Dobosiewicz Krystyna M.

Urodziła się 3 kwietnia 1931 r. w Piekarach Śląskich. Absolwentka Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego we Wrocławiu (1954) oraz Wydziału Lekarskiego AM w Zabrzu (1972). W latach 1954-1958 pracowała w Instytucie Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich, w latach 1958-1979 w Klinice Ortopedii Śląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu, jako nauczyciel akademicki. W latach 1961–1965 uczestniczyła w organizacji w Reptach ośrodka rehabilitacyjnego dla górników.

W 1966 r. w warszawskiej AWF uzyskała stopień doktora nauk wychowania fizycznego, w 1988 r. stopień doktora habilitowanego nauk medycznych. Od 1999 r. profesor zwyczajny nauk medycznych. Specjalista drugiego stopnia z zakresu rehabilitacji medycznej oraz pierwszego stopnia z ortopedii i traumatologii. Interesowała się szczególnie schorzeniami narządu ruchu.

Po utworzeniu w 1973 r. kierunku rehabilitacji ruchowej w Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego w Katowicach została jego pierwszym kierownikiem. Stała się w ten sposób prekursorem kształcenia fizjoterapeutów na poziomie magisterskim na terenie Górnego Śląska. Od 1982 r. była kierownikiem Katedry i Kliniki Rehabilitacji Wydziału Lekarskiego Śląskiej AM w Zabrzu. W 1991 r., w ramach Kliniki uruchomiono Oddział Dziecięcy przy ŚAM w Reptach Śląskich, który specjalizował się w leczeniu zachowawczym bocznych skrzywień kręgosłupa. Opracowała metodę mobilizacji tułowia dziecka ze skoliozą do ćwiczeń zwaną „metodą Dobosiewicz”.

Swoje życie naukowe i zawodowe poświęciła sprawom wyjaśnienia etiopatogenezy bocznych skrzywień kręgosłupa i zasadom ich leczenia. Jest autorem metody leczenia zachowawczego skolioz poprzez asymetryczną mobilizację tułowia w ściśle symetrycznych pozycjach wyjściowych. W latach 1964-1967 przeprowadziła, jako pierwsza w województwie śląskim wraz z Sekcją Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji, badania ponad 11 tysięcy dzieci ze środowisk miejskich i wiejskich dotyczące oceny postawy dzieci i młodzieży.

Autorka i współautorka 125 oryginalnych prac, opublikowanych w kraju i za granicą, m.in. pracy pt. Concentration of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons and Base Cations in the Air and Drinking Water of the Silesian Rehabilitation Centre, Poland, “Water, Air, and Soil Pollution” 2000, Vol.118 (1), pp.101-113 (współautorzy: Luks-Betlej K., Bodzek D.); Tibial nerve somato-sensory evoked potentials in idiopathic scoliosis, “Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 2005, Vol.7 (1), pp.8-14 (Flak M., Durmała J., Jendrzejek H., Szota M., Czernicki K., Jedrzejewska A., Dyner-Jama I.); Biodynamic method for 3-D correction of idiopathic scoliosis: a description of the method, “Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja” 2005, Vol.7 (1), pp.49-54 (Durmała J., Kotwicki T.); Double crush syndrome evaluation in the median nerve in clinical, radiological and electrophysiological examination, “Studies in health technology and informatics” 2006, Vol.123, pp.435-441 (Flak M., Durmała J., Czernicki K.); Radiological results of Dobosiewicz method of three-dimensional treatment of progressive idiopathic scoliosis, “Studies in health technology and informatics” 2006, Vol.123, pp.267-272 (Durmała J., Czernicki K., Piotrowski J.); Double Crush Syndrome Evaluation in the Median Nerve in Clinical, Radiological and Electrophysiological Examination, “Studies in Health Technology and Informatics” 2006, Vol.123, pp.435-441 (Flak M., Durmała J., Czernicki K.); Hoffmann reflex in idiopathic scoliosis, “Studies in health technology and informatics” 2006, Vol.123, pp.146-150 (Czernicki K., Jedrzejewska A., Durmała J.); Physical efficiency of girls with conservatively treated idiopathic scoliosis, “Scoliosis” 2007, Vol.2, (Suppl 1), p.S3 (Durmała J.); Stabilisation of progressive idiopathic scoliosis in the period of maturation in girls treated using Dobosiewicz’s method (period of the observation >36 months), “Scoliosis” 2007, Vol.2, (Suppl 1), p.S5 (Durmała J., Piotrowski J.); Dobosiewicz method physiotherapy for idiopathic scoliosis, “Studies in health technology and informatics” 2008, Vol.135, pp.228-236 (Durmała J., Kotwicki T.). Autorka kilku podręczników, m.in. pt. Odruch z odciążenia (unloading reflex) i jego znaczenie w prognostyce bocznych skrzywień kręgosłupa u dzieci, Katowice 1988; Boczne idiopatyczne skrzywienia kręgosłupa, Katowice 1997. Współautorka patentu pt. Apparatus for mechanically provoking a reflwx resulting from relieving spinal muscules (współautor T. Zaremba, Niemcy 1994).

