. Był trzykrotnym mistrzem Polski i 13-krotnym rekordzistą Polski w biegach średnich i długich. W 1929 r. pokonał w Warszawie Paavo Nurmiego w biegu na 3000 m. Absolwent CIWF w Warszawie (1938). W 1932 r. (roku olimpijskim) został zawieszony w prawach amatora, a następnie dożywotnio zdyskwalifikowany. Oficjalnym powodem dyskwalifikacji było złamanie przez niego statusu amatora i czerpanie zysku z udostępniania nazwiska do celów reklamowych, głównie w USA. W latach 1935-1937 pracował jako trener PZLA oraz jako pracownik naukowy. Dowodził m.in. że trening, masaż i łaźnia są ze sobą nierozerwalne i tylko razem te trzy elementy gwarantują sukces sportowy. W 1936 r. był trenerem olimpijskim średnio- i długodystansowców na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie. W 1939 r. wyjechał na stałe do Argentyny, gdzie pracował jako nauczyciel wf. W 1945 r. założył w Buenos Aires Instituto de Cúltura Física. Zginął zastrzelony przez robotnika zwolnionego z pracy w tym instytucie.

29 grudnia 1979 r. weszło w życie Zarządzenie nr 35 Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Sportu, w sprawie przyznania Zrzeszeniu Sportowemu Spółdzielczości Pracy „Start” uprawnień organizacji wiodącej w działalności programowo-organizacyjnej w dziedzinie sportu inwalidów i innych osób niepełnosprawnych. Zarządzenie zobowiązywało ZSSP „Start” m.in. do: opracowania wieloletnich programów działania oraz wytycznych w zakresie rozwoju sportu inwalidów w Polsce, wyznaczenia podstawowych dyscyplin sportu inwalidów, przygotowania systemu zawodów, określenia zasad podziału na grupy i klasy startowe, opracowania regulaminów i przepisów poszczególnych dyscyplin i konkurencji, szkolenia instruktorów dla sportu inwalidów oraz nadawanie im uprawnień, ustalania reprezentacji kraju i zabezpieczenie jej uczestnictwa w zawodach międzynarodowych, mistrzostwach Europy, świata i igrzyskach paraolimpijskich, zatwierdzania rekordów krajowych w poszczególnych dyscyplinach sportowych objętych programem działania, opracowania wniosków w sprawach produkcji sportowego sprzętu specjalistycznego, jego asortymentu dla potrzeb sportu inwalidów, reprezentowania kraju w międzynarodowych organizacjach inwalidów w zakresie sportu.

31 grudnia 1907 r. w Kolonii zmarł Albert Hoffa (ur. 1859 r.), niemiecki lekarz, chirurg i ortopeda. Medycynę studiował w Uniwersytecie w Marburgu oraz Uniwersytecie we Fryburgu Bryzgowijskim. Tytuł doktora medycyny otrzymał w 1883 r. Początkowo był asystentem w szpitalach we Fryburgu i Würzburgu. W 1886 r. został prywatnym docentem, a w 1895 r. profesorem. W 1887 r. razem z Ernstem Bummem założył w Würzburgu prywatną klinikę ortopedii, gimnastyki leczniczej i masażu. W 1891 r. ukazało się pierwsze wydanie jego podręcznika ortopedii. W 1903 r. opisał schorzenie znane jako choroba Hoffy – przerost oraz obrzęk ciała tłuszczowego podrzepkowego, spowodowany jego bezpośrednim urazem lub sumowaniem się mikrourazów. W historii medycyny upamiętnia go także eponim złamania Hoffy (1904 r.) – rzadka postać złamania nasady dalszej kości udowej, pod postacią fragmentu kłykcia kości udowej w kształcie wieńca, zlokalizowanego częściowo w obrębie stawu kolanowego. W 1901 r. założył Deutsche Gesellschaft für orthopädische Chirurgie. Jedno ze stowarzyszeń niemieckich ortopedów przyznaje co roku nagrodę nazwaną na jego cześć (Albert Hoffa-Preis).

31 grudnia 1919 r. powołano do życia Radę Wychowania Fizycznego i Kultury Cielesnej. Działała w latach 1919-1922, a w jej składzie znaleźli się lekarze, teoretycy i metodycy wychowania fizycznego, odgrywający w późniejszych latach istotna rolę w rozwoju tej dziedziny w Polsce międzywojennej. W jej składzie byli bowiem przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia Publicznego (m.in. S. Kopczyński), Spraw Wojskowych (W. Osmolski) oraz Oświecenia Publicznego (W. Światopełk-Zawadzki), uniwersytetu z Poznania (E. Piasecki), Krakowa (S. Ciechanowski), Warszawy (prof. Strassburger), Lwowa (F. Gröer), z Towarzystwa Zabaw Ruchowych we Lwowie (W. Hojnacki), Ogrodów Raua w Warszawie (J. Gebethnerówna), Sekcji Wychowania Fizycznego przy Stowarzyszeniu Nauczycielska Polskiego w Warszawie (por. Świderski), Harcerstwa Polskiego (T. Strumiłło), delegaci towarzystw gimnastycznych i sportowych (Związku Sokolstwa Polskiego, prezydium Komitetu Igrzysk Olimpijskich) oraz kilka osób zaproszonych przez ministra zdrowia (m.in. M. Olszewska, Z. Wyrobek, W. Sikorski).