Promotor 18 prac doktorskich i 3 prac habilitacyjnych. 19 lekarzy i 5 fizjoterapeutów pod jej kierunkiem zdało egzaminy specjalizacyjne z zakresu rehabilitacji medycznej i rehabilitacji ruchowej. W latach 1987-2007 była członkiem Komitetu Rehabilitacji PAN, w latach 1987–1999 konsultantem regionalnym ds. rehabilitacji.

Aktywna także w działalności społecznej. W 1961 r. zorganizowała jedną z pierwszych terenowych Sekcji Magistrów Wychowania Fizycznego Pracujących w Rehabilitacji przy Zarządzie Wojewódzkim Polskiego Towarzystwa Walki z Kalectwem w Katowicach i kierowała nią do 1986 r. W latach 1974-1990 organizowała obozy rehabilitacyjne dla studentów niepełnosprawnych, prowadziła szkolenia w zakresie wad postawy i bocznych skrzywień kręgosłupa organizowane przez Zespół ds. Promocji Zdrowia w Katowicach, brała udział w akcjach letnich „Dziecko a środowisko” organizowane przez Studencki Krąg Instruktorski ZHP ŚAM.

Działała w wielu towarzystwach naukowych, m.in. w Polskim Towarzystwie Ortopedycznym i Traumatologicznym, Polskim Towarzystwie Walki z Kalectwem, będąc jego członkiem założycielem i długoletnim sekretarzem Oddziału Śląskiego. Była również członkiem założycielem Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji, członkiem Rady Naukowej Centrum Osteoporozy oraz towarzystw zagranicznych zajmujących się problematyką schorzeń kręgosłupa: Europen Spinal Deformity Society, Spine Society of Europe, International Federated Body on Scoliosis Etiology.

Za pracę zawodową odznaczana została m.in. Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Oficerskim Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, tytułem Zasłużonych w Rozwoju Województwa Katowickiego, Orderem Honorowym „Laur 50-lecia ŚAM”. W 2000 r. otrzymała przyznany na wniosek dzieci Order Uśmiechu.

Była wybitnym prekursorem rehabilitacji i fizjoterapii na Śląsku i w Polsce, należała do nestorów polskiej fizjoterapii i rehabilitacji. Wykształciła bardzo wielu lekarzy i fizjoterapeutów, pomogła niezliczonej liczbie pacjentów. Była człowiekiem dobrze zorganizowanym, od podwładnych wymagała dokładności i rzetelności, zaangażowania i dyspozycyjności. Pomimo że była profesorem zwyczajnym, lekarzem, specjalistą rehabilitacji medycznej, do ostatnich dni swojego życia, uważała się za fizjoterapeutę. Zmarła 22 lipca 2007 r.

Mariusz Migała, Sławomir Jandziś

Krasuski M.: Wspomnienia o ś. p. Profesor dr hab. n. med. Krystynie Marii Dobosiewicz. „Postępy Rehabilitacji” 2007, t. XXI, s. 43; Suwalska M.: Polskie Towarzystwo Fizjoterapii. Jubileusz 20-lecia, [w:] Międzynarodowy XIV Kongres Naukowy Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii, Kierunki rozwoju fizjoterapii, Wrocław 2007, s.44-45; Sylwetki zasłużonych fizjoterapeutów w województwie śląskim, [w:] Historia polskiej fizjoterapii pod red. S. Jandzisia, M. Kiljańskiego, M. Migały, Opole 2013, s.176; Słownik biograficzny osób zasłużonych dla rozwoju rehabilitacji w Polsce, [w:] Jandziś S., Migała M.: Rys historyczny rozwoju rehabilitacji w Polsce i świecie, Opole 2015, s.313-314; Artykuły w czasopismach naukowych.