31 grudnia 1944 r. zmarł w Otwocku dr Paweł Martyszewski (ur. 1884 r.) lekarz ftyzjatra, zaangażowany działacz społeczny w zapobieganiu i organizowaniu walki z gruźlicą w Polsce. Dyplom lekarza wszech nauk uzyskał w 1910 r. w Wiedniu. W trakcie pierwszej wojny światowej przebywał m.in. w Jałcie na Krymie, gdzie stał na czele sanatoriów przeciwgruźliczych. Spotkał tam dr. Władysława Czaplickiego (1871-1922) – zasłużonego pioniera leczenia gruźlicy klimatem i twórcę uzdrowiska w Otwocku, ewakuowanego wraz z rodziną do Rosji, który namówił go do przybycia po wojnie do Otwocka. W czasie wojny 1919-1921 pełnił funkcję komendanta Szpitala „Czołowego” Dy­wizji gen. Żeligowskiego w Wilnie, a następnie szefa sa­nitarnego Dywizji i komendanta Szpitala Wojskowego w Wilnie. Zdemobilizowany w 1921 r. w stopniu podpułkownika, w latach 1921-1924 był dyrektorem Sanatorium dla Chorych Piersiowych w Rudce. Następnie wicedyrektorem US w Warszawie, komisarzem Związku US, lekarzem i organizatorem Stacji Odmy Sztucznej w Warszawie. Jako delegat Rady Towarzystwa brał udział w Międzynarodowym Zjeździe Przeciwgruźliczym w Hadze w 1932 r. Był organizatorem i kierownikiem Sanatorium „Dom Zdrowia” ZUS w Michalinie, członkiem Zarządu i wiceprezesem Polskiego Związku Przeciwgruźliczego, członkiem Rady Warszawskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego, organizatorem i członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Badań Naukowych nad Gruźlicą, członkiem Komitetu Honorowego Budowy Schroniska dla Wdów i Sierot po Lekarzach. W 1927 r. został dyrektorem Sanatorium Przeciwgruźliczego im. Stanisława Okulicza – Sanatorium Sejmikowego w Otwocku. Następnie był lekarzem naczelnym sanatorium „Policyjny Dom Zdrowia”. W 1934 r. został przewodniczącym Stowarzyszenia Lekarzy w Otwocku. Stworzył projekt budowy i organizacji Szpitala ZUS, który miał być zlokalizowany w Otwocku, jednak jego realizację przerwał wybuch wojny. W październiku 1939 r. przeforsował u niemieckich władz okupacyjnych zgodę na uruchomienie Szpitala Powiatowego w Otwocku. Wykorzystując strach Niemców przed chorobami zakaźnymi i gruźlicą, zorganizował w szpitalu tajne życie podziemnego państwa polskiego. Dzięki niemu wielu ludzi, ukrywających się przed okupantem, znalazło tam azyl i zdołało przetrwać okupację. W sytuacji zagrożenia, przy wejściu do Szpitala i na ogrodzeniu pojawiały się tabliczki z napisem: „Seuchengefahr! Fleckentyphus! – Niebezpieczeństwo zarazy! Tyfus plamisty!”. Po zajęciu Otwocka przez wojska sowieckie 30 lipca 1944 r. Szpital Powiatowy z dyrektorem Martyszewskim na czele ratował życie poszkodowanym w wyniku ostrzału artyleryjskiego zza Wisły.

31 grudnia 2000 r. w Rabce zmarł prof. Tadeusz Mika (ur. 1928 r.), lekarz specjalista chorób wewnętrznych i medycyny fizykalnej. Był absolwentem Wydziału Lekarskiego AM w Krakowie (1952 r.). W 1965 r. uzyskał stopień doktora nauk medycznych, w 1971 r. stopień doktora habilitowanego, w 1979 r. tytuł profesora. W 1955 r. rozpoczął pracę w Gabinecie Fizykoterapii Centralnej Przychodni Lekarskiej MON w Warszawie. W kolejnych latach pracował w 2 Centralnym Szpitalu Klinicznym WAM. W 1964 r. rozpoczął pracę jako kierownik Pracowni Fizykoterapii, przekształconej w 1974 r. w Zakład Medycyny Fizykalnej Centrum Kształcenia Podyplomowego WAM. W latach 1974-1983 był także zastępcą komendanta CKP WAM ds. szkolenia. W latach 1983-1999 zatrudniony był w Wydziale Rehabilitacji AWF w Warszawie. W latach 1986-1991 pełnił funkcję naczelnego specjalisty WP w dziedzinie rehabilitacji i balneologii. Był członkiem Krajowego Nadzoru Specjalistycznego w dziedzinie balneologii i medycyny fizykalnej oraz rehabilitacji, Zarządu Zrzeszenia Polskich Towarzystw Medycznych, Komitetu Redakcyjnego „Postępy Rehabilitacji”, prezesem Warszawskiego Towarzystwa Lekarzy Medycyny Fizykalnej. Był autorem ponad 100 prac naukowych, w tym wielokrotnie wznawianego podręcznika dla studentów pt. Fizykoterapia, na którym wykształciło się wiele pokoleń fizjoterapeutów i lekarzy. Wniósł wkład w rozwój rehabilitacji i metodyki fizykoterapii. Opracował m.in. metody leczenia niektórych chorób skóry jonoforezą hydroksylową, metodę elektrostymulacji mięśni w porażeniach wiotkich i leczeniu zespołów bólowych.